Την ελπίδα ότι, φέτος, «παρά τις τεράστιες αβεβαιότητες, στο τέλος θα έχουμε έναν προϋπολογισμό με καλή διαχείριση των δημοσιονομικών, δεδομένων των συνθηκών (της πανδημίας)» εξέφρασε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση για την παρουσίαση του «προϋπολογισμού των πολιτών».
Την εκδήλωση διοργάνωσαν η Έδρα Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Φορολογική Πολιτική και Διοίκηση της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και η ερευνητική ομάδα «Διαφάνεια του Προϋπολογισμού».
Το «hangover» της επόμενης μέρας
Παράλληλα, ο κ.Σκυλακάκης αναφέρθηκε στο «hangover» της επόμενης μέρας της πανδημίας για την οικονομία, όταν -όπως χαρακτηριστικά είπε- «αφού έχεις “πιει” πάρα πολλές δημόσιες δαπάνες και κάποιες επιχειρήσεις και εργαζόμενοι έχουν εξαρτηθεί από αυτές για μακρό χρόνο, πρέπει να δεις πώς θα περάσεις στην επόμενη φάση, που θα σταματήσει αυτή τη εξάρτηση από τον δημόσιο κορβανά (…) Είναι πολύ κρίσιμη αυτή η μετάβαση, γιατί τότε θα κριθεί το ποσοστό της ανεργίας, η απώλεια θέσεων εργασίας, το πλήγμα που μπορεί να υποστούν οι επιχειρήσεις και πολλές οικογένειες. Αυτή η φάση, που έχει μεγάλες μακροοικονομικές συνέπειες, είναι ένα πολύ δύσκολο στοίχημα».
Κι αυτό, την ίδια στιγμή που η μετάβαση στην επόμενη ημέρα χρειάζεται να γίνει με τις λιγότερες δυνατές αναταράξεις σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας, δηλαδή με την επάνοδο του χρέους στην τροχιά ταχείας μείωσης, που απαιτείται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες.
«Πέρυσι και φέτος είχαμε μια πανδημία που τίναξε στον αέρα τις προβλέψεις του προϋπολογισμού για το 2020. Ενώ ξεκινήσαμε με πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, μετά, στην ανώμαλη περσινή χρονιά, είχαμε πολύ σημαντική απόκλιση, που ακόμα δεν ξέρουμε πόση είναι, γιατί η στατιστική υπηρεσία δεν μας έχει πει ακόμα (ποιο είναι) το ΑΕΠ τελευταίου τριμήνου. Ενδεχομένως θα μάθουμε με αρκετή καθυστέρηση -γιατί κι αυτό θα έχει μια αναθεώρηση- κάτι που θα είναι κοντά στο τελικό ΑΕΠ, τον Απρίλιο» σημείωσε.
Από τον προϋπολογισμό στον ισολογισμό του κράτους
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και στη «βαριά» μεταρρύθμιση, που αφορά τη μετάβαση από τον προϋπολογισμό στον ισολογισμό του κράτους, επισημαίνοντας πως ο προϋπολογισμός αποκρύπτει μεγάλο κομμάτι της πραγματικότητας.
«Η αλήθεια σε καμία επιχείρηση δεν βρίσκεται στο βιβλίο εσόδων-εξόδων, η αλήθεια βρίσκεται στον ισολογισμό. Ο προϋπολογισμός είναι σαν το βιβλίο εσόδων-εξόδων, ενώ αυτό που χρειαζόμαστε είναι ο ισολογισμός. Το κράτος δεν έχει βιβλίο αποθήκης, το κράτος δεν έχει πραγματικό μητρώο παγίων (…), ούτε τα ακίνητά του ξέρει λογιστικά με την ακρίβεια που πρέπει, ούτε τον εξοπλισμό, ούτε τα κινητά (περιουσιακά στοιχεία) έστω με στοιχειώδη ακρίβεια» σημείωσε, επισημαίνοντας πως αυτή η μεταρρύθμιση συνιστά ένα μεγάλο έργο, που «βασανίζεται» επί επτά- οκτώ χρόνια και «τώρα επιτέλους θα γίνει προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού, που συνοδεύεται από τη μεταρρύθμιση του ηλεκτρονικού τιμολογίου και την κωδικοποίησή του. Όλη αυτή η μεταρρύθμιση (…) θα είναι αντικείμενο της επόμενης τριετίας, ένα πολύ μεγάλο έργο, που θα χρηματοδοτηθεί από Ταμείο Ανάκαμψης».
Ως προς το Ταμείο Ανάκαμψης, αφού υπενθύμισε τα πέντε κριτήρια επιλεξιμότητας για τα δάνεια του Ταμείου, επισήμανε ότι στον αγροδιατροφικό τομέα και στο πλαίσιο του Ταμείου «για πρώτη φορά θα κάνουμε κάτι πολύ τολμηρό, θα ενθαρρύνουμε συνεργασίες που δεν θα είναι μόνο οριζόντιες, αλλά ταυτόχρονα οριζόντιες και κάθετες. Φανταστείτε επιχειρήσεις με δίκτυα εξαγωγών, επιχειρήσεις με μεταποίηση και πάρα πολλούς αγρότες, όλους να κινούνται με βάση ενιαίο επιχειρηματικό σχέδιο».
