Σε δύο βασικές κατηγορίες χωρίζονται τα αναδρομικά (φυσικά και οι ανάλογες αναπροσαρμογές – αυξήσεις) για τους συνταξιούχους: Σε αυτά που φαίνεται, βάσει των επίσημων δεσμεύσεων, ότι θα δοθούν και σε αυτά τα οποία «παίζονται», αφού παραμένουν μέσα σε μια «γκρίζα ζώνη», σε αναμονή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που αναμένεται να καθαρογραφεί το καλοκαίρι.
- Toυ Νάσου Χατζητσάκου
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» αναλύει και παρουσιάζει ποια είναι τα αναδρομικά που θα δοθούν σίγουρα και ποια είναι αυτά σε σχέση με τα οποία το ΣτΕ θα κρίνει αν θα επιστραφούν ή όχι στους «απόμαχους της εργασίας» που τα διεκδικούν.
Καταρχάς, τα πλέον βέβαια (βάσει των πρόσφατων επίσημων δηλώσεων του αρμόδιου υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση) είναι αυτά για τα οποία ήδη έχει αποφανθεί η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας πέρυσι τον Οκτώβριο, όταν εξέδωσε τις αποφάσεις για τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016). Τα αναδρομικά αυτά, με βάση το χρονοδιάγραμμα επιστροφής τους, ανάλογα με την κατηγορία τους, είναι τα εξής:
1) Αυξήσεις και επιστροφές σε επικουρικές
Στις διασφαλισμένες αυξήσεις και στα αναδρομικά που είναι δεδομένο ότι θα επιστραφούν συμπεριλαμβάνονται οι αναπροσαρμογές και τα αντίστοιχα διορθωτικά ποσά σε περίπου 250.000 δικαιούχους/ες επικουρικών συντάξεων, οι οποίες είχαν «κουρευτεί» παράνομα (κατά το ΣτΕ) το 2016, αφού δεν εφαρμόστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, αλλά υπέστησαν οριζόντια μείωση, πολύ μεγαλύτερη από όσο προβλεπόταν βάσει του νόμου. Στους συνταξιούχους που θα δουν αυτές τις αυξήσεις και θα λάβουν τα αντίστοιχα αναδρομικά συμπεριλαμβάνονται κυρίως δικαιούχοι του τ. ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ και των αντίστοιχων φορέων που είχαν περάσει κάτω από τη σκέπη του.
Οι αναπροσαρμογές των επικουρικών αυτών θα γίνει άμεσα. Οι δικαιούχοι/ες τους θα δουν τις συντάξεις τους αυξημένες (μεσοσταθμικά κατά 99,5 ευρώ) στις 2 Ιουνίου.
Τον Οκτώβριο θα τους επιστραφούν και τα αναλογούντα αναδρομικά. Θα αφορούν μια χρονική περίοδο οκτώ μηνών, δηλαδή από την 1η Οκτωβρίου 2019 μέχρι τις 31 Μαΐου 2020.
2) Αναπροσαρμογές σε κύριες συντάξεις
Εξίσου βέβαια, σύμφωνα με τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού, είναι τα αναδρομικά και οι αυξήσεις που θα επέλθουν για έως 100.000 «νέους» συνταξιούχους (όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με τον νόμο Κατρούγκαλου από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, με περισσότερα από 31 έτη ασφάλισης) με βάση τα νέα, σχετικά αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης του ασφαλιστικού νόμου Βρούτση (ν. 4670.2020) για όσους έχουν από 9.300 ημέρες ασφάλισης και πάνω.
Συγκεκριμένα, οι αυξήσεις, μετά τον επανυπολογισμό με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, σύμφωνα με τον κ. Βρούτση, θα δοθούν τον Σεπτέμβριο. Έναν μήνα μετά, μαζί με τα αναδρομικά για τις επικουρικές, τον Οκτώβριο, θα καταβληθούν και τα διορθωτικά ποσά για αυτές τις έως 100.000 κύριες συντάξεις, με περίοδο αναφοράς από την 1η Οκτωβρίου του 2019 και μετά.
Κατά μέσο όρο για τη μεγάλη πλειονότητα των δικαιούχων οι αναπροσαρμογές αναμένεται να ανέλθουν στα 38,5 ευρώ τον μήνα και τα διορθωτικά ποσά, για χρονικό διάστημα 12 μηνών, στα 462 ευρώ. Όμως θα υπάρξουν και λίγοι «τυχεροί» που θα λάβουν αυξήσεις έως 252,2 ευρώ και αναδρομικά έως 3.028,2 ευρώ.
Πιο αναλυτικά, οι αυξήσεις και τα διορθωτικά ποσά που δικαιούνται αυτοί οι συνταξιούχοι θα διαμορφωθούν ως εξής:
- Από τους 50.000 έως 80.000 δικαιούχους «νέους» συνταξιούχους, περίπου 40.000 με 50.000 (με 31 έως 42 έτη ασφάλισης και μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από το 2002 και μετά, από 500 έως και 2.100 ευρώ τον μήνα, μεικτά) θα δικαιωθούν αυξήσεις από 2,8 έως και 151,41 ευρώ τον μήνα. Τα αναδρομικά τους θα κυμανθούν από 33,6 ευρώ έως και 1.816,92 ευρώ για 12 μήνες.
- Για τους υπόλοιπους (με 31 έως 42 έτη ασφάλισης και μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από 2.100 έως 3.000 ευρώ τον μήνα, κατά μέσο όρο, από το 2002 και μετά) οι μηνιαίες αυξήσεις θα κυμανθούν από 11,76 ευρώ έως 216,3 ευρώ τον μήνα. Τα αναδρομικά θα είναι από 141,12 έως 2.595,6 ευρώ.
- Για ένα ελάχιστο ποσοστό του συνόλου των «νέων» συνταξιούχων που θα δικαιωθούν πραγματικές αυξήσεις και αναδρομικά, με μέσο όσο συντάξιμων αποδοχών από 3.100 έως και 3.500 ευρώ από το 2002 και μετά, η μηνιαία αναπροσαρμογή θα κυμανθεί από 16,8 έως 252,35 ευρώ. Τα διορθωτικά ποσά θα ανέλθουν από τα 201,6 έως 2.775,85 ευρώ, για χρονική περίοδο 12 μηνών.
Σημειώνεται ότι από τους «παλιούς» συνταξιούχους (όσοι συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου) κανείς δεν πρόκειται να δει αυξήσεις πραγματικές, παρά μόνο λογιστικές, αφού οι όποιες αναπροσαρμογές θα καλυφθούν από τις υφιστάμενες προσωπικές διαφορές
Ποια «παίζονται» – Στην αναμονή 250.000 δικαιούχοι
Τα αναδρομικά που ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει αν θα δοθούν ή όχι είναι αυτά τα οποία αφορούν έως 250.000 συνταξιούχους που είχαν προσφύγει κατά των αντισυνταγματικών νόμων του 2012, με τους οποίους μειώθηκαν οι κύριες συντάξεις και καταργήθηκαν τα «δώρα».
Με βάση το περιεχόμενο των αποφάσεων που έλαβε η Ολομέλεια του ΣτΕ τον Οκτώβριο του 2019 για τον νόμο Κατρούγκαλου (έμμεσα ανέτρεψαν την κρίση στην οποία είχε καταλήξει το ίδιο δικαστήριο το 2015, βάσει της οποίας ήταν εκτός συνταγματικού πλαισίου οι νόμοι του 2012 που προκάλεσαν τις περικοπές στις κύριες συντάξεις και την κατάργηση των «δώρων»), το ενδεχόμενο επιστροφής αναδρομικών περιορίζεται μόνο σε μία χρονική περίοδο 11 μηνών. Αυτό το χρονικό διάστημα αφορά από την έκδοση των αποφάσεων του ΣτΕ, στα μέσα του 2015, για τους νόμους του 2012, μέχρι και την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου (13 Μαΐου 2016).
Εάν τελικά τα αναδρομικά αυτά επιστραφούν -ή όχι- θα φανεί την αναμενόμενη μέσα στο καλοκαίρι απόφαση του ΣτΕ, επί του σχετικού αιτήματος που υπέβαλε η διοίκηση του ΕΦΚΑ έπειτα από υπόδειξη του υπουργού Εργασίας Γ. Βρούτση στα τέλη του 2019 και το οποίο εκδικάστηκε φέτος, στις 10 Ιανουαρίου.
Σε αναμονή, λοιπόν, της απόφασης του ΣτΕ, τα αναδρομικά που ακόμη «παίζεται» εάν θα επιστραφούν διαμορφώνονται ως εξής:
- Από τα «δώρα»: Κατά μέσο όρο οι δικαιούχοι συνταξιούχοι πρέπει να πάρουν περίπου 733 ευρώ από την κατάργηση των «δώρων» στις κύριες και περίπου 300 ευρώ από τις επικουρικές. Το κόστος σε αυτό το ενδεχόμενο ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ.
- Από τις περικοπές των κύριων συντάξεων (άνω των 1.000 ευρώ, μεικτά, προ των περικοπών που έγιναν με τους νόμους του 2012): Κυμαίνονται από 50 έως 460 ευρώ τον μήνα, δηλαδή για τους 11 μήνες, μεσοσταθμικά, ανέρχονται από 550 έως 5.060 ευρώ. Για την απόδοσή τους, στο σύνολο των συνταξιούχων, το κόστος ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ
