Οι Βρετανοί είναι ένας λαός διάσημος για πολλές αρετές, αλλά η ταπεινότητα δεν είναι το δυνατό τους σημείο. Και τώρα είναι καιρός για ταπεινότητα.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Επειδή αποκαλύφθηκε ότι ο Πίτερ Χιγκς, επιμελητής του Βρετανικού Μουσείου για τις ελληνικές αρχαιότητες, έκλεβε συστηματικά αρχαία κοσμήματα και άλλα αριστουργήματα. Δίχως το Βρετανικό Μουσείο και η κυβέρνηση να έχουν αντιληφθεί το παραμικρό από το 2016, που άρχισαν να βγαίνουν στο σφυρί οι αρχαιότητες στο eBay.
Ομως, το Λονδίνο, ίσως αναπολώντας ακόμα την εποχή που κυβερνούσε τον κόσμο, ούτε καν τώρα δεν αποφασίζει να κάνει επιτέλους αυτό που πρέπει. Ο Τζορτζ Οσμπορν, πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας και σήμερα πρόεδρος του μουσείου, δήλωσε προκλητικά μετά τις αποκαλύψεις ότι «η προτεραιότητά μας είναι τώρα τριπλή: πρώτον, να ανακτήσουμε τα κλεμμένα αντικείμενα. Δεύτερον, να μάθουμε τι θα μπορούσε να είχε γίνει για να σταματήσουν οι κλοπές. Και, τρίτον, να κάνουμε ό,τι χρειάζεται, με επενδύσεις σε αρχεία ασφάλειας και συλλογής, για να βεβαιωθούμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί».
Μόνο που οι αρχαιότητες που έκλεβε για χρόνια ο υπάλληλός τους ήταν ήδη κλεμμένες. Στην πραγματικότητα, το Βρετανικό Μουσείο είναι ο μεγαλύτερος παραλήπτης κλεμμένης ιδιοκτησίας στον κόσμο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, για τα κλοπιμαία του Ελγιν, η Βρετανία επαναλαμβάνει μονότονα τα ίδια ψέματα από το 1800 έως σήμερα, ότι δηλαδή αυτά «διασώθηκαν» από τον λόρδο Ελγιν και παραμένουν στο Βρετανικό Μουσείο για την καλύτερη… ασφάλειά τους.
Ο Πίτερ Χιγκς απολύθηκε τον Ιούλιο, αλλά μόλις τώρα μαθεύτηκε το όνομά του. Η κατηγορία που τον βαραίνει είναι ότι έκλεβε και κατέστρεφε αρχαιότητες. Ηδη έχουν βγει στο σφυρί πάνω από 3.000 αντικείμενα. Οταν, πριν από τρία χρόνια, είχε γίνει καταγγελία για πώληση αρχαιοτήτων του Βρετανικού Μουσείου στο eBay, η ανίκανη διοίκηση του μουσείου δεν προέβη -ανεξήγητα έως και ύποπτα- σε κάποια ενέργεια.
Στις αποθήκες του Βρετανικού Μουσείου, πέραν δηλαδή όσων εκθέτει στο κοινό, βρίσκονται πάνω από 100.000 αντικείμενα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσα και ποια από αυτά που εκλάπησαν είναι ελληνικά.
Ο Χιγκς δούλευε 30 χρόνια στο Βρετανικό Μουσείο και θεωρείτο παγκοσμίως ένας από τους κορυφαίους ειδικούς σε αρχαιότητες της Ελλάδας και της Μεσόγειου. Μάλιστα, ήταν έφορος για την έκθεση των ελληνικών αρχαιοτήτων, στην οποία περιλαμβάνονται και τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Επιπρόσθετα, ήταν ένα από μέλη της ειδικής ομάδας του Βρετανικού Μουσείου για τον εντοπισμό αντικειμένων αρχαιοκαπηλίας. Το Βρετανικό Μουσείο ακόμα δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα φωτογραφίες ή περιγραφή των απολεσθέντων αντικειμένων, ενώ ειδικοί φοβούνται ότι τα κλεμμένα αντικείμενα μπορεί να βρίσκονται ήδη στα χέρια ιδιωτικών συλλεκτών ή να τα έχουν λιώσει συμμορίες για «γρήγορο χρήμα».
Μέχρι που απολύθηκε, ο Πίτερ Χιγκς ήταν ο επιμελητής των ελληνικών συλλογών γλυπτικής και της Ελληνιστικής Περιόδου. Το Βρετανικό Μουσείο είπε ότι είχε ανακαλύψει νωρίτερα φέτος πως έλειπαν αντικείμενα από τις συλλογές του. Δεν έχει εξηγήσει, όμως, ακόμα και σήμερα τι ακριβώς πιστεύεται ότι έκανε ο υπάλληλος, ούτε αν υπήρξε καθυστέρηση μεταξύ της απόλυσής του και της εμπλοκής της αστυνομίας. Κανείς δεν έχει συλληφθεί.
