Με «κουπόνια» και όχι μετρητά θα εφαρμοστεί η πολυδιαφημισμένη επιδότηση των παγίων δαπανών που πραγματοποίησαν οι επιχειρήσεις εντός του 2020 και δεν έχουν καλυφθεί από τις ενισχύσεις που έχουν δοθεί έως σήμερα.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το υπουργείο Οικονομικών, το μέτρο θα ενεργοποιηθεί εντός του Μαΐου, προκειμένου να καλυφθούν δαπάνες των επιχειρήσεων που έγιναν μέσα στο 2020. Τα κρατικά «κουπόνια» θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή μελλοντικών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, με την επιχείρηση να αποκτά το δικαίωμα επιλογής του ποσού που θα κατανείμει για την πληρωμή φορολογικών οφειλών και το ποσό της ενίσχυσης που θα χρησιμοποιήσει για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών.
Πάγιες δαπάνες θεωρούνται όσα έξοδα πραγματοποίησε μια επιχείρηση το 2020 για μισθούς εργαζομένων, λογαριασμούς ρεύματος, ύδρευσης και τηλεπικοινωνίας, ενοίκια και λοιπά λειτουργικά έξοδα.
Οι «κόφτες»
Υπενθυμίζεται πως το υπουργείο Οικονομικών υιοθέτησε πρακτικά τις προτάσεις της περιβόητης έκθεσης της επιτροπής Πισσαρίδη, καθώς το μέτρο προβλέπει πολλούς «κόφτες» και αυστηρά κριτήρια ένταξης, προκειμένου να εξαιρεθούν οι επιχειρήσεις που δεν θεωρούνται βιώσιμες. Όπως επισημαίνει άλλωστε η επιτροπή, «η Ελλάδα διαθέτει πολλές μικρές επιχειρήσεις που θα πρέπει να κλείσουν και να ενισχυθούν τα μεγάλα εταιρικά σχήματα, τα οποία υπόκεινται και σε πιο εύκολους ελέγχους».
Οι επιχειρήσεις που θα είναι επιλέξιμες θα πρέπει να πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:
- Να ανήκουν σε πληττόμενους κλάδους.
- Να απασχολούν τουλάχιστον έναν εργαζόμενο με εξαρτημένη σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης.
- Να έχουν υποβάλει όλες τις περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ και τις δηλώσεις Ε3 για την περίοδο που υποχρεούνται.
- Να παρουσιάζουν «ζημιά προ φόρων» τουλάχιστον 30% είτε σε σχέση με τα ακαθάριστα έσοδά τους, είτε σε σχέση με τα συνολικά έξοδά τους για το 2020.
Ειδική πρόβλεψη, ωστόσο, θα υπάρχει για τις νέες επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις που απέκτησαν πρόσφατα υποκατάστημα, δίνοντας έμφαση στο κριτήριο της ζημιάς, και όχι σε αυτό της πτώσης τζίρου. Επίσης, η στήριξη δεν αφορά επιχειρήσεις που ήταν ήδη προβληματικές το 2019, με την εξαίρεση, όμως, των πολύ μικρών ή μικρών επιχειρήσεων. Π.χ., επιχείρηση με ακαθάριστα έσοδα 120.000 ευρώ παρουσιάζει για το 2020 ζημία ύψους 30.000 ευρώ, με το σύνολο των εξόδων να αγγίζει τα 50.000 ευρώ. Η επιχείρηση αυτή πληροί τις προϋποθέσεις, καθώς η ζημιά ξεπερνά το 30% των «συνολικών εξόδων» (βλ. πίνακα 1).
Το ύψος της ενίσχυσης ανάλογο της πτώσης του τζίρου
Η ενίσχυση θα υπολογιστεί ως ποσοστό των «παγίων δαπανών» που πραγματοποιήθηκαν εντός του 2020 και δεν έχουν καλυφθεί από τις ενισχύσεις που έχουν δοθεί από το κράτος. Το ποσοστό της ενίσχυσης θα καθοριστεί όταν ολοκληρωθούν οι αιτήσεις των επιχειρήσεων και θα διαφοροποιείται με βάση την πτώση του τζίρου, καθώς θα είναι υψηλότερο για επιχειρήσεις που είχαν πτώση τζίρου άνω του 60%.
Εφόσον οι επιχειρήσεις επιλέξουν να συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι υποχρεωμένες να διατηρήσουν κατά μέσο όρο τον αριθμό του προσωπικού που απασχολούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, περίπου 30.000 με 50.000 επιχειρήσεις θα μοιραστούν το ποσό των 500.000.000 ευρώ που έχει προϋπολογιστεί.
