Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αναδιαμορφώνουν την επιστημονική και ερευνητική τους πολιτική υπό την κυβέρνηση Τραμπ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και αρκετά κράτη-μέλη κινητοποιούνται για να προσελκύσουν Αμερικανούς επιστήμονες που αναζητούν νέο επαγγελματικό περιβάλλον.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά του αρμόδιου χαρτοφυλακίου για την Έρευνα και την Καινοτομία, ανακοίνωσε σειρά νέων μέτρων με στόχο τη διευκόλυνση της μετεγκατάστασης ερευνητών από τις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) αυξάνει το ανώτατο όριο επιχορηγήσεων για ερευνητές που εγκαθίστανται από τις ΗΠΑ, από τα 3,5 στα 4,5 εκατομμύρια ευρώ.
Η τάση αυτή δεν εμφανίζεται εν κενώ. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει μειώσει σημαντικά τη δημόσια χρηματοδότηση προς ορισμένους επιστημονικούς τομείς – μεταξύ αυτών την περιβαλλοντολογία, την ανοσολογία και τις κοινωνικές επιστήμες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη εμφανίζεται πρόθυμη να φιλοξενήσει επιστήμονες που επηρεάζονται από αυτές τις αλλαγές. Η Γαλλία, μέσω του πανεπιστημίου Aix-Marseille, έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα “Safe Space for Science” ύψους $16 εκατ., που ήδη έχει λάβει αιτήσεις από σχεδόν 150 Αμερικανούς επιστήμονες, προερχόμενους από πανεπιστήμια όπως το Yale και το Stanford, αλλά και από κρατικούς φορείς όπως η NASA και τα National Institutes of Health.
Παρόμοια πρωτοβουλία ξεκίνησε και το Karolinska Institute στη Σουηδία, ενώ το Βερολίνο και η Καταλονία θεσπίζουν ειδικά ταμεία για την προσέλκυση ερευνητών από τις ΗΠΑ. Η Καταλονία, για παράδειγμα, ανακοίνωσε πρόγραμμα 30 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 78 θέσεων εργασίας για Αμερικανούς επιστήμονες σε πανεπιστήμια και τεχνολογικά ιδρύματα.
Η Επιτροπή εξετάζει επίσης τη δημιουργία ειδικής βίζας «υψηλής επιστημονικής ειδίκευσης», καθώς και τη θεσμική κατοχύρωση της ελευθερίας της επιστημονικής έρευνας εντός του κοινοτικού δικαίου.
Η Επίτροπος Έρευνας, κ. Ζαχάριεβα, δήλωσε ότι «η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να είναι το καλύτερο μέρος στον κόσμο για να κάνεις έρευνα — ένα καταφύγιο για την επιστημονική αριστεία και την ανεξαρτησία της σκέψης». Σημείωσε επίσης ότι 13 κράτη-μέλη ζήτησαν από τις Βρυξέλλες τη διαμόρφωση ενιαίας στρατηγικής για την προσέλκυση ταλέντων από το εξωτερικό.
Ενώ η μεταναστευτική κίνηση επιστημόνων δεν είναι νέα, η ταχύτητα και η ένταση με την οποία υλοποιούνται τα ευρωπαϊκά προγράμματα δείχνει ότι η ΕΕ αντιλαμβάνεται την παρούσα συγκυρία ως μια σπάνια ευκαιρία να ενισχύσει την καινοτομία της. Όπως σημείωσαν και διακεκριμένοι επιστήμονες σε άρθρο τους στο Der Spiegel, πρόκειται για μια ιστορική δυνατότητα «αντιστροφής της διαρροής εγκεφάλων» και ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ερευνητικής κυριαρχίας.
Παρότι οι αλλαγές στις ΗΠΑ παρουσιάζονται από την Ουάσιγκτον ως μια προσπάθεια επαναπροσανατολισμού της επιστήμης προς τις ανάγκες της κοινωνίας και της εθνικής ασφάλειας, οι παρενέργειες φαίνεται να δημιουργούν ένα άνοιγμα για την Ευρώπη να ενισχύσει τον ρόλο της ως παγκόσμιου επιστημονικού κόμβου.
Δείτε Επίσης:
