Καταγγελίες, πρόστιμα εκατομμυρίων και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν φαίνεται να πτοούν μεγάλες αεροπορικές εταιρείες, που συνεχίζουν να επιβάλλουν αδικαιολόγητες χρεώσεις στις χειραποσκευές. Οι καταναλωτές αντιδρούν και απαιτούν ξεκάθαρους κανόνες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο προσκήνιο έρχεται ξανά η εκτεταμένη και καταχρηστική πρακτική χρέωσης χειραποσκευών από πολλές αεροπορικές εταιρείες, προκαλώντας την οργή των ευρωπαίων επιβατών και τη συσπείρωση των οργανώσεων καταναλωτών. Με πρωτοβουλία της BEUC – της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών – και με τη συμμετοχή 16 οργανώσεων από 12 χώρες, μεταξύ των οποίων και η ελληνική ΕΚΠΟΙΖΩ, κατατέθηκαν επίσημες καταγγελίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο αρμόδιο Δίκτυο Συνεργασίας για την Προστασία Καταναλωτών (CPC Network).
Οι καταγγελίες αφορούν σε επτά αεροπορικές εταιρείες που, παραβιάζοντας ανοιχτά την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλουν έξτρα χρεώσεις ακόμη και για τις πιο βασικές χειραποσκευές –δηλαδή σακίδια, μικρές βαλίτσες ή παιδικά καροτσάκια– παρότι αυτά πληρούν τις προβλεπόμενες διαστάσεις και τους κανόνες ασφαλείας.
Αγνόηση της ευρωπαϊκής νομολογίας και καταχρηστικές πρακτικές
Η πρακτική αυτή, σύμφωνα με την ΕΚΠΟΙΖΩ, όχι μόνο παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα των επιβατών, αλλά έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη ρητή απόφαση του ΔΕΕ (υπόθεση C-487/12), που από το 2014 ξεκαθαρίζει ότι η μεταφορά χειραποσκευών με «εύλογο βάρος και διαστάσεις» πρέπει να περιλαμβάνεται στην τιμή του εισιτηρίου, χωρίς επιπλέον κόστος.
Παρά τις σαφείς νομικές κατευθύνσεις, πολλές εταιρείες ακολουθούν δικές τους πολιτικές, φορτώνοντας τον επιβάτη με επιπρόσθετες, συχνά «αόρατες» χρεώσεις –συνήθως λίγο πριν την επιβίβαση ή κατά τη διαδικασία του check-in. Οι πολιτικές αυτές δημιουργούν σύγχυση, περιορίζουν τη δυνατότητα σύγκρισης τιμών και μετατρέπουν την αεροπορική εμπειρία σε διαδικασία παγίδων και εκπλήξεων.
Πρόστιμα εκατομμυρίων και διεθνείς αντιδράσεις
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ισπανίας, όπου η καταναλωτική οργάνωση OCU κατήγγειλε επίσημα πέντε αεροπορικές εταιρείες, με το αρμόδιο υπουργείο να επιβάλλει συνολικό πρόστιμο ύψους 179 εκατομμυρίων ευρώ στα τέλη του 2024. Αντίστοιχες κινήσεις έγιναν από οργανώσεις σε Βέλγιο και Πορτογαλία – με τη βελγική Testachats να καταθέτει μάλιστα και αγωγή κατά της Ryanair για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Αποκαλυπτική είναι και η έρευνα της ολλανδικής οργάνωσης καταναλωτών (Consumentebond), σύμφωνα με την οποία το 86% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι μια μικρή αποσκευή ή σακίδιο πρέπει να περιλαμβάνεται κανονικά στην τιμή του εισιτηρίου, χωρίς καμία πρόσθετη χρέωση.
Η παρούσα συγκυρία κρίνεται καθοριστική, καθώς βρίσκεται υπό εξέλιξη η διαδικασία αναθεώρησης του Κανονισμού της ΕΕ για τα Δικαιώματα των Επιβατών Αεροπορικών Μεταφορών. Οι οργανώσεις καταναλωτών καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να θεσπίσει κοινά και υποχρεωτικά πρότυπα.
Η ανάγκη για καθορισμό των όρων «εύλογο βάρος» και «εύλογες διαστάσεις» είναι επιτακτική. Έτσι θα εξαλειφθούν τα «παραθυράκια» που επιτρέπουν σε αεροπορικές να αυθαιρετούν, αλλά και οι συνεχείς τριβές μεταξύ εταιρειών και επιβατών, που συχνά καταλήγουν σε διαφωνίες στα γκισέ και χρονοβόρες αποζημιώσεις.
ΕΚΠΟΙΖΩ: «Οι αρχές οφείλουν να δράσουν άμεσα»
Η ΕΚΠΟΙΖΩ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και ζητά από τις αρμόδιες Αρχές να δράσουν άμεσα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Χρειάζονται σαφείς κανόνες, διαφάνεια και προστασία των καταναλωτών. Δεν είναι δυνατόν ο επιβάτης να πληρώνει επιπλέον για μια αποσκευή που χωράει κάτω από το κάθισμα», τονίζει, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος, η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής δηλώνει:
«Η Πολιτεία και η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι βασικές παροχές – όπως η μεταφορά χειραποσκευής – θα είναι διαφανείς και ενσωματωμένες στην τιμή. Δεν μπορεί το εισιτήριο των 20 ευρώ να καταλήγει στα 80 με κρυφές χρεώσεις».
