Λήξη συναγερμού για τα αυγά – Οι ειδικοί καθησυχάζουν για την ασφάλεια της ελληνικής πτηνοτροφίας

Μετά τον σάλο που προκάλεσε μελέτη του ΕΚΠΑ και του Πανεπιστημίου Αιγαίου για πιθανή επιμόλυνση ελληνικών αυγών με τοξικές ουσίες και φυτοφάρμακα, οι ειδικοί σπεύδουν να ρίξουν τους τόνους. Τονίζουν ότι δεν τίθεται ζήτημα δημόσιας υγείας και πως τα αυγά που φθάνουν καθημερινά στα ράφια προέρχονται από οργανωμένες, πιστοποιημένες πτηνοτροφικές μονάδες.

Η μελέτη που κυκλοφόρησε πριν από λίγα 24ωρα βασίστηκε στην ανάλυση 75 αυγών, προερχόμενων από μικρά κοτέτσια σε Σέρρες, Μαγνησία, Βοιωτία, Αττική και Ηλεία. Το εύρημα που προκάλεσε ανησυχία ήταν η ανίχνευση PFAS, μιας ομάδας πολυφθοριωμένων ενώσεων που χρησιμοποιούνται ευρέως σε βιομηχανικά και καταναλωτικά προϊόντα.

Ωστόσο, το γεγονός ότι εξετάστηκαν αποκλειστικά αυγά από οικόσιτες κότες και χωρίς να προσδιορίζονται ακριβώς οι τοποθεσίες εκτροφής, δημιουργεί σημαντικά ερωτήματα ως προς την αξιοπιστία και τη βαρύτητα των συμπερασμάτων.

Οι διαβεβαιώσεις των ειδικών για τα αυγά

Επιστημονικοί κύκλοι υπογραμμίζουν ότι η ελληνική πτηνοτροφία λειτουργεί σε πλαίσιο αυστηρών ελέγχων. Σημειώνουν ότι η περιορισμένη κλίμακα της έρευνας την καθιστά επιστημονικά ανεπαρκή για να εξαχθούν γενικά συμπεράσματα, αφού στις μεγάλες μονάδες η ποιότητα της τροφής είναι απολύτως κρίσιμη για τη βιωσιμότητα της παραγωγής.

Όπως εξηγεί ο Βασίλης Τσιούρης, αναπληρωτής καθηγητής Κτηνιατρικής στο ΑΠΘ με ειδίκευση στην παθολογία πτηνών: «Δεν τίθεται θέμα δημόσιας υγείας, αφορά τα αυγά της οικόσιτης πτηνοτροφίας. Οι καταναλωτές προμηθεύονται αυγά που έχουν ελεγχθεί και είναι πιστοποιημένα».

Η ουσία της μελέτης

Η συγκεκριμένη εργασία από το Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ερευνών με στόχο τη χαρτογράφηση επιμολυντών στα τρόφιμα. Οι επιστήμονες βασίζονται συχνά σε ζώα-δείκτες για να μελετήσουν την παρουσία ουσιών όπως οι PFAS. Ωστόσο, η επιλογή περιορισμένων και αδιευκρίνιστων δειγμάτων προκάλεσε αντιδράσεις.

Ο κτηνίατρος και επιστημονικός υπεύθυνος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αβγού, Βασίλης Κομπούλης, δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά του: «η έρευνα του 2023 στήθηκε πρόχειρα κατά τη γνώμη μου». Ο ίδιος εντοπίζει το βασικό κενό στην επιλογή μόλις 75 αυγών από πέντε μικρές εκτροφές «στο πουθενά», όπως λέει χαρακτηριστικά, «δεν ξέρουμε δηλαδή πού είναι, όπου τα αυγά δόθηκαν από εθελοντές». Επιπλέον, απορεί πώς η μελέτη δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Science of The Total Environment χωρίς να προηγηθούν διορθώσεις σε κρίσιμες παραμέτρους.

Τι βρέθηκε στα δείγματα

Η ανάλυση επικεντρώθηκε σε τρεις βασικές κατηγορίες επιμολυντών:

• PFAS: ουσίες που συναντώνται σε προϊόντα καθημερινής χρήσης και παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στο περιβάλλον.
• Εντομοκτόνα: μεταξύ αυτών ένα γνωστό εντομοαπωθητικό της αγοράς, που σύμφωνα με τον κ. Κομπούλη, «ίσως αυτό να έγινε στην προσπάθεια του ιδιοκτήτη του κοτετσιού να ψεκάσει τις κότες με το συγκεκριμένο σκεύασμα ώστε να απαλλάξει τα πτηνά από κάποιο είδος ψείρας».
• Ζιζανιοκτόνα: ανιχνεύθηκε ουσία που έχει αποσυρθεί από την ΕΕ από το 1986, κάτι που ενδεχομένως αποδίδεται σε μακροχρόνια κατάλοιπα στο έδαφος, όπως συμβαίνει και με το διαβόητο DDT.

Επιπλέον, στα δείγματα βρέθηκε ίχνος αντιβιοτικού που έχει πάψει να χρησιμοποιείται στην οργανωμένη πτηνοτροφία εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι οι περιπτώσεις αφορούν καθαρά οικόσιτη παραγωγή.

Η θέση της ελληνικής πτηνοτροφίας

Στην Ελλάδα, ο κλάδος της πτηνοτροφίας καλύπτει το 80% της εγχώριας ζήτησης σε αυγά και το 90% σε κρέας. Σε αντίθεση με χώρες εκτός ΕΕ, όπου εφαρμόζονται πρακτικές όπως η χρήση κρεατάλευρων ή ιχθυάλευρων, η εγχώρια παραγωγή λειτουργεί με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τους συστηματικούς ελέγχους. Αυτός ο παράγοντας, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί εγγύηση για την ασφάλεια των προϊόντων που φθάνουν στον καταναλωτή.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται να φιλοξενήσει ένα σπουδαίο επιστημονικό γεγονός. Αύριο και μεθαύριο θα πραγματοποιηθεί στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ η Ετήσια Γενική Συνέλευση και το Συμπόσιο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Κτηνιατρικής Πτηνών. Πρόκειται για την πρώτη φορά που η διοργάνωση φιλοξενείται στην Ελλάδα και συγκεντρώνει κορυφαίους επιστήμονες του κλάδου από περισσότερες από 15 χώρες.

Στο επίκεντρο θα βρεθούν νέες επιστημονικές προσεγγίσεις για την υγεία, την ευζωία και τη διατροφή των πτηνών. Όπως εξηγεί ο κ. Τσιούρης: «Θα ακούσουμε για καινοτομίες στη διάγνωση, την αντιμετώπιση και την πρόληψη νοσημάτων, για την ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων για την διαχείριση της υγείας και της ευζωίας των πουλερικών με την εφαρμογή ψηφιακής τεχνολογίας αιχμής και τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και πολλά άλλα θέματα που διαμορφώνουν το παρόν και το μέλλον της πτηνοτροφίας. Η ανταλλαγή γνώσεων και ιδεών τις επόμενες ημέρες θα ενισχύσει αναμφίβολα νέες προοπτικές και συνεργασίες».

Ο ίδιος τονίζει τη σημασία της διοργάνωσης για τη Θεσσαλονίκη και τη χώρα συνολικά, καθώς η Μονάδα Παθολογίας Πτηνών του ΑΠΘ είναι το πρώτο και μοναδικό ευρωπαϊκά αναγνωρισμένο κέντρο για την απόκτηση της ειδικότητας του πτηνοπαθολόγου στην Ελλάδα. «Αυτή η ευρύτερη συμμετοχή αντικατοπτρίζει την αποστολή μας: να μοιραζόμαστε τη γνώση, να ενισχύουμε τη συνεργασία και να προάγουμε την κτηνιατρική επιστήμη των πουλερικών προς όφελος τόσο της υγείας των ζώων όσο και της κοινωνίας», σημειώνει ο κ. Τσιούρης.

Η αναστάτωση που προκάλεσε η μελέτη καταδεικνύει πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα της ασφάλειας τροφίμων. Ωστόσο, οι επίσημες τοποθετήσεις των ειδικών καθιστούν σαφές ότι η ελληνική πτηνοτροφία παραμένει ασφαλής και ελεγχόμενη. Την ίδια στιγμή, η διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Συμποσίου στη Θεσσαλονίκη προσφέρει την ευκαιρία να αναδειχθεί η συμβολή της χώρας στην επιστήμη των πτηνών και να ενισχυθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη του κοινού στα εγχώρια προϊόντα.

Δείτε επίσης:

• Πρόεδρος ΕΦΕΤ για ελληνικά αυγά: Αυτά που διατίθενται στα σούπερ μάρκετ ο κόσμος θα πρέπει να τα θεωρεί ασφαλή
• Επικίνδυνα τα ελληνικά αυγά: Μολυσμένα με χημικά και φυτοφάρμακα – Αποκαλυπτική έρευνα