Π.Δούκας: Επιτυχία αν το έλλειμμα κρατηθεί κάτω από το 11% με τα σημερινά δεδομένα
Την εκτίμηση ότι αν, με τα σημερινά δεδομένα, το πραγματικό έλλειμμα κινηθεί κάτω από το 11% αυτό θα είναι επιτυχία για την Ελλάδα, διατύπωσε από την πλευρά του ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Πέτρος Δούκας. «Θεωρώ ότι η κυβέρνηση καταβάλει πραγματικά καλή προσπάθεια» σημείωσε, τονίζοντας ότι, διεθνώς, βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα ένα «τεράστιο τύπωμα χρήματος» για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων.
«Το 2004-2007, το να έχεις πάνω από 3% έλλειμμα θεωρείτο, με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, λίγο- πολύ έγκλημα (…) Σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο ακούγεται πως θα φτάσει σε δημοσιονομικό έλλειμμα που θα ξεπεράσει το 18%, η Αμερική στο 16% και κάτι, η Ισπανία στο 12% ακόμα και η Σαουδική Αραβία που πνίγεται στο πετρέλαιο, θα έχει ένα έλλειμμα άνω του 11%. Κι αυτά κυρίως χρηματοδοτούνται πλέον όχι γενικά από τις ελεύθερες αγορές, αλλά με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την αμερικανική Federal Reserve να τυπώνουν χρήμα, με το οποίο χρηματοδοτούν την αγορά ομολόγων» σημείωσε.
Π.Λιαργκόβας: Να υπάρξει ευρωπαϊκή λύση για το χρέος
Την ανάγκη να ανοίξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συζήτηση για τη διαχείριση του χρέους, αμέσως μόλις «τιθασεύσουμε το τέρας της πανδημίας» υπογράμμισε ο πρόεδρος του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, Παναγιώτης Λιαργκόβας, τέως συντονιστής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.
«Ως προς τα ελλείμματα, ο προϋπολογισμός πιέζεται φέτος, αλλά αν συνεχιστεί η δημοσιονομική χαλαρότητα το 2022 στην ΕΕ -θεωρώ πως θα συνεχιστεί- δεν θα αντιμετωπίσουμε σημαντικό πρόβλημα. Θα παραμένει ωστόσο το ζήτημα του χρέους. Για το χρέος, μετά την πανδημία, θα πρέπει να ανοίξει η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γιατί δεν είμαστε η μόνη χώρα στην οποία αυξήθηκε λόγω πανδημίας. Όλες οι χώρες της ευρωζώνης αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Κατά την άποψή μου πρέπει να υπάρξει ευρωπαϊκή λύση» υπογράμμισε.
Κ.Μίχαλος: Να μη μετατραπεί η υγειονομική κρίση σε νέα κρίση χρέους
Την προσαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας στα νέα δεδομένα της πανδημίας, αλλά ενδεχομένως και τη διαφορετική αντιμετώπιση κάθε χώρας, θεωρεί ως αναγκαία ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), Κώστας Μίχαλος. Ακόμα όμως κι αν αυτό γίνει, πρόσθεσε, δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού για μια οικονομία όπως η ελληνική, με το υψηλό δημόσιο χρέος και τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο.
«Η δημοσιονομική επέκταση είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει να μείνει όσο το δυνατόν πιο στοχευμένη, ώστε να μη μετατραπεί η υγειονομική κρίση σε νέα κρίση χρέους. Ζητούμενο για τη χώρα είναι να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των αγορών και την αναχρηματοδότηση του χρέους, καθώς και, την επόμενη μέρα, τη σταδιακή μείωση των ελλειμμάτων. Στα επόμενα χρόνια θα χρειαστούμε ένα μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής αποτελεσματικό και ταυτόχρονα φιλικό προς την ανάπτυξη, με περαιτέρω μείωση φορολογικών συντελεστών και ασφαλιστικών εισφορών», είπε.
Ο κ. Μίχαλος πρόσθεσε: «η Ελλάδα, για δεύτερη φορά σε μια δεκαετία, πρέπει να βρει το δρόμο εξόδου από μια μεγάλη κρίση. Να διασφαλίσει όρους ανάκαμψης και ανάπτυξης, αλλά και δημοσιονομικής σταθερότητας και βιωσιμότητας. Αυτό απαιτεί κατάλληλη πολιτική διαχείριση. Απαιτεί όμως και ευρεία συναίνεση: η οποία χτίζεται στη βάση της διαφάνειας, της λογοδοσίας. Χτίζεται στη βάση της προσβασιμότητας, της κατανόησης, του ουσιαστικού δημοσίου διαλόγου. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική η έκδοση του Προϋπολογισμού Πολιτών».
Ζητούμενο για τη χώρα σήμερα είναι να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να εξασφαλίσει την αναχρηματοδότηση του χρέους της και ζητούμενο για την επόμενη μέρα – μετά την πανδημία – είναι η σταδιακή μείωση των ελλειμμάτων και η επιστροφή σε συνθήκες δημοσιονομικής ισορροπίας.
«Η μεγάλη πρόκληση τα επόμενα χρόνια, είναι η δημιουργία συνθηκών ταχύτερης επανεκκίνησης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Για το σκοπό αυτό, στόχος είναι να εστιάσουμε στην αποτελεσματικότερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ με προγράμματα που θα κινητοποιήσουν ιδιωτικά κεφάλαια και θα πολλαπλασιάσουν τους πόρους που κατευθύνονται στην οικονομία».
