Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση παλεύει να προετοιμαστεί για μια πλήρη αναστολή του ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού ενόψει της χειμερινής περιόδου, η αποθήκευση φυσικού αερίου έχει αναδειχθεί ως προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας.
Το μπλοκ έχει θέσει υποχρεωτικά επίπεδα για την ανανέωση των αποθεμάτων προκειμένου να καλύψει την υψηλή ζήτηση.
Το RT (υπό το ρωσικό πρίσμα) εξετάζει πόση εξουσία έχουν πραγματικά τα κράτη-μέλη σε αυτά τα αποθέματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
- Πόσο γεμάτες είναι οι αποθήκες της ΕΕ αυτήν τη στιγμή;
Οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη επιτύχει τον στόχο να έχουν τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου γεμάτες κατά 80% μέχρι τον Νοέμβριο. Τα επίπεδα ήταν περίπου 94% αυτήν την εβδομάδα, σύμφωνα με τον μέσο όρο τους για την περίοδο 2017-2021, σύμφωνα με στοιχεία της Gas Infrastructure Europe (GIE). Η μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ, η Γερμανία, είχε τις αποθήκες της πληρωμένες κατά 93% – κοντά στον στόχο του Βερολίνου για πληρότητα 95% έως τον Νοέμβριο.
- Πού βρίσκονται οι βασικές αποθηκευτικές εγκαταστάσεις του μπλοκ;
Η χωρητικότητα αποθήκευσης στην ΕΕ είναι άνισα κατανεμημένη με μεγάλες εγκαταστάσεις στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ολλανδία. Η Γερμανία φιλοξενεί τις μεγαλύτερες αποθήκες στο μπλοκ. Η ΕΕ έχει ικανότητα να αποθηκεύει περισσότερα από 117 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου, ή περίπου το ένα πέμπτο της ετήσιας κατανάλωσής της, σύμφωνα με το GIE.
- Ποιος έχει τον έλεγχο του αποθηκευμένου αερίου;
Υπάρχει έλλειψη διαφανών στοιχείων σχετικά με το ποιος ελέγχει το απόθεμα, αλλά αποδεικνύεται ότι οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν ελάχιστο έως καθόλου έλεγχο στις προμήθειες. Μόνο το 10% περίπου του φυσικού αερίου στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης από την Ιταλία προς την Ολλανδία βρίσκεται υπό τον άμεσο έλεγχο των δημοσίων υπαλλήλων μέσω των εθνικών στρατηγικών αποθεμάτων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στα χέρια διεθνών εμπορικών εταιρειών, όπως η Glencore και η Vitol, εταιρείες κοινής ωφελείας ενέργειας και βιομηχανικοί όμιλοι. Αυτές οι εταιρείες είναι ελεύθερες να πουλήσουν στον πλειοδότη, ακόμα κι αν αυτός βρίσκεται σε άλλη χώρα, ενώ το κύριο συμφέρον τους είναι η μεγιστοποίηση των περιθωρίων κέρδους τους.
- Πώς γίνεται η διανομή των καυσίμων;
Το δίκτυο φυσικού αερίου του μπλοκ υποτίθεται ότι λειτουργεί επιτρέποντας τη ροή των προμηθειών μεταξύ των αγορών. Εφόσον υπάρχει αρκετό καύσιμο στο σύστημα, θα πρέπει να εξισορροπηθεί. Ωστόσο, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, οι κυβερνήσεις μπορούν να παραγγείλουν μια απαιτούμενη ποσότητα φυσικού αερίου από αυτά τα αποθέματα. Οι πλουσιότερες χώρες μπορούν να πλειοδοτήσουν τις φτωχότερες χώρες για προμήθειες φυσικού αερίου. Αυτό θα μπορούσε να αφήσει τα γειτονικά κράτη να αντιμετωπίζουν ελλείψεις.
- Υπάρχει λύση;
Η δημιουργία και η προμήθεια χώρων φυσικού αερίου και αποθήκευσης στρατηγικών αποθεμάτων ελεγχόμενων από την κυβέρνηση, είναι μεταξύ των προτάσεων για την ενεργειακή ασφάλεια του μπλοκ μακροπρόθεσμα. Αυτό θα σήμαινε μια κεντρική ευρωπαϊκή πλατφόρμα όπου τα κράτη μέλη θα μπορούν να αγοράζουν από κοινού φυσικό αέριο και να το χρησιμοποιούν για τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων. Με άλλα λόγια, οι χώρες θα μοιράζονται την αποθήκευση αερίου μεταξύ τους. Ωστόσο, η διαδικασία δημιουργίας μιας τέτοιας πλατφόρμας μπορεί να διαρκέσει χρόνια, προειδοποιούν οι ειδικοί.
- Θα μπορούσε να λειτουργήσει η στρατηγική κατανομής αερίου;
Τα σύμφωνα κατανομής φυσικού αερίου μεταξύ των κρατών-μελών αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου μηχανισμού της ΕΕ για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε ενέργεια. Εγγυούνται ότι η μία χώρα θα προμηθεύει την άλλη εάν δεν έχει αρκετό φυσικό αέριο για να καλύψει τις ανάγκες των νοικοκυριών και των κοινωνικών υπηρεσιών, που απολαμβάνουν ειδικής προστασίας βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ. Οι κοινές αγορές φυσικού αερίου από τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποφυγή του ανταγωνισμού εντός του μπλοκ και περαιτέρω αυξήσεων των τιμών, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ωστόσο, με την επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης σε ολόκληρη την Ένωση, ορισμένα έθνη απέχουν από τη συμμετοχή σε τέτοιες συμφωνίες αλληλεγγύης.
- Τι επιφυλάσσει το μέλλον στην ΕΕ;
Το δίκτυο φυσικού αερίου του μπλοκ δεν έχει λειτουργήσει σε σενάριο όπως η τρέχουσα κρίση, λένε οι ειδικοί, σημειώνοντας ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τον καιρό. Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Wood Mackenzie, σε περίπτωση κρύου χειμώνα, τα αποθέματα θα μπορούσαν να πέσουν κάτω από το 10% μέχρι τα τέλη Μαρτίου, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα μάχη για προμήθειες ενόψει του επόμενου χειμώνα. Ορισμένοι έμποροι και αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι το πραγματικό τεστ θα είναι η αναπλήρωση αποθεμάτων το επόμενο έτος χωρίς ρωσικό αέριο και καθώς ο στόχος της ΕΕ αυξάνεται στο 90% έως την 1η Νοεμβρίου.