Επισημαίνεται πως το ποσοστό της επιδότησης:
- Δεν μπορεί να υπερβαίνει το 70% επί των ζημιών προ φόρων για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις και το 90% για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
- Δεν μπορεί να υπερβαίνει την απώλεια τζίρου μεταξύ του 2020 και του 2019, με ειδική μέριμνα, όμως, για τις νέες επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις που άνοιξαν πρόσφατα υποκατάστημα.
- Δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1.500.000 ευρώ.
Από το σύνολο των «επιλέξιμων δαπανών» θα πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό που έχει καλυφθεί από άλλες κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου στη συνέχεια να υπολογιστεί το ποσοστό της επιδότησης, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Σε περίπτωση που από τον αλγόριθμο για τον υπολογισμό των παγίων δαπανών προκύψει πως μια επιχείρηση δικαιούται «μεικτή» επιδότηση ύψους 300.000 ευρώ, θα πρέπει στη συνέχεια να αφαιρέσει το ποσό που έχει καλυφθεί από άλλες κρατικές ενισχύσεις, όπως είναι το συνολικό ύψος των επιστρεπτέων προκαταβολών που έχει λάβει (επιστρεπτέο και μη επιστρεπτέο), δηλαδή τα 120.000 ευρώ.
Στο ποσό που απομένει θα πρέπει να υπολογίσει το ποσοστό της δικαιούμενης ενίσχυσης, δηλαδή το 70% της επιδότησης θα καλύψει δαπάνες ύψους 126.000 ευρώ (βλ. Πίνακα 2).
Η ενίσχυση θα υπολογιστεί ως ποσοστό των παγίων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν εντός του 2020 και δεν έχουν καλυφθεί από τις ενισχύσεις που έχουν δοθεί από το κράτος», χωρίς να εξειδικεύει αν:
- Θα ληφθεί υπόψη το σύνολο της ενίσχυσης (π.χ. επιστρεπτέα προκαταβολή) ή μόνο το μέρος που αποτελεί «επιδότηση» (δηλαδή το μη επιστρεπτέο ποσό).
- Θα ληφθεί υπόψη το σύνολο της ενίσχυσης, ανεξαρτήτως αν δόθηκε τα έτη 2020 και 2021 ή μόνο αυτή που δόθηκε το έτος 2021.
Οι δικαιούχοι υποχρεούνται να διατηρήσουν κατά μέσο όρο τον αριθμό του προσωπικού που απασχολούν έως την 31η Δεκεμβρίου 2021.
Βήμα βήμα η διαδικασία και οι διασταυρώσεις στοιχείων και οι δικαιούχοι
Τις επόμενες εβδομάδες, το οικονομικό επιτελείο θα ζητήσει από τις επιχειρήσεις να υποβάλουν όλα τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία του 2020, όπως είναι: η πτώση τζίρου, οι δαπάνες, οι ζημίες, η ακίνητη περιουσία που διαθέτουν, το υπόλοιπο των τραπεζικών δανείων και το ύψος των καταθέσεων. Η διαδικασία αναμένεται να προσομοιάζει με μια «πρόωρη» υποβολή φορολογικής δήλωσης, αν και εκτιμάται πως η διαδικασία θα γίνεται παράλληλα με τις δηλώσεις νομικών προσώπων για τα εισοδήματα του 2020, καθώς η εφαρμογή του TAXIS αναμένεται να ανοίξει μέσα στα επόμενα 24ωρα. Οι ελεγκτικές Αρχές θα διαχωρίσουν στη συνέχεια τις βιώσιμες από τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις.
Με την υποβολή θα δηλώνουν πως τα οικονομικά στοιχεία που παρουσιάζουν είναι αληθή, καθώς θα γίνουν διασταυρώσεις με το περιεχόμενο τόσο των δηλώσεων ΦΠΑ όσο και των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Το υπουργείο Οικονομικών θα ενεργοποιεί τον ειδικό αλγόριθμο προκειμένου να υπολογίσει τις «πάγιες» δαπάνες που θα επιδοτηθούν σε κάθε επιχείρηση.
Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ποσό που μπορεί να χορηγηθεί σε κάθε επιχείρηση «εκτοξεύθηκε» από τα 3.000.000 ευρώ που ήταν αρχικά, στα 10.000.000 ευρώ. Μόλις ο αλγόριθμος υποδείξει το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε επιχείρηση, το σύστημα θα αφαιρεί το ύψος των κρατικών ενισχύσεων που έχουν εκταμιευθεί κατά μήνες της πανδημίας. Σύμφωνα με τον κοινοτικό κανονισμό, θα επιδοτείται έως το 90% των παγίων δαπανών σε μικρές επιχειρήσεις και έως το 70% των δαπανών στις μεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 250 εργαζομένους.
