«Ένας για όλους και όλοι για έναν». Αυτό ήταν το μήνυμα που θέλησε να στείλει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ μετά το πέρας της σημαντικής, περισσότερο σε επίπεδο συμβολισμών παρά ουσίας, Συνόδου για τα 70 χρόνια της Συμμαχίας. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική… Δεν παραπέμπει στο πολυδιαβασμένο έργο του Αλεξάνδρου Δουμά και δεν υπάρχουν… σωματοφύλακες.
Αντιθέτως, περισσεύουν η γκρίνια, οι διαφωνίες, ενίοτε και οι μετωπικές συγκρούσεις. Τριάντα χρόνια μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου, όλοι είναι εναντίον όλων, με την Τουρκία να πυροδοτεί εντάσεις, αλλά συνάμα και να απολαμβάνει τα «χάδια» των ΗΠΑ.
Το ΝΑΤΟ βρίσκεται αντιμέτωπο με σημαντικά προβλήματα εν μέσω της στρατιωτικοποίησης του Διαστήματος, της δυναμικής επιστροφής της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή και της ανάδυσης της Κίνας ως στρατιωτικής δύναμης πρώτου μεγέθους. Αυτά ακριβώς τα ζητήματα έθιξαν στο κοινό ανακοινωθέν οι «29» της Συμμαχίας στο τέλος της Συνόδου Κορυφής στο Λονδίνο.
Στο κείμενο δηλώνουν την «αλληλεγγύη, ενότητα και συνοχή» τους, αναγνωρίζουν πρώτη φορά την άνοδο της ισχύος της Κίνας ως μια «πρόκληση», αναφέρονται στην «απειλή» που συνιστούν «οι επιθετικές ενέργειες» της Ρωσίας και διαβεβαιώνουν ότι η Συμμαχία είναι καθαρά «αμυντική» και «δεν αποτελεί απειλή για καμία χώρα».
Αύξηση των αμυντικών δαπανών
Οι ηγέτες των 29 χωρών ενέκριναν την αύξηση των αμυντικών δαπανών μετά την απαίτηση των ΗΠΑ και επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να διατηρήσουν την πολιτική ανοιχτών θυρών του ΝΑΤΟ, χάρη στην οποία τα Σκόπια αναμένεται να γίνουν σύντομα το 30ό μέλος του.
Το κλίμα ήταν ψυχροπολεμικό, με τους συμμετέχοντες να εκφράζουν την ανησυχία τους εξαιτίας της σφοδρής διαμάχης του Εμανουέλ Μακρόν με τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Την ίδια ώρα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωνε ότι η προς ανατολάς επέκταση του ΝΑΤΟ αποτελεί κίνδυνο εθνικής ασφάλειας για τη χώρα του, επέμεινε, όμως, ότι η Μόσχα είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με τη Συμμαχία εναντίον της κοινής απειλής, της τρομοκρατίας.
Αρνητικοί πρωταγωνιστές στα μάτια της κοινής γνώμης ήταν ο πάντα απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που προσήλθε στο ΝΑΤΟ έχοντας ανοίξει όλα τα μέτωπα στη διεθνή σκηνή και δημιουργώντας νέα πεδία σύγκρουσης μεταξύ των συμμάχων.
Η Βορειοατλαντική Συμμαχία ιδρύθηκε το 1949, με μέλη μόνο 12 χώρες. Σήμερα αριθμεί 29 και η σύνθεσή της γίνεται ακόμη πιο προβληματική μετά την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο, αλλά και εξαιτίας της Τουρκίας. Ποιος δίνει τα περισσότερα χρήματα, ποιος δίνει τα λιγότερα, αλλά και η Τουρκία, που δεν λειτουργεί ως σύμμαχος αλλά ως χώρα με τη δική της ατζέντα, είναι ζητήματα που φαίνεται ότι εξοργίζουν πλέον τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Απολαμβάνει την στήριξη Τραμπ
Όμως ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν έχει ανάγκη τους Ευρωπαίους, καθώς απολαμβάνει τη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τούρκος πρόεδρος γνώριζε ότι δεν θα βρει πολλούς συμμάχους στο ΝΑΤΟ μετά την απόφαση της Άγκυρας να αγοράσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400, το οποίο δεν είναι συμβατό με τον εξοπλισμό της Συμμαχίας. Γνώριζε, επίσης, ότι απολαμβάνει την απόλυτη στήριξη του Τραμπ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος πήρε το μέρος του Τούρκου ομολόγου του και υπερασπίστηκε την απόφαση της Ουάσινγκτον να αποχωρήσει από τη βορειοανατολική Συρία. «Μου αρέσει η Τουρκία και τα πάω πολύ καλά με τον πρόεδρο» δήλωσε ο Τραμπ και πρόσθεσε ότι η Άγκυρα «δεν θα μπορούσε να έχει στηρίξει περισσότερο» την Ουάσινγκτον όταν οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τον τουρκικό εναέριο χώρο για να εξαπολύσουν την επίθεση στην οποία τελικά σκοτώθηκε ο επικεφαλής του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι.
Εξάλλου ο Τραμπ υπερασπίστηκε την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400, λέγοντας ότι ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα αρνήθηκε να της πουλήσει Patriot.
Η Τουρκία δεν προέβαλε βέτο στο ζήτημα της ανάπτυξης της αμυντικής πυραυλικής ασπίδας στις τρεις Δημοκρατίες της Βαλτικής και στην Πολωνία, αν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απειλούσε επί μέρες πως αν το ΝΑΤΟ δεν υιοθετούσε την τουρκική άποψη περί «Κούρδων τρομοκρατών», θα έθετε βέτο στα αμυντικά σχέδια της Συμμαχίας.
