Τα εκπληκτικά αποτελέσματα της θεραπείας στο πρώιμο στάδιο του ιού, θα έβαζε φρένο στις εισαγωγές στις ΜΕΘ, η ανατριχιαστική δύναμη των φαρμακευτικών εταιριών και οι ανήθικες πρακτικές της πολυεθνικής Pfizer.
«Ασφάλεια εστί το προνοείν και προλαμβάνειν, το δε προνοείν και προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν», δηλαδή «ασφάλεια είναι το να προνοείς και να προλαμβάνεις, τα οποία είναι καλύτερα από το να θεραπεύεις», έλεγε ο θεμελιωτής της ορθολογικής ιατρικής σκέψης, Ιπποκράτης.
Στην περίπτωση, ειδικά της πανδημίας του Covid-19, ουσιαστική πρόληψη θα προσφέρουν οι εμβολιασμοί, οι οποίοι ενδεχομένως να αποτελέσουν ανάχωμα σε ένα δραματικότερο τρίτο κύμα, εάν προχωρήσουν με γρήγορους ρυθμούς και εάν εμβολιαστεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Όμως, η πραγματικότητα είναι, πως θα απαιτηθούν μήνες για την εμβολιαστική κάλυψη σημαντικού μέρους του πληθυσμού, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εκφράσει ήδη αμφιβολίες για το εάν οι εμβολιασμοί θα εξαλείψουν τη νόσο. Τι γίνεται, όμως, με αυτούς που ήδη νοσούν;
Η αλήθεια είναι, πως η επιστήμη κατόρθωσε στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, που ο πλανήτης τραντάζεται από τις συνέπειες της πανδημίας σε όλα τα επίπεδα, να ανακαλύψει μία αποτελεσματική θεραπεία στη μάχη κατά του κορωνοϊού, όπως τουλάχιστον δείχνουν τα πρώτα στοιχεία. Ο λόγος για τα μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία έχουν αναπτυχθεί από δύο εταιρείες και τα οποία έχουν ήδη λάβει ήδη άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης (EUA) από τoν Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), αλλά δυστυχώς δεν έχουν φτάσει ακόμη στη χώρα μας.
Κι όμως, η θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα θεωρείται αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα, η πιο αποτελεσματική για ασθενείς που νοσούν ήδη από Covid-19, δεδομένου μάλιστα πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική θεραπεία. Αλλά και δεδομένου πως ένα εμβόλιο δεν θα μπορούσε, αυτή τη στιγμή, να βοηθήσει όσους νοσούν, ακόμη κι αν υπήρχε εν αφθονία στην αγορά.
Αφορά, βέβαια, περιστατικά πρώιμη και μέσης βαρύτητας κι όχι ασθενείς που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ. Ωστόσο, έχει κριθεί ως ένα θεραπευτικό μέσο με εκπληκτικά αποτελέσματα, στο πρώιμο στάδιο της νόσου, το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να μην καταλήγουν στα νοσοκομεία πολλοί συνάνθρωποί μας, να σωθούν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές και παράλληλα να αποσυμπιεστεί το δημόσιο σύστημα Υγείας της χώρας μας.
«Τα μονοκλωνικά αντισώματα βρίσκουν την ακίδα του ιού, δηλαδή αυτό το κομματάκι του που είναι τοξικό κι επικίνδυνο κι έχει χημική σύνθεση με την οποία κολλάει πάνω στον υποδοχέα. Φτιάχνουν έναν χημικό καθρέφτη αυτού του μορίου, το οποίο είναι αντίσωμα, έχει δηλαδή μεγάλη χημική συγγένεια με την ακίδα, το οποίο κάθεται πάνω στον ιό και τον αδρανοποιεί. Άρα ο ιός δεν μπορεί να μπει στα κύτταρα μας. Έτσι ο άνθρωπος που θα πάρει αυτή τη θεραπεία δεν θα νοσήσει», θα πει στη «δημοκρατία» ο καθηγητής κλινικής φαρμακολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Κούβελας.
Εμβόλια και θεραπεία, μοιάζουν με δύο δρόμους που πρέπει να τραβήξουμε αναπόφευκτα παράλληλα ώστε από τη μία να μειώσουμε την διάσωση του ιού και από την άλλη να σώσουμε όσους νοσούν σήμερα. Γιατί, όμως, έχουμε αποκλείσει τον ένα δρόμο, δηλαδή αυτόν της θεραπείας;
Τα δικαιώματα όσων νοσούν
Θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα έχουν, όπως προαναφέραμε, αναπτύξει δύο εταιρείες: η μία είναι η Eli Lilly και η άλλη η Regeneron Pharmaceuticals. Μάλιστα, στην Regeneron Pharmaceuticals, ηγετική θέση στην επιστημονική ομάδα που ανέπτυξε το φάρμακο, έχουν και δύο Έλληνες επιστήμονες, ο Γεώργιος Γιανκόπουλος και ο Χρήστος Κυρατσού. Το σκεύασμα της πρώτης εταιρίας έχει πάρει άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ, ήδη από τις 9 Νοεμβρίου και της δεύτερης από τις 23 Νοεμβρίου.
«Οι κλινικές δοκιμές έδειξαν πως μειώνει την ανάγκη για εισαγωγή στα νοσοκομεία και στις ΜΕΘ, σε ασθενείς με Covid-19 που έχουν αυξημένο κίνδυνο» ανέφερε o FDA στην ανακοίνωση που εξέδωσε. «Η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει 5.000 δόσεις. Ουσιαστικά, με αυτές τις δόσεις, όλοι όσοι τώρα νοσηλεύονται θα γίνουν καλά εκτός από αυτούς που έχουν ήδη καταλήξει στη μονάδα», θα σημειώσει ο κ. Κούβελας, προσθέτοντας πως η Eli Lilly, η οποία διαθέτει δικό της εργοστάσιο έχει ήδη παράξει 1.000.000 δόσεις ενώ η Regeneron, η οποία είναι μία μικρή εταιρία, έχει συνάψει συμβόλαιο συνεργασίας με τη Roche για την παρασκευή και την εμπορία του.
«Είναι άμεση η ανάγκη να έρθουν τώρα τα μονοκλωνικά αντισώματα στην Ελλάδα, όσες ποσότητες μπορούμε να αποκτήσουμε, διότι αφορούν εκείνους που θα νοσήσουν σήμερα, αύριο και τους επόμενους μήνες. Το εμβόλιο δεν αποτελεί επιλογή για αυτούς, και δεν μπορούμε επιστημονικά και ηθικά να τους εγκαταλείψουμε», θα γράψει σε σχετικό άρθρο ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, ιατρός – ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.
Η πιθανότητα εισαγωγής του φαρμάκου στη χώρα μας
Η τιμή της θεραπείας με μονοκλωνικά αντισώματα, αυτή τη στιγμή, είναι στα 1.000. Και μπορεί το ποσό να ακούγεται αρκετά υψηλό σε σχέση με τις τιμές των εμβολίων, όμως, τη συγκεκριμένη θεραπεία θα την χρειαστούν μόνο μερικές χιλιάδες άνθρωποι σε αντίθεση με τα εμβόλια που απευθύνονται στον γενικό πληθυσμό. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, το ποσό είναι μηδαμινό εάν σε αυτό προσθέσουμε το τεράστιο κέρδος που θα έχει το εθνικό σύστημα Υγείας αλλά και η οικονομία της χώρας καθώς η κοινωνία θα μπορούσε να αποδεσμευτεί ταχύτερα από τους δραστικούς περιορισμούς, που στοιχίζουν δισεκατομμύρια ευρώ και να κινείται πιο λειτουργικά, εφαρμόζοντας φυσικά τα απαραίτητα μέτρα αποστασιοποίησης και χρήσης μάσκας.
«Πρόκειται απλά για μία υπουργική απόφαση», θα πει ο κ. Κούβελας αναφερόμενος στη λεγόμενη «συμφωνία αμοιβαίας αναγνώρισης (ΣΑΑ)» που έχει υπογράψει και η χώρα μας με τον FDA, ήδη από τον Μάρτιο του 2018 μέσω της οποίας έχει το δικαίωμα για τάχιστη εισαγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων που έχουν εγκριθεί από τις αμερικανικές αρχές. Ωστόσο, πριν λίγες μέρες, ο πρόεδρος του ΕΟΦ, Δημήτρης Φιλίππου, δήλωσε πως η εισαγωγή του φαρμάκου αργεί, γιατί έχει λάβει μόνον άδεια έκτακτης χορήγησης, η οποία προβλέπεται στις ΗΠΑ αλλά δεν προβλέπεται στη χώρα μας και την Ευρώπη. Δεδομένου, βέβαια, πως και τα εμβόλια έχουν λάβει άδεια μόνον «υπό όρους» από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ελπίδα πως μία τέτοια λύση θα μπορούσε να βρεθεί και για την θεραπεία με τα μονοκλωνικά αντισώματα, παραμένει.
Η ανατριχιαστική δύναμη των φαρμακευτικών εταιριών
«Πολλές φαρμακευτικές ανά τον κόσμο έχουν επινοήσει εκπληκτικές καινοτομίες τα τελευταία πενήντα χρόνια, σώζοντας αμέτρητες ζωές. Αυτό όμως δεν δίνει το δικαίωμα στις εταιρίες να αποκρύπτουν στοιχεία, να παραπλανούν γιατρούς και να βλάπτουν ασθενείς», σημειώνει ο Ben Goldacre, γιατρός στο επάγγελμα και συγγραφέας του βιβλίου Bad Pharma στο οποίο περιγράφονται γλαφυρά τα παιχνίδια των φαρμακευτικών πολυεθνικών.
Η φαρμακευτική βιομηχανία, φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της λίστας με τα μεγαλύτερα κέρδη που το 2019 άγγιξαν τα 1,25 τρις δολάρια. Και αυτός ακριβώς ο πλούτος τις καθιστά τόσο ισχυρές όσο και πρωταγωνίστριες σε ανήθικες πρακτικές.
Όπως σημειώνει ο Joel Lexchin, γιατρός και καθηγητής στο Παν του York «συγκεντρώνουν τόση δύναμη με την ενεργό σύμπραξη των ρυθμιστικών αρχών και των κυβερνήσεων που εποπτεύουν τις αρχές αυτές…». Σύμφωνα με τους C. Davis και J. Abraham, καθηγητές φαρμακευτικών πολιτικών στο King’s College «τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε δει σειρά απορρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων … με την φαρμακοβιομηχανία να καθοδηγεί το καθεστώς εποπτείας επηρεάζοντας όχι μόνο τις εποπτικές αρχές αλλά και ευρύτερα την δημόσια διοίκηση μέσα από το lobbying, για παράδειγμα, μέσω του να επιτύχει το διορισμό εκπροσώπων φαρμακευτικών εταιριών σε επιτροπές υπεύθυνες για το γενικότερο κυβερνητικό σχεδιασμό».
Τον περασμένο Απρίλιο δημοσιεύτηκε στις Βρυξέλλες η έκθεση του μη κερδοσκοπικού Παρατηρητηρίου Ευρωπαϊκών Εταιριών Corporate Europe Observatory (CEO) με τη σύμπραξη της οργάνωσης Global Health Advocates (GHA). Στην έκθεση επισημαίνεται το γεγονός ότι χάρις στις πιέσεις του φαρμακευτικού λόμπι υιοθετήθηκε ένα μοντέλο «κατά το οποίο ο δημόσιος τομέας βάζει τα περισσότερα χρήματα για την έρευνα (2,6 δις ευρώ) ενώ ο ιδιωτικός μπορεί να ορίζει την ερευνητική ατζέντα κατά το δοκούν και να καρπώνεται το αποτέλεσμα»…
Επίσης, σημειώνεται πώς «η συντριπτική πλειονότητα των ερευνητικών προγραμμάτων που εξετάσαμε δείχνουν ότι οι εταιρείες που συμμετέχουν ελέγχουν τις προτεραιότητες αυτών των συμπράξεων και τη χρήση δημοσίου χρήματος της ΕΕ για το δικό τους άμεσο όφελος.»
Μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε πρότζεκτ που υποστηρίζεται φανατικά από τις φαρμακευτικές, σύμφωνα με το οποίο διερευνάται η δυνατότητα ταχύτερης κυκλοφορίας στην αγορά νέων φαρμάκων, παρακάμπτοντας το στάδιο των κλινικών μελετών, με τον έλεγχο των εταιριών να διεξάγεται σε πραγματικές συνθήκες και όχι σε εργαστηριακό περιβάλλον! Μας θυμίζει κάτι αυτό;
Το ανήθικο παρελθόν της Pfizer
Ο πολυεθνικός φαρμακευτικές κολοσσός της Pfizer (ΗΠΑ) που παρασκευάζει το γενετικό εμβόλιο για την θωράκιση από τον Covid 19, το 2018 κατείχε την πρώτη θέση από άποψη τζίρου με κέρδη 53,7 δις δολάρια. Το 2019 κατέγραψε μια μικρή μείωση των κερδών της, καταγράφοντας κέρδη 49,7 δις δολαρίων. Σε κάθε περίπτωση η φαρμακοβιομηχανία έχει κάθε λόγο να ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον σε ότι αφορά την εκ νέου κατάκτηση της κορυφής.
Η ρήση του συγγραφέα της bad pharma περί αθέμιτων πρακτικών βρίσκει την ιδανική έκφρασή της στην περίπτωση της συγκεκριμένης πολυεθνικής.
Επιθετικές εξαγορές και συγχωνεύσεις, δωροδοκίες γιατρών και κυβερνητικών αξιωματούχων, παραπλανητικές παρουσιάσεις ερευνητικών αποτελεσμάτων, αθέμιτη προώθηση φαρμάκων, παρασκευή ελαττωματικών φαρμακευτικών προϊόντων με κόστος ανθρώπινες ζωές, υπερτιμολογήσεις και δημιουργία καρτέλ, παραβίαση διεθνούς δικαίου για πειράματα σε παιδιά στην Νιγηρία, υψηλές τιμολογήσεις στις χώρες του τρίτου κόσμου και ούτω καθεξής.
Στην συμφωνία για τις σχετιζόμενες με το Εμπόριο Πτυχές των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας που επικυρώθηκε το 1994, η Pfizer διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο ασκώντας παρασκηνιακές πιέσεις με αποτέλεσμα να επιβληθούν ρυθμίσεις για τις πατέντες σε όλα τα κράτη μέλη του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου. Tουτέστιν επιβλήθηκαν 20ετείς εμπορικές πατέντες για τα φαρμακευτικά προϊόντα καθώς και περιορισμός της κυκλοφορίας των γενόσημων στην αγορά.
Το 2000 γίνεται γνωστό πώς η Pfizer δοκίμασε ένα νέο επικίνδυνο αντιβιοτικό (trovan) σε παιδιά στη Νιγηρία δίχως την συγκατάθεση των γονέων τους. Το πείραμα έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια επιδημίας μηνιγγίτιδας το 1996 στη χώρα. Το 2001 η φαρμακοβιομηχανία μηνύει τις Νιγηριανές οικογένειες που την κατηγόρησαν ότι χρησιμοποίησε τα παιδιά τους ως ανθρώπινα ινδικά χοιρίδια. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις από την Wikileaks η Pfizer είχε προσλάβει ανακριτές για να συκοφαντήσουν τον πρώην γενικό εισαγγελέα της Νιγηρίας που διερευνούσε την υπόθεση. Το 2009 η εταιρία συμφώνησε να πληρώσει 75.000.00 δολάρια για τη διευθέτηση των αγωγών. Η υπόθεση στις ΗΠΑ ρυθμίστηκε το 2011 με ποσό το οποίο δεν έγινε γνωστό.
Το 2009 επίσης, η Pfizer καλείται να πληρώσει πρόστιμο ρεκόρ ύψους 2,3 δις δολαρίων για την παράνομη διακίνηση τεσσάρων φαρμάκων που δεν είχαν εγκριθεί από τις ρυθμιστικές αρχές: του παυσίπονου Bextra, του αντιψυχωτικού φαρμάκου Geodon και των αντιβιοτικών Zyvox και Lyrica.
Η Pfizer προκάλεσε τον θάνατο 100 και πλέον ατόμων εξαιτίας της διακίνησης ελαττωματικών καρδιακών βαλβίδων. Όπως αποδείχτηκε η εταιρία είχε παραπλανήσει τις ρυθμιστικές αρχές σε σχέση με τους κινδύνους. Το 1994 συμφώνησε να πληρώσει σε αποζημιώσεις 10,75 εκ δολάρια.
Το 2004 η Pfizer πλήρωσε 60 εκ δολάρια για μια ομαδική αγωγή που ασκήθηκε από χρήστες του φαρμάκου Rezulin για τον διαβήτη. Η απόσυρση του σκευάσματος πραγματοποιήθηκε μετά τον θάνατο αρκετών ασθενών από οξεία ηπατική ανεπάρκεια. Το 2000, εν μέσω έντονης κριτικής, για τις υψηλές τιμές των φαρμάκων για το Aids στις χώρες του τρίτου κόσμου, η πολυεθνική προσφέρθηκε να δωρίσει το φάρμακο Diflucan αξίας 50.000.000 δολαρίων στην κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής. Το 2003 ωστόσο απέσυρε την χορήγηση άδειας χρήσης για το Aids Rescriptor, για τη διανομή δηλ χαμηλού κόστους φαρμάκου στις φτωχές χώρες.
Το 2015 κλήθηκε να πληρώσει στο Ηνωμένο Βασίλειο πρόστιμο 90.000.000 λιρών για την υπερτιμολόγηση φαρμάκου για την επιληψία που κόστισε στο δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας (NHS) 50.000.000 λίρες.
H Pfizer παραδέχτηκε πώς μεταξύ του 1997 και του 2006 κατέβαλε περισσότερα από 2.000.000 δολάρια σε δωροδοκίες κυβερνητικών αξιωματούχων και γιατρών στην Ιταλία, Βουλγαρία, Κροατία, Καζακστάν και τη Ρωσία. Παραδέχτηκε δε πώς κέρδισε περισσότερα από 7.000.000 δολάρια ως αποτέλεσμα των δωροδοκιών.