«Δεν είναι δίκαιο»
Ο γιος του Πίτερ Χιγκς, Γκρεγκ, μίλησε σε αγγλικές εφημερίδες και είπε ότι ο πατέρας του «δεν έχει κάνει τίποτα. Εχασε τη δουλειά του και τη φήμη του, και δεν νομίζω ότι αυτό είναι δίκαιο. Και δεν νομίζω καν ότι λείπει τίποτα, απ’ όσο γνωρίζω».
Ο Πίτερ Μαρινέλο της Art Recovery International, που έχει ανακτήσει αντικείμενα αξίας 600.000.000 δολαρίων σε 35 χρόνια, είναι ένας από τους κορυφαίους στον κόσμο στην ανάκτηση κλεμμένων αρχαιοτήτων και έργων τέχνης. Δήλωσε «σοκαρισμένος» στον «Guardian», γιατί «εδώ μιλάμε για το Βρετανικό Μουσείο, ένα από τα πιο σημαντικά και καλά χρηματοδοτούμενα μουσεία στον κόσμο. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι συζητάνε τώρα, εκ των υστέρων, τα θέματα ασφαλείας».
Ο ειδικός τόνισε ότι «το Βρετανικό Μουσείο έπρεπε να εμπλέξει αμέσως την αστυνομία μόλις κατάλαβε ότι έλειπαν αντικείμενα». Αλλά, όπως είπε, σε ολόκληρο το Λονδίνο «υπάρχουν μόλις δύο αστυνομικοί που εργάζονται για την τέχνη και το έγκλημα πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην Ιταλία υπάρχουν περισσότεροι από 300. Το Βρετανικό Μουσείο δεν γνωρίζει καν τι ακριβώς έχει κλαπεί».
Το Βρετανικό Μουσείο αποδεικνύεται διάτρητο, στην Αγγλία ήδη το κατηγορούν ότι άργησε να ενημερώσει την αστυνομία και ότι άφησε πρώτα να συμβεί η μεγαλύτερη παραβίαση ασφαλείας στη σύγχρονη ιστορία του, αλλά η Λίνα Μενδώνη το μόνο που ψέλλισε ήταν μια δήλωση κακομοιριάς, ότι «είναι εξαιρετικά λυπηρό και ιδιαίτερα σοβαρό το γεγονός». Κι ότι το… παρακολουθεί.
Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας παραμένει κλειδωμένη στο Βρετανικό Μουσείο, έχοντας βανδαλιστεί, κανιβαλιστεί και κλαπεί πολλαπλώς. Τυπικά, το Βρετανικό Μουσείο είναι ανεξάρτητο, αλλά η πλειονότητα των διαχειριστών του διορίζεται από τον Βρετανό πρωθυπουργό. Η Βρετανία και το Βρετανικό Μουσείο όχι μόνο πήραν τα αριστουργήματα του Παρθενώνα με απάτη, όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν έστω την ασφάλειά τους, αλλά εξακολουθούν, ξεδιάντροπα, να βγάζουν κέρδος απ’ αυτά. Η Αθήνα οφείλει άμεσα να απαιτήσει την επιστροφή τους το γρηγορότερο. Αν όχι ούτε και τώρα, πότε;
Βιογραφικό Πίτερ Χιγκς
Επιμελητής του Βρετανικού Μουσείου για τις ελληνικές αρχαιότητες
Γεννήθηκε το 1967. Μεγάλωσε στο Χέρτφορντσαϊρ και σπούδασε Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ. Εχει δηλώσει ότι του αρέσει ειδικά η μελέτη του ελληνικού πολιτισμού επειδή «υπάρχει η οπτική σύνδεση: οι μεγάλοι ναοί, οι τάφοι και τα γλυπτά που έχουν εμπνεύσει τόσους γλύπτες και αρχιτέκτονες με την πάροδο του χρόνου». Στην διάρκεια της 30ετούς καριέρας του στο Βρετανικό Μουσείο έχει γράψει βιβλία από τη δουλειά του σε αυτό. Το 2021 επιμελήθηκε περιοδεύουσα έκθεση του Βρετανικού Μουσείου με 180 αρχαιότητες για τους πολεμιστές και τους αθλητές της αρχαίας Ελλάδας. Η έκθεση έκανε τουρνέ σε μουσεία της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Την ίδια χρονιά συμμετείχε σε πρότζεκτ για την επιστροφή στη Λιβύη σπάνιου μαρμάρινου αγάλματος 2.000 ετών της Ελληνίδας θεάς Περσεφόνης.
- Δείτε επίσης: Αρμόδιος για τις ελληνικές αρχαιότητες ο «μακρυχέρης» υπάλληλος του Βρετανικού Μουσείου
