Σχεδόν τα δύο τρίτα του στόλου της Εθνικής Εταιρείας Ιρανικών Δεξαμενόπλοιων (NITC) του Ιράν έχουν αρχίσει να μεταδίδουν ακριβή δεδομένα από το Σύστημα Αυτόματης Αναγνώρισης (AIS) για πρώτη φορά από το 2018.
Σύμφωνα με το TankerTrackers.com, 20 με 25 από τα 39 τάνκερ με σημαία της NITC, ήταν ορατά τα προηγούμενα 24ωρα μέσω του AIS, ενός συστήματος που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την παρακολούθηση των θέσεων και των κινήσεων των πλοίων.
Η Kpler από την πλευρά της, ανέφερε ότι το 80% των ιρανικών δεξαμενόπλοιων είχαν μεταδώσει σήμα τοποθεσίας μέσα σε 48 ώρες.
Αυτό έρχεται μετά από περισσότερα από επτά χρόνια σκόπιμης χειραγώγησης του AIS, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί για την απόκρυψη εξαγωγών πετρελαίου που εκτιμώνται σε 1 έως 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.
Ιστορικά, ο στόλος της NITC προτιμούσε να απενεργοποιεί τους αναμεταδότες AIS παρά να παραποιεί τα δεδομένα τοποθεσίας, καθιστώντας την πρόσφατη διαφάνεια ασυνήθιστη.
Ο Samir Madani, συνιδρυτής του TankerTrackers.com, δήλωσε ότι είναι σπάνιο για τον ιρανικό στόλο να μεταδίδει ακριβή δεδομένα AIS, ειδικά μετά επτά χρόνια συνεχούς χειραγώγησης.
Υπογράμμισε ότι αυτή η αλλαγή δεν φαίνεται να συνδέεται με κυβερνοεπιθέσεις, επισημαίνοντας την προηγούμενη συμπεριφορά του στόλου, είτε απενεργοποίησης είτε πλαστογράφησης σημάτων AIS.
Γιατί τώρα;
Η χρονική στιγμή της επανέναρξης του AIS συνέπεσε με την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, λίγο μετά από μια περίοδο μείωσης των εχθροπραξιών στην περιοχή.
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε εφαρμόσει μια εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» με στόχο τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το εάν γεωπολιτικοί παράγοντες επηρέασαν την απόφαση του στόλου να επαναλάβει τις μεταδόσεις AIS.
Τους τελευταίους μήνες, οι επικοινωνίες εντός του εμπορικού στόλου του Ιράν έχουν επίσης δεχθεί επίθεση. Μια ομάδα χάκερ που ονομάζεται Lab Dookhtegan, ή Sewn Lips, ανέλαβε την ευθύνη για τη διακοπή των επικοινωνιών μεταξύ πλοίων τόσο στον στόλο της NITC όσο και στις Ναυτιλιακές Γραμμές της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν (IRISL).
Ο λόγος για την ξαφνική… ορατότητα των δεξαμενόπλοιων παραμένει ασαφής. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να σηματοδοτεί μια αλλαγή στις λειτουργίες ή στις προσπάθειες συμμόρφωσης με τους παγκόσμιους ναυτιλιακούς κανόνες.
Άλλοι, τη βλέπουν ως πιθανή απάντηση στις συνεχιζόμενες πιέσεις κυρώσεων που έχουν δυσκολέψει το Ιράν να εξάγει πετρέλαιο ανοιχτά.
Οι ναυτικοί παρατηρητές σημειώνουν ότι αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και στις διεθνείς σχέσεις, καθώς οι προηγουμένως κρυφές αποστολές, γίνονται πιο διαφανείς.
Ο Dalga Khatinoglu, αναλυτής ειδήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου για το Iran International, εικάζει ότι η κίνηση μπορεί να είναι μια προσπάθεια της Ισλαμικής Δημοκρατίας να διεκδικήσει τη νομιμότητά της.
Μπορεί επίσης να σχετίζεται με προειδοποιήσεις από τις ΗΠΑ ότι το ταξίδι χωρίς ενεργοποιημένους πομποδέκτες AIS αποτελεί παραβίαση των κανόνων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και ως εκ τούτου, αποτελεί νόμιμη αιτία για την απαγόρευση οποιουδήποτε τέτοιου δεξαμενόπλοιου που ταξιδεύει «στο σκοτάδι» στη θάλασσα.
Ο παράγοντας Κίνα για το Ιράν
Ο Khatinoglu εικάζει επίσης ότι η κίνηση αυτή μπορεί να ήταν απάντηση στις απαιτήσεις που εξέδωσε η Κίνα, η οποία εισάγει το 90% του πετρελαίου που εξάγεται από το Ιράν.
Η μη μετάδοση και η πλαστογράφηση AIS σχετίζονται με τις μεταφορτώσεις στη θάλασσα (STS), όπου είναι σημαντικό για την επιτυχία των επιχειρήσεων μεταφόρτωσης η τοποθεσία τόσο του πλοίου-δότη όσο και του παραλήπτη να είναι είτε κρυφή, είτε, ακόμα καλύτερα, να πλαστογραφείται σε μια μη αμφισβητούμενη τοποθεσία.
Σε μια επιχείρηση όπου το κόστος κεφαλαίου είναι πολύ υψηλό, ο χρόνος ναύλωσης κοστίζει χρήματα. Εκτός από το κόστος συμμετοχής δύο VLCC σε τουλάχιστον δύο επιχειρήσεις μεταφόρτωσης ανά φορτίο, η διαδικασία παρατείνει τους χρόνους αποστολής σε κατά μέσο όρο 10 εβδομάδες ανά αποστολή.
Αυτά τα επιπλέον κόστη, σε σύγκριση με τις απλές αποστολές από τερματικό σε τερματικό, διάρκειας τριών εβδομάδων, αποτελούν έξοδα που βαρύνουν το Ιράν, επιπλέον της ανάγκης έκπτωσης των φορτίων έως και 10% ανά βαρέλι.
Η επιστροφή στις συμβατικές δραστηριότητες δεξαμενόπλοιων θα εξοικονομούσε έτσι στο Ιράν σημαντικά χρηματικά ποσά – υπό την προϋπόθεση ότι η Κίνα θα εξακολουθεί να δέχεται φορτία. Η ενεργοποίηση των πομπών AIS μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι η Κίνα έχει παράσχει τέτοιες διαβεβαιώσεις.
Η «υποταγή» του Ιράν, με την εκεχειρία να βρίσκεται ακόμη σε ασταθή ισχύ στη Γάζα, έχει πλέον αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία όσον αφορά την επίτευξη μιας ευρύτερης ειρήνης από τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Τόσο η Κίνα όσο και το Ιράν, μπορεί να ανησυχούν ότι οποιαδήποτε αμερικανική προσπάθεια να αυξήσει την πίεση στην Τεχεράνη, η οποία προφανώς βρίσκεται σε επισφαλή θέση όσον αφορά την εσωτερική σταθερότητα, θα συνεπαγόταν αναχαιτίσεις ιρανικών δεξαμενόπλοιων στη θάλασσα.
Επομένως, η ιρανική κίνηση να αφαιρέσει το παράνομο στοιχείο από τις εξαγωγές πετρελαίου μπορεί να είναι μια προσπάθεια να διαφυλαχθεί το πετρέλαιο ως κρίσιμη πηγή χρηματοδότησης και να δυσχερανθεί η νομιμοποίηση των κατασχέσεων στη θάλασσα.
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ)
Δείτε επίσης: