Η αύξηση της εθνικής σύνταξης από την 1η Ιανουαρίου του 2023 τουλάχιστον κατά 7% συμπαρασύρει προς τα επάνω άλλες έξι κατηγορίες συντάξεων, οι οποίες είναι βάσει νόμων συνδεδεμένες με αυτήν. Ειδικότερα, από το νέο έτος αναμένεται να αυξηθούν οι αναπηρικές συντάξεις, οι συντάξεις χηρείας, οι συντάξεις ανασφάλιστων υπερηλίκων, οι προσωρινές συντάξεις και, τέλος, οι ανώτατες συντάξεις, καθώς το πλαφόν είναι και αυτό πολλαπλάσιο της εθνικής.
Συγκεκριμένα, με τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016 – άρθρο 7 παρ.6), το ύψος της εθνικής σύνταξης ορίστηκε σε 384 € (μεικτά) για 20 έτη ασφάλισης (ή 6.000 ημέρες ασφάλισης) και σε 346 € (μεικτά) για 15 έτη ασφάλισης (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης). Τα ίδια ποσά διατήρησε και ο νόμος Βρούτση 4670/2020. Μετά τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για αύξηση τής εθνικής σύνταξης κατά 7% τα ποσά που θα λάβουν οι συνταξιούχοι από 1/1/2023 (σύνταξη Ιανουαρίου 2023), ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, σύμφωνα με την ανάλυση της δρος δικηγόρου Αγγελικής Μητροπούλου, αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:
Με τους ίδιους παραπάνω νόμους το ύψος της σύνταξης εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων («παλαιών» και νέων), που αφορούν έξι ειδικές περιπτώσεις, είχε εξαρτηθεί από το εκάστοτε ύψος της εθνικής σύνταξης. Ετσι, μετά την αύξηση της εθνικής σύνταξης από 346 € και 384 € (μεικτά) σε 370 € και 411 € αντίστοιχα, αυξάνονται επιπλέον από 1η/1/2023 οι παρακάτω ειδικές κατηγορίες συντάξεων – συνταξιούχων:
- Συντάξεις χηρείας (λόγω θανάτου): Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 4β του ν. 4387/2016, το συνολικό ποσόν της σύνταξης λόγω θανάτου του επιζώντος ή και του διαζευγμένου συζύγου δεν μπορεί να υπολείπεται (κατώτατο όριο) του ποσού της εθνικής σύνταξης, που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης (384 € μεικτά). Αν ο χρόνος ασφάλισης του θανόντος ήταν μικρότερος των 20 ετών, το ποσό βαίνει μειούμενο κατά 1,25% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται μέχρι την 20ετία. Για χρόνο ασφάλισης μικρότερο των 15 ετών το ποσό που δικαιούται ο επιζών ή και ο διαζευγμένος σύζυγος δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού των 360 € (μεικτά). Με τα νέα επίπεδα της εθνικής σύνταξης σε 411 € (μεικτά) για 20 έτη ασφάλισης και σε 370 € (μεικτά) για 15 έτη ασφάλισης, εξυπακούεται ότι από 1η/1/2023 θα αναπροσαρμοστούν αναλογικά και οι συντάξεις χηρείας στα νέα αυξημένα επίπεδα.
- Συντάξεις – επιδόματα ανασφαλίστων υπερηλίκων: Σύμφωνα με το άρθρο 93 παρ. 4 του νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016 (που διατηρήθηκε και με τον νόμο Βρούτση 4670/2020), το πλήρες ποσό του μηνιαίου επιδόματος ανασφαλίστων υπερηλίκων ανέρχεται στο ύψος της «μικρής» εθνικής σύνταξης (360 € μεικτά), αναπροσαρμοζόμενο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 14.
Είναι αυτονόητο ότι από 1η/1/2023 με την αύξηση της εθνικής σύνταξης αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω και οι συντάξεις – επιδόματα των ανασφαλίστων υπερηλίκων, που είναι σήμερα 360 € (μεικτά).
- Εθνικές συντάξεις των ομογενών: Σύμφωνα με το άρθρο 73 του ν. 4915/2022 (ΦΕΚ Α 63), η πλήρης εθνική σύνταξη ομογενών (384 €) χορηγείται μόνο σε όσους έχουν 30 έτη νόμιμης και μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα με αφετηρία το 1992. Μετά την αύξηση της εθνικής σύνταξης στα 411 € εξυπακούεται ότι και οι συντάξεις των ομογενών θα αναπροσαρμοστούν από 1η/1/2023 προς τα πάνω.
- Προσωρινές συντάξεις: Σύμφωνα με το άρθρο 262 του ν. 4798/2021 (ΦΕΚ Α 68), το ύψος της προσωρινής σύνταξης, που καταβάλλεται σε όλες τις κατηγορίες των συνταξιούχων, εξαρτάται από το ύψος της εθνικής σύνταξης για 20 έτη ασφάλισης, δηλαδή 384 € (μεικτά).
Από 1η/1/2023 το ύψος της προσωρινής σύνταξης θα αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω, κατά το μέρος της εθνικής (όχι της ανταποδοτικής), που αυξάνεται κατά 7% και φτάνει στα 411 € (μεικτά).
- Συντάξεις υψηλοσυνταξιούχων ή πολυσυνταξιούχων – Πλαφόν συντάξεων: Σύμφωνα με άρθρο 120 του ν. 4623/2019 (ΦΕΚ Α 134), το συνολικό ακαθάριστο ποσό κάθε μηνιαίας κύριας σύνταξης ή περισσοτέρων της μιας συντάξεων λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 χρόνια ασφάλισης, ήτοι το ποσόν των 4.608 € μεικτά (384 € Χ 12). Μετά την αύξηση της εθνικής σύνταξης είναι αυτονόητο ότι το πλαφόν για τις υψηλές ή τις πολλές συντάξεις θα ανέρχεται σε 4.932 € μεικτά (411€ Χ 12).
Συνεπώς, γίνεται σαφές ότι η εξαγγελθείσα αύξηση του τμήματος της εθνικής σύνταξης σε 411 € από 384 € και σε 370 € από 345,60 €, με 20 και 15 χρόνια ασφάλισης αντίστοιχα, από 1η/1/2023, που αφορά το σύνολο σχεδόν των συνταξιούχων της χώρας («παλαιών» και νέων), θα επηρεάσει επιπρόσθετα και τις παραπάνω έξι σημαντικές κατηγορίες συντάξεων.
Τι θα ισχύσει για τις συντάξεις αναπηρίας
Στις συντάξεις αναπηρίας ο ν. 4387/2016 εξάρτησε το ύψος τους από το ποσοστό αναπηρίας τού δικαιούχου συνταξιούχου. Ετσι:
- συνταξιούχοι που είχαν αναπηρικό ποσοστό από 80% και άνω λαμβάνουν ολόκληρη την εθνική σύνταξη, ήτοι 384 € (μεικτά),
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79,99% λαμβάνουν το 75% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 288 € (384 € Χ 75%),
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,99% λαμβάνουν το 50% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 192 € (384 € Χ 50%) και
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας έως 49,99% λαμβάνουν το 40% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 153,60 € (384 € Χ 40%).
Με την εφαρμογή της εξαγγελθείσας αύξησης στην εθνική σύνταξη κατά 7% οι συντάξεις αναπηρίας αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με τον πίνακα:
