Σπάρτης 14. Σε ένα νεοκλασικό σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, στην πλατεία Αμερικής, εδώ και 10 χρόνια ο πολιτισμός έχει έρθει και πάλι στην πρωτεύουσα. Ισως να μην έδιναν και πολλή σημασία όλα τα μεγάλα ονόματα που πέρασαν από τον πολυχώρο Αλεξάνδρεια αν αυτός ο χώρος δεν ήταν σχεδόν ιερός, αφού εκεί μέσα έζησε για περίπου 15 χρόνια ο μεγάλος Ελληνας πεζογράφος Μ. Καραγάτσης.
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος και το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο φτελιά ή καραγάτσι, το οποίο υπήρχε στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη της Θεσσαλίας, όπου περνούσε τα περισσότερα εφηβικά καλοκαίρια του.
Πριν από περίπου δώδεκα χρόνια δύο υπερήλικες αδερφές που ήταν ιδιοκτήτριες της οικίας όπου έζησε ο Καραγάτσης στην πλατεία Αμερικής γνωρίστηκαν εντελώς τυχαία με τον Ελληνα Αιγυπτιώτη ηθοποιό Βασίλη Βλάχο, όπου και του είπαν το μεγάλο μυστικό. «Στο σπίτι μας ζούσε ο Καραγάτσης».
Το σπίτι αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους. Το ισόγειο ήταν πλήρως εγκαταλελειμμένο, αλλά ο Βασίλης Βλάχος, μπαίνοντας στο εσωτερικό του, εξεπλάγην από την ομορφιά της διαρρύθμισης των χώρων. Το ζήτησε από τις δύο υπερήλικες ιδιοκτήτριες και το μετέτρεψε σε έναν μοναδικό πολυχώρο, που σπάνια βρίσκεις στο κέντρο της Αθήνας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός ότι από αυτό το σπίτι τα τελευταία χρόνια πέρασαν και έκαναν συναυλίες ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Γιάννης Σπανός, ο Στέφανος Κορκολής, ο Νότης Μαυρουδής, η Γιοβάννα, ο Δάκης, η Μαριαλένα Οικονομίδου, η Λένα Αλκαίου, η Θεοδοσία Στίγκα, η Λήδα Χαλκιαδάκη, ενώ παρουσίασαν θεατρικά έργα και βιβλία τους από την Ξένια Καλογεροπούλου μέχρι τη Σάσα Ντάριο.
Ο Βασίλης Βλάχος σήμερα ανοίγει την καρδιά του στην «Espresso» και μιλάει για το σπίτι του Καραγάτση και πώς πέρασε στα χέρια του ως πολυχώρος Αλεξάνδρεια, για το μεγάλο του όνειρο που ήταν η υποκριτική τέχνη, καθώς και για όσα του είχε εκμυστηρευτεί η υπερήλικη ιδιοκτήτρια του σπιτιού για τον ίδιο τον Καραγάτση, που γνώρισε πολύ καλά!
Αν και έχετε τον σπουδαίο πολυχώρο Αλεξάνδρεια, λίγα πράγματα γνωρίζουμε για εσάς…
Γεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στα μέσα της δεκαετίας του ’50. Η οικογένειά μου δεν μπορώ να πω ότι είχε στενές σχέσεις με το θέατρο. Ο παππούς μου έπαιζε πιάνο και ο πατέρας μου βιολί. Απλά στο σχολείο έπαιζα θεατρικά έργα. Μπήκα και τελείωσα τη Νομική, όμως παράλληλα και μετ’ εμποδίων έκανα και θέατρο. Η κανονική μου εργασία ήταν στο υπουργείο Εξωτερικών, που υπηρέτησα για 35 ολόκληρα χρόνια. Παράλληλα σπούδαζα στη σχολή Θεοδοσιάδη. Επαιξα εκεί για δύο χρόνια χωρίς άδεια, αλλά ευτυχώς μετά την πήρα.
Πώς αποφασίσατε να γίνετε ηθοποιός;
Ηθελα να ξεφύγω γενικότερα. Ημουν παιδί χωρισμένων γονιών και μεγάλωσα και με πατριό στη συνέχεια, οπότε ήταν πολύ δύσκολες καταστάσεις. Με το Νάσερ ήρθαμε στην Ελλάδα, σε ηλικία πέντε ετών, με τη μάνα μου και τον πατριό μου. Αλλά ευτυχώς ήξερα πολλές γλώσσες και έτσι μπήκα στη Νομική και απευθείας μπήκα στο υπουργείο Εξωτερικών. Εκεί άρχισα από απλός υπάλληλος και έφτασα μέχρι και διευθυντής Α’! Και δεν πήγα για διπλωμάτης επειδή ήθελα να γίνω ηθοποιός.
Τι θυμάστε από τα χρόνια της Αιγύπτου ως Ελληνας;
Θυμάμαι ότι αλλού έκαναν μπάνιο στη θάλασσα οι Ευρωπαίοι και αλλού οι Αιγύπτιοι. Ηταν «απαγορευτικό» να κάνουν όλοι μαζί. Θυμάμαι ότι άκουσα σε συναυλία την τεράστια Δαλιδά και επίσης ακόμα και σήμερα έχω στη μύτη μου τις αραβικές πίτες.
Ξαναπήγατε στην Αίγυπτο από τότε που σας έδιωξε ο Νάσερ;
Είπα όχι, δεν ξαναπάω. Εβαλα ένα μεγάλο Χ. Οχι στην Αίγυπτο και στους ανθρώπους, αλλά σε κάποιες αναμνήσεις, που ίσως υποσυνείδητα με είχαν πληγώσει.
Ποιοι ήταν οι πρώτοι ηθοποιοί που είδατε ως παιδί στην Αίγυπτο;
Νομίζω ήταν η κυρία Κατερίνα Ανδρεάδη. Επίσης, οφείλω να τονίσω ότι στην Αίγυπτο υπήρχαν τα πιο σύγχρονα στούντιο της εποχής εκείνης, που έπαιζε ο Λογοθετίδης με τον θίασό του. Ολες τις ταινίες τους τις γύρισαν στην Αίγυπτο! Στην Ελλάδα είδα, επίσης, την Ελλη Λαμπέτη, την Αλίκη στα πρώτα της βήματα, τον Δημήτρη Χορν, τον Μάνο Κατράκη, τη Μάγια Λυμπεροπούλου. Απίθανα ιερά τέρατα!
Με ποιους συνεργαστήκατε;
Δούλεψα με αρκετούς, κυρίως τους λεγόμενους ποιοτικούς ηθοποιούς. Πρωτοέπαιξα με τον Δημήτρη Ποταμίτη, στο θέατρο Ερευνας. Με τη Μαριέττα Ριάλδη, με τον Χριστόφορο Χριστοφή, με τον Βασίλη Βαφέα, με τον Κώστα Πρέκα, ο οποίος με βρήκε στο Αιγάλεω και με πήρε στον «Οθέλο» και του χρωστάω πολλά. Από το 2011 έκανα τη δική μου εταιρία παραγωγής και ανεβάζω έργα.
Πώς ήρθε στα χέρια σας το σπίτι του Καραγάτση;
Ηταν καρμικό αυτό. Ηταν να γίνει. Το 2003 είχα πάρει ένα οικόπεδο στο Μεταξουργείο, με σκοπό να το κάνω θεατρική σκηνή. Είχα πληρώσει μέχρι και την άδεια οικοδομής. Μαθαίνω εκ των υστέρων ότι η χρήση γης δεν προβλέπει θέατρο στη συγκεκριμένη περιοχή. Το πούλησα με σκοπό να μπορέσω να φτιάξω κάτι άλλο. Αναζητούσα, λοιπόν, έναν χώρο το 2012, μόλις είχα φύγει από το υπουργείο Εξωτερικών με σύνταξη. Επαιζα τον «Θείο Βάνια». Και βρέθηκε η ιδιοκτήτρια αυτή που έχει το σπίτι του Καραγάτση συγγενής μου. Μακρινή ξαδέρφη. Ηρθε να με βρει στο θέατρο για να με γνωρίσει. Είδε την παράσταση, ενθουσιάστηκε και επειδή δεν είχα πρόγραμμα να της δώσω μου λέει: «Ελα από το σπίτι, αν θες, να πιούμε καφέ και να μου το δώσεις. Μένω Σπάρτης 14». Οταν έρχομαι, βλέπω ένα κτίριο εγκαταλελειμμένο στο ισόγειο. Πίνουμε τον καφέ μας και μου λέει: «Ελα κάτω να δεις το ισόγειο, ήταν μια ταβέρνα παλιά, το Αρχοντόσπιτο. Τότε της το ζητούσαν διάφοροι για στέκι κ.λπ. Την εποχή εκείνη περίμενα το εφάπαξ μου. Το βλέπω καλά καλά, το περιεργάζομαι στο μυαλό μου πώς μπορεί να μετατραπεί και της λέω: «Μου αρέσει. Μου το δίνετε;» Και μου απαντάει: «Βεβαίως. Είμαστε δύο αδερφές μόνες μας, χήρες γιατί να μη σας έχουμε παρέα». Το παίρνω και αρχίζω να κάνω αλλαγές. Τον Σεπτέμβριο του 2012 άρχισα τις παραστάσεις. Ηταν καρμικό!
