Η 25η Δεκεμβρίου 1909 ήταν η πιο κρύα μέρα Χριστουγέννων στην Αθήνα, σύμφωνα με τις καταγραφές του ιστορικού κλιματικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) που βρίσκεται μόνιμα εγκατεστημένος στο λόφο των Νυμφών στο Θησείο και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τον καιρό της Αθήνας αδιάλειπτα από το 1890.
«Με τυπική θερμοκρασία τον Δεκέμβριο κοντά στους 10 βαθμούς Κελσίου, η πιθανότητα να χιονίσει στην Αθήνα ανήμερα τα Χριστούγεννα είναι αποκαρδιωτικά μικρή, αν και έχει συμβεί κάποιες φορές τα τελευταία 125 χρόνια, πιο συχνά κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα», σημειώνει το ClimateHub, ο κόμβος πληροφόρησης για τις εθνικές ενεργειακές ανάγκες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τις μετρήσεις θερμοκρασίας του σταθμού, όπως αναφέρει η συγγραφική ομάδα (Στέργιος Μήσιος, Δήμητρα Φουντά, Ρούλα Κώστα), η πιο κρύα ημέρα Χριστουγέννων τα τελευταία 125 χρόνια ξημέρωσε στις 25 Δεκεμβρίου 1909 ακολουθώντας το Ιουλιανό ημερολόγιο (7 Ιανουαρίου 1910 στο Γρηγοριανό που χρησιμοποιούμε μετά το 1923). Αυτό το ρεκόρ ψύχους, όπως υπογραμμίζεται, δεν αλλάζει ακόμη κι αν υπολογίσουμε την μέση ημερήσια θερμοκρασία του τριημέρου 24, 25, και 26 Δεκεμβρίου για το έτος 1909. Η ημερήσια μέση θερμοκρασία που καταγράφηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1909 δεν ξεπέρασε τους 4°C ενώ τις νυχτερινές ώρες η θερμοκρασία έπεσε στους 2°C.
Ιδιαίτερα ψυχρά ήταν όμως, σύμφωνα με το ClimateHub, και τα Χριστούγεννα του 1933, 1937, 1953, 1986, 1987 και 1992, με μέση θερμοκρασία γύρω στους 5°C, αλλά αισθητά χαμηλότερη τις νυχτερινές ώρες.
«Παρά το τσουχτερό κρύο δεν καταγράφεται απαραίτητα χιονόπτωση στο κέντρο της Αθήνας σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Αστεροσκοπείου αν και δεν αποκλείεται να χιόνισε στις βορειότερες περιοχές του λεκανοπεδίου. Αντίθετα χιόνιζε στην Αθήνα όλο το βράδυ προς 25 Δεκεμβρίου του έτους 1949, ενώ χιονόπτωση καταγράφεται και άλλες χρονιές μεταξύ 24 και 26 Δεκεμβρίου, όπως το 1903, 1906, 1907, 1913, 1915, 1936, 1948, 1962, 1968, 1991, 1992. Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό και η βαρυχειμωνιά, αλλά και οι χιονοπτώσεις, που σημειώθηκαν στην Αθήνα κατά την περίοδο μεταξύ 27 Δεκεμβρίου 1941 και 5 Ιανουαρίου 1942 στην Αθήνα. Οι θερμοκρασίες τη νύχτα ήταν κάτω του μηδενός για 10 συνεχόμενες ημέρες, με τη χαμηλότερη (-4,4 °C) να καταγράφεται στις 2 Ιανουαρίου. Το γεγονός αυτό έβαλε σε μεγάλη δοκιμασία τον λαό της Αθήνας, που εκτός από την πείνα κατά τη διάρκεια της Κατοχής είχε να αντιμετωπίσει και την παγωνιά», υπογραμμίζει το ClimateHub.
Παράλληλα, όπως επισημαίνουν, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία επα-ανάλυσης του παρελθόντος κλίματος που αξιοποιούν κλιματικά μοντέλα και διαθέσιμες μετρήσεις από μετεωρολογικούς σταθμούς, μπορούν να αποτυπώσουν τον καιρό που επικρατούσε στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου τα Χριστούγεννα, όπως για παράδειγμα τα ψυχρά Χριστούγεννα του 1909.
«Τα δεδομένα από την επαν-ανάλυση κλίματος του 20ου αιώνα (20th Century reanalysis) αναδεικνύουν μια ψυχρή εισβολή στο Αιγαίο από τα βόρειο-ανατολικά, που ξεκίνησε στις 24 Δεκεμβρίου και διατήρησε χαμηλές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια των εορτών όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε ολόκληρη τη χώρα μέχρι και την Κρήτη. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις των περιφερειακών σταθμών που διατηρούσε το Εθνικό Αστεροσκοπείο στις αρχές του 20ου αιώνα (Δίκτυο Αιγινήτη). Στη Σύρο, για παράδειγμα, η μέγιστη θερμοκρασία που καταγράφηκε ανήμερα των Χριστούγεννων του 1909 είναι 9°C, ενώ στην Λαμία η μέγιστη θερμοκρασία δεν ξεπέρασε τους 4°C, ενώ σημειώθηκαν αρνητικές τιμές τις βραδινές ώρες (-2°C), αλλά χωρίς ταυτόχρονη χιονόπτωση», υπογραμμίζει το ClimateHub.
Τα Χριστούγεννα του 2010 θύμιζαν καλοκαίρι
Aκόμη, όπως τονίζει η συγγραφική ομάδα, στον αντίποδα των ακραίων τιμών θερμοκρασίας, τα Χριστούγεννα του 2010 μάλλον θύμιζαν καλοκαίρι, με ημερήσια μέση θερμοκρασία 17°C, και μέγιστη 19°C, ενώ η παραμονή ήταν ακόμη πιο ζεστή, με τη μέγιστη θερμοκρασία να αγγίζει τους 22°C.
«Οι υψηλές θερμοκρασίες ήταν ακόμη πιο έντονες στη Βόρεια Ελλάδα και τα Βαλκάνια, όπως επίσης προκύπτει από τα δεδομένα επα-ανάλυσης του παρελθόντος κλίματος. Παρόμοιο ανοιξιάτικο καιρό είχαμε και τα Χριστούγεννα του 1995 και του 1927. Συγκεκριμένα, ενώ το πρωινό της 25ης Δεκεμβρίου 1927 ήταν μουντό και βροχερό, ο καιρός βελτιώθηκε σημαντικά μετά το μεσημέρι με αποτέλεσμα ”από της 2 μμ εις πείσμα της καθιερωμένης αργίας, εις πείσμα της ράθυμου ημέρας, εις πείσμα εξώρμησε προς τας οδούς, τα θεαματικά κέντρα και τα Φάληρα….” , όπως περιγράφει η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ τις 27 Δεκεμβρίου 1927. Άνοιξη θύμιζαν όμως και τα Χριστούγεννα του 2023, με τη μέγιστη θερμοκρασία να αγγίζει τους 22°C την παραμονή», σημειώνουν.
Σημειώνεται ότι τo ClimateHub συντονίζεται από την ομάδα NOA-ReACT του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ και υποστηρίζεται από το «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Συνεργασίας της Υπηρεσίας Παρακολούθησης Κλιματικής Αλλαγής Copernicus C3S» (Copernicus Climate Change Service National Collaboration Programme C3S-NCP).
Δείτε επίσης:
Με λαμπρότητα ο εορτασμός των Χριστουγέννων στη Μητρόπολη Αθηνών
Χριστούγεννα: Τι να αποφύγετε στο τραπέζι για να προφυλάξετε την υγεία σας
