Η εμπορική συμφωνία ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ που ανακοινώθηκε μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο πολυτελές γκολφ κλαμπ του Αμερικανού Προέδρου στη Σκωτία, φέρνει τεράστιες ανατροπές για τις οικονομικές σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ.
Αν και ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί γραπτώς, το πλαίσιο της συμφωνίας αποκαλύπτει μια μονομερή συμφωνία με σαφές πλεονέκτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η πλειονότητα των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ θα υπόκεινται σε δασμούς 15%, ενώ η ΕΕ δεσμεύεται για δαπάνες-μαμούθ σε ενέργεια και επενδύσεις. Ωστόσο, υπάρχουν και επιμέρους νικητές. Ας δούμε αναλυτικά τους τομείς που επηρεάζονται:
Ενέργεια: Μια υπόσχεση που δύσκολα θα υλοποιηθεί
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία: Η ΕΕ θα αγοράζει αμερικανική ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων (συμπεριλαμβανομένων υγροποιημένου φυσικού αερίου και πυρηνικών καυσίμων) σε βάθος τριετίας. Το ποσό αντιστοιχεί σε 250 δισ. δολάρια ετησίως.
Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν: Θεωρητικά, πρόκειται για τεράστια νίκη των αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών. Πρακτικά όμως, πρόκειται για στόχο που χαρακτηρίζεται από αναλυτές “ανεδαφικός”, αφού απαιτεί τριπλασιασμό των ευρωπαϊκών εισαγωγών από τις ΗΠΑ και πλήρη αναπροσανατολισμό των αμερικανικών εξαγωγών. Επιπλέον, η ΕΕ δεν έχει την εξουσία να επιβάλει τέτοιες αγορές σε ιδιωτικές εταιρείες.
Αυτοκινητοβιομηχανία: Χασούρα για Ευρώπη, απολύσεις προ των πυλών
Τι συμφωνήθηκε: Η ΕΕ καταργεί πλήρως τους δασμούς στα αυτοκίνητα (από 10% σε 0%), ενώ οι ΗΠΑ τους σταθεροποιούν στο 15%. Το θέμα των προτύπων ασφαλείας παραμένει ασαφές, με ενδεχόμενη προσέγγιση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών προς τις αμερικανικές.
Χαμένοι: Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μιλά για «κακή συμφωνία». Οι εργαζόμενοι φαίνεται να είναι οι μεγαλύτεροι χαμένοι, καθώς εκτιμάται ότι έως και 70.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη κινδυνεύουν από τη μετεγκατάσταση παραγωγής στις ΗΠΑ.
Αεροπορική βιομηχανία: Σώθηκε από τα χειρότερα
Τι προβλέπεται: Μηδενικοί δασμοί για όλα τα αεροσκάφη και τα εξαρτήματα, ώστε να διατηρηθεί ομαλή η εύθραυστη παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μετά τη λήξη της διαμάχης Airbus-Boeing το 2021, καμία πλευρά δεν επιθυμεί νέα κρίση.
Κερδισμένοι: Κατασκευαστές όπως η Airbus και η Boeing αλλά και αεροπορικές εταιρείες που χρησιμοποιούν εξοπλισμό της άλλης πλευράς.
Χαμένοι: Οι εταιρείες leasing, που θα δυσκολεύονταν να διαχειριστούν τιμωρητικούς δασμούς αν η συμφωνία δεν προχωρούσε.
Φάρμακα: Θολό τοπίο, φόβοι για αυξήσεις τιμών
Το πρόβλημα: Αν και οι δύο ηγέτες διαφώνησαν δημόσια για το αν τα φάρμακα συμπεριλαμβάνονται, η αλήθεια είναι πως προς το παρόν διατηρούνται στο μηδενικό δασμό. Όμως, η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να επιβάλει δασμούς έως και 15%, μετά από εσωτερική έρευνα με πρόσχημα την «εθνική ασφάλεια».
Ποιοι πλήττονται: Οι κατασκευαστές γενοσήμων, λόγω των χαμηλών περιθωρίων κέρδους. Η Ιρλανδία κινδυνεύει σοβαρά λόγω της τεράστιας φαρμακοβιομηχανίας της. Η ευρωπαϊκή πλευρά κατηγορείται για «υποχώρηση» από επαγγελματικές ενώσεις.
Τεχνολογία: Ανάσα για ASML, προβληματισμός για την ευρωπαϊκή αυτονομία
Το θετικό: Τα μηχανήματα τυπώματος μικροτσίπ εξαιρούνται από τους δασμούς. Αυτό θεωρείται νίκη για την ολλανδική ASML, μια από τις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες της Ευρώπης.
Το αρνητικό: Η δέσμευση της φον ντερ Λάιεν για αγορές αμερικανικών AI chips ενισχύει την εξάρτηση της ΕΕ από την τεχνολογία των ΗΠΑ, θέτοντας εμπόδια σε μια αυτόνομη ευρωπαϊκή στρατηγική.
Ψηφιακή Ρύθμιση: Άμυνα της ΕΕ απέναντι στην πίεση Big Tech
Τι έγινε: Η ΕΕ δεν υπέκυψε στην πίεση της Ουάσιγκτον και διατήρησε πλήρως το δικό της ρυθμιστικό πλαίσιο στον ψηφιακό τομέα. Δεν προβλέπονται αλλαγές ούτε στον DMA ούτε στο DSA.
Ποιοι ενοχλήθηκαν: Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί όπως Meta και Apple, που κάνουν λόγο για κόστος 97 δισ. δολαρίων ετησίως λόγω ευρωπαϊκών κανονισμών.
Άμυνα: Χωρίς επίσημη συμφωνία, αλλά με έμμεσες προεκτάσεις
Η πραγματικότητα: Παρότι ο Τραμπ υποστήριξε ότι η ΕΕ θα αγοράσει «τεράστιες ποσότητες» αμερικανικών όπλων, η Κομισιόν το διέψευσε. Δεν υπάρχει δεσμευτική πρόβλεψη για εξοπλιστικά προγράμματα.
Η προοπτική: Οι αυξανόμενοι ευρωπαϊκοί αμυντικοί προϋπολογισμοί αναμένεται να ευνοήσουν, έστω και έμμεσα, την αμερικανική αμυντική βιομηχανία.
Γενικά χαρακτηριστικά συμφωνίας
- Επιβάλλονται δασμοί 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
- Η ΕΕ δεσμεύεται να αγοράσει ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ και να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στην αμερικανική οικονομία.
- Η συμφωνία δεν είναι ακόμη γραπτώς οριστικοποιημένη.
Χάλυβας: Επιστροφή σε ποσοστώσεις και προσεκτική απομόνωση από Κίνα
Η ουσία: Οι ποσοστώσεις επιστρέφουν, αλλά δεν έχουν οριστικοποιηθεί. Οι υπερδασμοί 50% παραμένουν πάνω από τα κεφάλια των ευρωπαίων παραγωγών.
Ποιος χάνει: Η Κίνα ενδέχεται να βρεθεί στο περιθώριο, αν η ΕΕ και οι ΗΠΑ οικοδομήσουν «χαλύβδινο τείχος» ενάντια στο αθέμιτο διεθνές εμπόριο.
Τρόφιμα και ποτά: Επιλεκτικές ελευθερίες
Η εικόνα: Κάποια «μη ευαίσθητα» αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ θα εισάγονται με μηδενικούς δασμούς, όμως βασικά ευρωπαϊκά προϊόντα (όπως κρασί, πνευματώδη, βόειο κρέας) παραμένουν υπό διαπραγμάτευση.
Πιθανοί ωφελημένοι: Καταναλωτές ντόπιων προϊόντων, λάτρεις των αμερικανικών ξηρών καρπών και ίσως… οι βίσωνες.
Επενδύσεις: Ευρωπαϊκό κεφάλαιο, αμερικανικά κέρδη
Η συμφωνία: Η ΕΕ δεσμεύεται για επιπλέον επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτό θεωρείται επικοινωνιακή κίνηση χωρίς πραγματικό αντίκρισμα, αφού πρόκειται για ιδιωτικές πρωτοβουλίες.
Ποιος κερδίζει: Η αμερικανική οικονομία σίγουρα. Το ερώτημα είναι αν αυτά τα κεφάλαια αφαιρεθούν από ευρωπαϊκά επενδυτικά σχέδια, αποδυναμώνοντας την ανάπτυξη στην ΕΕ.
Συνοψίζοντας
Η συμφωνία Τραμπ – φον ντερ Λάιεν παρουσιάζεται από την Κομισιόν ως «ιστορική σύγκλιση». Ωστόσο, η πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με ευρωπαϊκή υποχώρηση. Οι ΗΠΑ εξασφαλίζουν δασμολογικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα, ενώ η ΕΕ φορτώνεται οικονομικές δεσμεύσεις με περιορισμένο αντίκρισμα.
Ορισμένα ευρωπαϊκά συμφέροντα προστατεύθηκαν — κυρίως στον τομέα της αεροπορίας, των chips και της ψηφιακής ρύθμισης. Όμως συνολικά, η συμφωνία φαίνεται να εντείνει την εξάρτηση της Ευρώπης από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η τελική κρίση θα εξαρτηθεί από το αν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι κοινωνίες μπορέσουν να αντέξουν το κόστος της πολιτικής ισορροπίας.
Δείτε Επίσης:
- Συρία: Εκτελέσεις Δρούζων από ισλαμιστές με κάμερες στο χέρι
- Η Γερμανία αντιμέτωπη με έλλειμμα 172 δισ. ευρώ έως το 2029