Τελευταίο στάδιο της διαδικασίας θα είναι η εκταμίευση των επιδοτήσεων. Δεν αποκλείεται το οικονομικό επιτελείο να θέσει ως προϋπόθεση τη διατήρηση των θέσεων εργασίας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει και με τις επιστρεπτέες προκαταβολές.
Δικαιούχοι της ενίσχυσης θα είναι επιχειρήσεις που:
- ανήκουν στους άμεσα πληττόμενους κλάδους
- παρουσιάζουν μείωση τζίρου κατά τουλάχιστον 30% το 2020 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά
- καταγράφουν σημαντική ζημιά κατά το προηγούμενο έτος
- απασχολούν εργαζομένους
Παράδειγμα 1
Μια μικρή επιχείρηση με πάγιες δαπάνες 15.000 ευρώ τον χρόνο θα μπορεί να λάβει κρατική επιδότηση έως και το 90% των εξόδων που δεν κατάφερε να καλύψει με άλλες ενισχύσεις. Από τον Μάρτιο του 2020 έως και τον Φεβρουάριο του 2021 έλαβε 8.000 ευρώ από τις επιστρεπτέες προκαταβολές και δεν κατέβαλε 2.000 σε φόρους, καθώς εντάχθηκε στο μέτρο της αναστολής πληρωμής. Έτσι, οι «ακάλυπτες» μη πάγιες δαπάνες ανέρχονται στο ποσό των 5.000 ευρώ. Το κράτος θα επιδοτήσει το 90% αυτών εξόδων, δηλαδή θα καταβάλει στην επιχείρηση 4.500 ευρώ.
Παράδειγμα 2
Μια μεσαία επιχείρηση που καταβάλλει 30.000 ευρώ τον χρόνο σε ενοίκια, 5.000 ευρώ σε λογαριασμούς και 5.000 ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές έχει λάβει από όλους τους κύκλους της επιστρεπτέας προκαταβολής το ποσό των 25.000 ευρώ και έχει καταβάλει «κουρεμένα» ενοίκια κατά 5.000 ευρώ μέσα στο 2020, τότε δικαιούται την επιδότηση παγίων δαπανών. Από το σύνολο των εξόδων ύψους 40.000 ευρώ έχει καλύψει τα 30.000 ευρώ. Θα λάβει ως ενίσχυση το 70% της διαφοράς, δηλαδή 7.000 ευρώ (βλ. πίνακα 3).
Αλλαγές στο μέτρο των κρατικών ενισχύσεων
Πρόσφατα το υπουργείο Οικονομικών είχε ανακοινώσει μια σειρά από αλλαγές στο πλαίσιο, το οποίο αποτελεί κοινοτική οδηγία, η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία πριν από σχεδόν δύο μήνες.
Οι τροποποιήσεις προέβλεπαν μεταξύ άλλων:
- Παράταση της εφαρμογής του προσωρινού πλαισίου έως το τέλος του 2021, από τον Ιούνιο του 2021 που είχε καθοριστεί με προηγούμενη τροποποίηση.
- Πρόβλεψη για δυνατότητα μετατροπής των επιστρεπτέων μέτρων σε άλλες μορφές ενίσχυσης υπό προϋποθέσεις, όπως επιχορηγήσεις.
- Διπλασιασμός των ορίων ενισχύσεων, στη βάση του οποίου χορηγείται και η επιστρεπτέα προκαταβολή, καθώς αυξάνονται από 800.000 ευρώ ανά επιχείρηση σε 1.600.000 ευρώ, από 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων σε 225.000 ευρώ, και από 120.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας σε 270.000 ευρώ. Αν προστεθεί και η ευχέρεια που δίνεται σε μια επιχείρηση για αξιοποίηση του ορίου των 200.000 ευρώ μέσω του ευρωπαϊκού πλαισίου «de minimis», που δεν θεωρεί ως απευθείας χρηματοδοτήσεις ορισμένες κρατικές ενισχύσεις, τότε το μέγιστο συνολικό ποσό ανά επιχείρηση δύναται να διαμορφωθεί στα 2.000.000 ευρώ.
- Αύξηση του ορίου των ενισχύσεων, στη βάση του οποίου προβλέπεται ότι το κράτος μπορεί να συνεισφέρει στην κάλυψη μέρους των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, από τα 3.000.000 ευρώ που είχε καθοριστεί με πρόσφατη τροποποίηση στα 10.000.000 ευρώ.