Ξέρατε ότι αυτό ήταν το σπίτι του Καραγάτση;
Το ήξερα, γιατί μου το είχαν πει οι δύο αδερφές που ήταν και ιδιοκτήτριες του κτιρίου. Ο Καραγάτσης έμεινε σε αυτό το σπίτι από το 1937 έως το 1954. Η μία αδερφή μάλιστα τον γνώρισε πολύ καλά και τον θυμόταν.
Τι άνθρωπος ήταν ο Καραγάτσης;
Ενας πολύ δύσκολος άνθρωπος. Σερνόταν στο πάτωμα για να εμπνευστεί. Η Μαρίνα, η κόρη του, ήταν πολύ φίλη με την Ξένια Καλογεροπούλου, η οποία, όταν της είπα για το σπίτι αυτό, θέλησε να παρουσιάσει το τελευταίο της βιβλίο εδώ. Γιατί θυμόταν τα εφηβικά της χρόνια με την κόρη του Καραγάτση στο σπίτι αυτό. Επίσης, ο Καραγάτσης ήταν λάτρης των γατών. Τσακωνόταν πολύ συχνά με έναν γείτονά του, ονόματι Ορλόφ, ο οποίος είχε παπαγάλους. Επίσης, μια άλλη φορά ένα ταξί είχε σταματήσει έξω από ένα θέατρο. Ενα γατί είχε μπει μέσα στη μηχανή του αυτοκινήτου και δεν έφευγε. Ανάγκασε τον ταξιτζή να περιμένει επί ώρες, να φύγει το γατί και μετά να ξεκινήσει το ταξί. Επίσης, ξέρω ότι είχε ανέβει εκείνη την εποχή ένα έργο που είχε τίτλο «Οθων και Αμαλία», είχε κάνει τα σκηνικά και τα ρούχα ο Τσαρούχης, και ο Τσαρούχης έπαιζε τον ρόλο της βασίλισσας Αμαλίας. Το έργο παίχτηκε παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1943. Από αυτό εδώ το σπίτι έχουν περάσει όλα τα ιερά τέρατα της τέχνης. Από τον Θεοτοκά, τον Βενέζη, τον Τερζάκη έως και τη Μελίνα Μερκούρη. Εδώ έχει γυριστεί εξ ολοκλήρου και η ταινία «Η καταδρομή», με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα το 1946.
Νιώθετε δικαιωμένος που πήρατε αυτό το ιστορικό σπίτι και το κάνατε πολυχώρο;
Φυσικά και νιώθω, παρόλο που πολλές φορές λέω «Παναγία μου, πώς θα πληρώσω το ρεύμα, πώς θα πληρώσω το ΙΚΑ». Ομως το παλεύω και στο τέλος δικαιώνομαι στα μάτια των πολιτών.
Τι ετοιμάζετε για τον χειμώνα;
Καταρχήν αρχίζουν μουσικές παραστάσεις η Μαριαλένα Οικονομίδου και η Ζανέτ Καπούγια. Επίσης, ετοιμάζουμε μια βραδιά με τα ποιήματα του Καβάφη, όπως και ένα γαλλικό έργο άπαιχτο στην Ελλάδα, τα «Ινδικά χοιρίδια». Είναι κωμωδία των άκρων, που μιλάει για την παγκοσμιοποίηση, πολύ ψαγμένο για τη σύγχρονη εποχή.
