Ο καθηγητής διεθνών σχέσεων Andrew Latham σε αρθρο του στο The Hill, καλεί την Δύση να αρχίσει να δέχεται το ενδεχόμενο συνολικής νίκη της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, καθώς όπως αναλυ, είναι το πιθανότερο σενάριο.
Διαβάστε:
Η αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που έχουμε εξαλείψει όλα τα αδύνατα σενάρια, η λιγότερο απίθανη έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία είναι μια ρωσική νίκη.
Σημειώστε ότι δεν είπα ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ήταν επιθυμητό. Η αναπόφευκτη νίκη της Ρωσίας είναι μη επιθυμητή. Το αποτέλεσμα αυτού του πολέμου θα είναι πολύ χαμηλότερο από τις αρχικές ελπίδες και προσδοκίες του Κρεμλίνου. Ούτε, είπα ότι θα ήταν χωρίς σημαντικό κόστος. Οποιαδήποτε πιθανή ρωσική νίκη τώρα θα συνεπάγεται τέτοια απώλεια αίματος και χρήματος που θα είναι Πύρρειος Νίκη στην καλύτερη περίπτωση.
Ωστόσο, θα είναι μια νίκη – και εμείς στη Δύση καλύτερα να αντιληφθούμε αυτή τη σκληρή αλήθεια.
Ας ξεκινήσουμε εξαλείφοντας το αδύνατο.
Το πρώτο μη ρεαλιστικό τελικό σενάριο είναι η υποβάθμιση της Ουκρανίας σε υποτελές κράτος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Αυτό θα συνεπαγόταν το είδος της επιχείρησης που αρχικά οραματίστηκε το Κρεμλίνο: ένα γρήγορο στρατιωτικό χτύπημα, την εγκατάσταση ενός καθεστώτος υπέρ της Μόσχας στο Κίεβο και είτε την επίσημη ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία είτε την άτυπη ενσωμάτωσή της στη ρωσική σφαίρα επιρροής (όπως η Λευκορωσία).
Αν και ίσως ο αρχικός στόχος της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» της Ρωσίας, επεδίωξε αυτό το αποτέλεσμα είναι πλέον προφανώς αδύνατον να το επιτύχει. Η Ρωσία δεν είχε τη δυνατότητα να επιβάλει αυτό το όραμα τον Φεβρουάριο και είναι σαφώς λιγότερο ικανή να το επιβάλει 100 ημέρες αργότερα. Πράγματι, ακόμη και οι ίδιοι οι Ρώσοι έχουν αλλάξει ρητορική. Η ρητορική και οι στρατιωτικές τους επιχειρήσεις υποδηλώνουν ότι ακόμη και οι ίδιοι πιστεύουν ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα είναι πέρα από τη σφαίρα του δυνατού.
Το δεύτερο αδύνατο σενάριο είναι η ολοκληρωτική ήττα του ρωσικού στρατού και η επαναφορά της Ουκρανίας στα προ του 2014 σύνορά της. Σε αυτό το σενάριο, ο ουκρανικός στρατός, έχοντας αμβλύνει την αρχική ρωσική επίθεση, εξαπολύει μια επιτυχημένη αντεπίθεση που τελικά απομακρύνει τους Ρώσους όχι μόνο από τα εδάφη που κατέλαβαν το 2022 αλλά και από το Ντονμπάς και την Κριμαία. Η προκύπτουσα πολιτική αλλαγή θα ήταν μια ανεξάρτητη Ουκρανία που θα αποκατασταθεί στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της και θα είναι ελεύθερη να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή/και να συνδεθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) όπως κρίνει σκόπιμο.
Αν και υποστηρίζεται από πολλούς εντός και εκτός της Ουκρανίας, αυτό το αποτέλεσμα είναι απλώς αδύνατο. Όποιες κι αν είναι οι ελλείψεις που επέδειξαν οι ρωσικές δυνάμεις στην εναρκτήρια φάση του πολέμου –όταν τις σταμάτησαν για πρώτη φορά στις πύλες του Κιέβου και στη συνέχεια εκδιώχθηκαν από τα βόρεια της χώρας – οι πρόσφατες εξελίξεις στο πεδίο της μάχης δείχνουν ότι έχουν βρει τα πατήματά τους και δεν γίνεται να απωθηθούν από τα εδάφη που καταλήφθηκαν το 2014.
Πράγματι, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι θα εκτοπιστούν ακόμη και από μεγάλο μέρος της επικράτειας που έχουν καταλάβει κατά μήκος της ακτής της Αζοφικής Θάλασσας. Ενώ αναμφίβολα θα υπάρξουν αλλαγές στο πεδίο της μάχης ως αποτέλεσμα των επιθέσεων και των αντεπιθέσεων, ο συσχετισμός των δυνάμεων απλώς δεν προμηνύει συνολική νίκη για την Ουκρανία. Έτσι, παρά τις εσκεμμένες αυταπάτες ορισμένων και τις ιδεαλιστικές ελπίδες άλλων, αυτή η έκβαση είναι απλά αδύνατη.
Το τρίτο και τελευταίο αδύνατο σενάριο είναι μια περιορισμένη ουκρανική νίκη που θα ανατρέψει όλα ή τα περισσότερα από τα ρωσικά κέρδη από τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Σε αυτό το σενάριο, ενώ το Ντονμπάς και η Κριμαία παραμένουν στα χέρια της Ρωσίας, όλα τα εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία από τότε θα απελευθερωθούν από τις ουκρανικές δυνάμεις και θα αποκατασταθεί ο ουκρανικός έλεγχος.
Αν κάποτε κάτι τέτοιο θεωρούνταν ρεαλιστικό, τώρα θα πρέπει να είναι προφανές ότι αυτό είναι αδύνατο. Ακριβώς όπως η Ουκρανία δεν έχει την ικανότητα να απελευθερώσει όλη την επικράτειά της πριν από το 2014, δεν έχει επίσης την ικανότητα να απελευθερώσει τα πρόσφατα κατακτημένα εδάφη στο Donbas ή κατά μήκος της ακτής του Αζόφ. Σε αντίθεση με το βόρειο τμήμα της Ουκρανίας, αυτά τα εδάφη είναι κεντρικά για τα ρωσικά συμφέροντα στην Ουκρανία και, ως εκ τούτου, η Ρωσία απλά δεν θα αποσυρθεί από αυτά όπως αποσύρθηκε από το Κίεβο. Ούτε οι ουκρανικές δυνάμεις –οι ίδιες, πρέπει να σημειωθεί, υφίστανται τρομερή φθορά σε όλο το μέτωπο της μάχης και γίνονται όλο και πιο αδύναμες κάθε μέρα που περνά– θα είναι αρκετά ισχυρές ώστε να τις αναγκάσουν να το κάνουν. Έτσι, όπως και τα δύο προηγούμενα σενάρια, αυτό είναι απλά αδύνατο.
Έτσι, παραμένουμε με ένα και μόνο πιθανό αποτέλεσμα: μια κατακερματισμένη και εν μέρει διαμελισμένη Ουκρανία, ούτε πλήρως μέρος της Δύσης ούτε εξ ολοκλήρου εντός της ρωσικής σφαίρας επιρροής. Μια Ουκρανία κατακερματισμένη καθότι ολόκληρο το Ντονμπάς και ίσως άλλα εδάφη θα μείνουν έξω από τον έλεγχο του Κιέβου. εν μέρει διαμελισμένη διότι η Κριμαία θα παραμείνει μέρος της Ρωσίας (τουλάχιστον στα μάτια της Ρωσίας). Τέλος, δεν θα γίνει ποτέ πλήρες μέρος της Δύσης διότι δεν θα είναι ελεύθερη να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή ακόμη και να έχει ουσιαστική εταιρική σχέση με την ΕΕ. Με απλά λόγια, αυτό το αποτέλεσμα όχι μόνο δεν είναι αδύνατο, δεν είναι καν απίθανο.
Και όταν συμβεί αυτό το τελικό σενάριο, ποιος θα έχει κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία;
Λοιπόν, δεν θα είναι η Ουκρανία. Αν και ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ικανοποιήσει τους βασικούς υπαρξιακούς στόχους του Κιέβου, θα απέχει πολύ από τις πιο μαξιμαλιστικές φιλοδοξίες που εκφράστηκαν πριν και μετά τις 24 Φεβρουαρίου. Όχι, όταν αυτό το σενάριο πραγματοποιηθεί αναπόφευκτα, θα είναι ξεκάθαρα μια ήττα για Κίεβο.
Ομοίως, ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν θα ικανοποιήσει τις μαξιμαλιστικές φιλοδοξίες όσων στη Μόσχα πίστευαν ότι η αρχική τους ορμή θα έλυνε το ζήτημα της Ουκρανίας μια για πάντα. Αλλά θα ικανοποιήσει την πιο βασική και θεμελιώδη γεωπολιτική επιθυμία του Κρεμλίνου: μια εξουδετερωμένη Ουκρανία πέρα από τη γεωπολιτική σκοπιά του ΝΑΤΟ και τη γεωοικονομική τροχιά της ΕΕ. Θα «αποκαταστήσει» επίσης την Κριμαία στη θέση που της αξίζει στη Ρωσία. Και τέλος, θα αποδείξει ότι η παρέμβαση στη φυσική σφαίρα επιρροής της Ρωσίας δεν είναι συνετή. Με αυτούς τους τρόπους, όταν το αδύνατο έχει εξαλειφθεί, το αποτέλεσμα που θα προκύψει θα είναι ξεκάθαρα μια νίκη για τη Μόσχα.
Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι, στο τέλος της ημέρας, ίσως χρειαστεί να τροποποιήσουμε λίγο τον αφορισμό του (Σέρλοκ) Χολμς (Για το συμπέρασμα διά της εις άτοπον απαγωγής). Τουλάχιστον όταν πρόκειται να σκεφτούμε τα πιθανά αποτελέσματα του πολέμου στην Ουκρανία, ίσως θα έπρεπε να διαβάζουμε κάτι περισσότερο όπως: «Όταν έχεις εξαλείψει το αδύνατο, ό,τι απομένει, όσο απίθανο κι αν είναι δυσάρεστο, πρέπει να είναι η αλήθεια».
Ο Andrew Latham είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Macalester College στο και συνεργάτης στο Defense Priorities στην Ουάσιγκτον, D.C.
