Η φετινή θερινή περίοδος σηματοδοτεί την επώδυνη επέτειο δύο ετών από την καταστροφική πυρκαγιά του 2023, η οποία έπληξε με πρωτοφανή σφοδρότητα το Εθνικό Πάρκο στη Δαδιά, καθώς και ευρύτερα την περιοχή του κεντρικού και νότιου Έβρου. Η πυρκαγιά εκείνη, η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ενιαίο μέτωπο, κατέκαψε σχεδόν ένα εκατομμύριο στρέμματα δασικής και αγροτικής γης, προκαλώντας ένα ανυπολόγιστο περιβαλλοντικό και οικολογικό πλήγμα.
Ωστόσο, μέσα από τις στάχτες, η φύση αποδεικνύει για άλλη μια φορά τη βαθιά της ανθεκτικότητα. Σύμφωνα με το e-evros.gr, η εικόνα που αποτυπώνεται σήμερα στο πεδίο είναι ενθαρρυντική, καθώς η φυσική αναγέννηση προχωρά με αξιοσημείωτους ρυθμούς σε πολλές περιοχές του καμένου δάσους.
Συστηματική επιστημονική παρακολούθηση της αναγέννησης στη Δαδιά
Με στόχο την επιστημονική τεκμηρίωση αυτής της μεταβατικής περιόδου, η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης (ΕΠΒΘ), σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και τη μελετητική εταιρεία ΜΕΛΙΑ Α.Ε., έχει αναλάβει ένα φιλόδοξο και μακροπρόθεσμο έργο παρακολούθησης της φυσικής αποκατάστασης.
Η έρευνα αυτή εστιάζει κυρίως στην κατάσταση και τις δυνατότητες αναγέννησης της τραχείας και της μαύρης πεύκης, δύο από τα κυρίαρχα δασικά είδη της περιοχής. Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται σε 180 σταθερές θέσεις δειγματοληψίας, οι οποίες περιλαμβάνουν 540 επιμέρους επιφάνειες, σε περιοχές με διαφορετικό επίπεδο δριμύτητας της φωτιάς -χαμηλό, μέσο και υψηλό. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη οι ποικίλοι βαθμοί ανθρώπινης παρέμβασης, όπως περιοχές με υλοτομίες, αντιδιαβρωτικά έργα ή ακόμη και πλήρως αδιατάρακτες εκτάσεις.
Τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα
Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της εντατικής παρακολούθησης δίνουν αφορμή για συγκρατημένη αισιοδοξία. Σε περιοχές όπου η φωτιά είχε μικρότερη ένταση και οι συνθήκες παρέμειναν ευνοϊκές, καταγράφηκαν εντυπωσιακές πυκνότητες φυσικής αναγέννησης, με έως και 388 νεαρά πευκάκια ανά 100 μέτρα δειγματοληπτικής γραμμής. Αντίθετα, σε περιοχές που υπέστησαν υψηλής έντασης καύση, ο αριθμός υποχώρησε σε 53 πευκάκια κατά την ίδια μέτρηση.
Η επιστημονική παρακολούθηση δεν περιορίζεται μόνο στα πεύκα. Πολλά άλλα είδη της τοπικής χλωρίδας, όπως οι λαδανιές, τα ρείκια, οι βελανιδιές και τα φυλίκια, δείχνουν επίσης σημάδια δυναμικής επανεμφάνισης. Τα είδη αυτά δεν είναι απλώς σημαντικά για την αισθητική και τη βιολογική ποικιλότητα του τοπίου, αλλά διαδραματίζουν και ουσιαστικό ρόλο στην αναδόμηση του οικοσυστήματος, παρέχοντας τροφή, καταφύγιο και σταθερότητα στο έδαφος.
Η παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησης δεν αποτελεί απλώς μια επιστημονική άσκηση, αλλά θεμελιώδες εργαλείο περιβαλλοντικής πολιτικής. Όπως υπογραμμίζει η ΕΠΒΘ, η μακροχρόνια συλλογή δεδομένων είναι κρίσιμη όχι μόνο για την αξιολόγηση της φυσικής αποκατάστασης, αλλά και για τον σχεδιασμό στοχευμένων παρεμβάσεων, όπως αναδασώσεις σε περιοχές όπου η φυσική αναγέννηση αποδεικνύεται ανεπαρκής ή απούσα.
Επιπλέον, η διαδικασία αυτή προσφέρει σημαντική γνώση για την προσαρμοστική διαχείριση των δασών, ειδικά σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση επιτείνει τους κινδύνους για τα οικοσυστήματα της χώρας. Οι ολοένα πιο συχνές και σφοδρές πυρκαγιές αποτελούν πια την «κανονικότητα» και η αποτελεσματική ανταπόκριση απαιτεί επιστημονική τεκμηρίωση, θεσμική συνέργεια και κοινωνική συνείδηση.
Το δάσος στη Δαδιά ως σύμβολο ελπίδας
Το δάσος της Δαδιάς δεν είναι απλώς ένα οικοσύστημα μοναδικής βιοποικιλότητας. Είναι ένα σύμβολο αντίστασης της φύσης απέναντι στην καταστροφή, ένας ζωντανός οργανισμός που παρά τις πληγές του, προσπαθεί να επουλωθεί. Η εικόνα των πρώτων πράσινων βλαστών ανάμεσα στα μαυρισμένα απομεινάρια του άλλοτε καταπράσινου τοπίου, μεταφέρει ένα βαθιά ανθρώπινο μήνυμα: ότι η ελπίδα επιμένει.
Η επιστημονική και συλλογική προσπάθεια που καταβάλλεται σήμερα στον Έβρο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο διαχείρισης και για άλλες περιοχές που δοκιμάζονται από φυσικές καταστροφές. Η Δαδιά και τα δάση του Έβρου δεν είναι μόνα τους -έχουν στο πλευρό τους ανθρώπους που παρατηρούν, μετρούν, προστατεύουν και πάνω απ’ όλα, πιστεύουν στη δύναμη της φύσης να αναγεννηθεί.
Σε αυτό τον αγώνα, κάθε πράξη μετρά, κάθε δεδομένο καταγράφεται και κάθε βλαστάρι που ξεπροβάλλει μέσα από τις στάχτες θυμίζει πως η ζωή συνεχίζεται -και βρίσκει πάντα τον τρόπο να επιστρέφει.
Δείτε επίσης:
- Δραματική η αποτίμηση για το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς – Στάχτη το 58% του δάσους
- Ανεμογεννήτριες στην καμένη Δαδιά!
- Δασολόγος για Έβρο: «Κάηκαν 825.000 στρέμματα, το δάσος της Δαδιάς θα αναγεννηθεί σε 20 χρόνια»
