Μπορεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ετοιμάζεται να επιστρατεύσει drones και δορυφορικές εικόνες για τον εντοπισμό των αυθαιρέτων, ακόμα όμως δεν έχει προχωρήσει στον έλεγχο των κτισμάτων, που έχουν υπαχθεί τα τελευταία χρόνια στους νόμους τακτοποίησης. Πρόκειται για περίπου 2.000.000 ακίνητα, τα οποία παραμένουν ανέλεκτα.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Η νομοθεσία προβλέπει τον δειγματοληπτικό έλεγχο του 10% των αυθαιρέτων, τουτέστιν για τα 200.000 από αυτά τα 2.000.000. Όμως, το ΥΠΕΝ δεν έχει ορίσει ακόμα τον σχετικό αλγόριθμο δυνάμει του οποίου θα πραγματοποιούνταν οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των πολεοδομιών της χώρας και τη μαζική έξοδο έμπειρων επαγγελματιών από τις υπηρεσίες δόμησης ενισχύουν τον κίνδυνο δημιουργίας μιας νέας γενιάς «e-αυθαιρέτων».
Αυτό επισημάνθηκε σε ημερίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ), κατά τη διάρκεια της οποίας περιγράφηκε η τραγική κατάσταση των υπηρεσιών δόμησης. Δεκαπέντε χρόνια μετά τη μεταφορά τους μέσω του «Καλλικράτη» από τις κατηργημένες νομαρχίες στους δήμους οι ΥΔΟΜ βρίσκονται υπό διάλυση.
Οπως επισήμανε ο πρόεδρος των μηχανικών που εργάζονται στις υπηρεσίες δόμησης, Δημήτρης Πετρόπουλος, ο νόμος 4495/17 δημιούργησε περισσότερα προβλήματα, καθώς από τότε έχουν εκδοθεί χιλιάδες άδειες οι οποίες δεν έχουν ελεγχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι όφειλε σύμφωνα με τον νόμο να διενεργηθεί υποχρεωτικά δειγματοληπτικός έλεγχος της νομιμότητας των υποβαλλόμενων μελετών και στοιχείων στο 30% των οικοδομικών αδειών, οι οποίες χορηγούνται χωρίς προέγκριση, καθώς και σε αυθαίρετες κατασκευές που «τακτοποιήθηκαν» σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Ο νόμος 5106/24, χωρίς ποτέ να υπάρξει αυτός ο απολογισμός, προχωρά στην επέκταση του περιορισμού του δημόσιου ελέγχου και στον έλεγχο των αυθαίρετων κατασκευών, παραδίδοντας τον στους «ελεγκτές δόμησης» και σε ασαφή κλιμάκια ελέγχου.
Σύμφωνα με τον κ. Πετρόπουλο, τα Παρατηρητήρια Δόμησης του Ν. 4495/17 ποτέ δεν συγκροτήθηκαν και στελεχώθηκαν και στη συνέχεια εξαφανίζονται οριστικά. Ο έλεγχος της δόμησης σε άλλο επίπεδο διοίκησης από αυτό που εκδίδει τις άδειες και στις έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων θα μπορούσε να αποτελέσει μια λειτουργική διέξοδο, αλλά κανείς δεν είχε την πολιτική βούληση να προχωρήσει σε στελέχωση με προσωπικό και μέσα ώστε οι υπηρεσίες να κάνουν τη δουλειά τους.
Δαπανηρές διαδικασίες
Η μεταφορά της αρμοδιότητας σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης ακυρώνει την αναγκαία τοπικότητα των ελέγχων. Είναι πρακτικά αδύνατο μια κεντρική υπηρεσία στην Αθήνα να αναλάβει τον έλεγχο κάθε γωνιάς της χώρας. Επιπλέον, οι προτεινόμενες διαδικασίες είναι ιδιαίτερα δαπανηρές για τον Κρατικό Προϋπολογισμό, με το κόστος των μετακινήσεων, των ημερήσιων αποζημιώσεων των ασαφών κλιμακίων ελέγχου σε κάθε γωνιά της χώρας.
Υποστήριξε πως όλοι οι νόμοι και μετά τον ν.4495/17 έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στις υπηρεσίες δόμησης με ενδεικτικό τον ν. 5106/2024. Εξαφάνισαν υπηρεσίες και υπαλλήλους με πολυετή πείρα στο αντικείμενο, αναίρεσαν την αναγκαία τοπικότητα στη διενέργεια ελέγχων αλλά και γνώσης των ειδικών διατάξεων κάθε περιοχής, δεν επιλύουν τα χρονίζοντα θέματα πολυνομίας, υποστελέχωσης υπηρεσιών και λειτουργίας θεσμών όπως τα ΣΥΠΟΘΑ, έχουν ασαφείς μεταβατικές διατάξεις σχετικά με τις εκκρεμούσες υποθέσεις, οι δήμοι θα στερηθούν πόρους τους οποίους θα καρπωθεί η Κεντρική Διοίκηση, αφού το σύνολο των προστίμων θα καταλήγει στο ΥΠΕΝ κατά 75% και στο ΥΠΟΜΕΔΙ κατά 25%, ενώ το περιβαλλοντικό πρόβλημα των αυθαιρέτων το επωμίζονται οι τοπικές κοινωνίες όπου αυτά βρίσκονται, χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη για ανταποδοτική επιστροφή μέρους των εσόδων στην τοπική κοινωνία άμεσα και όχι μέσω αμφίβολων δαιδαλωδών διαδικασιών χρηματοδότησης από το πράσινο ταμείο.
Χωρίς υπηρεσία δόμησης οι μισοί δήμοι λόγω της άτακτης μετάβασης στον «Καλλικράτη»
Και πώς να γίνουν έλεγχοι όταν η κατάσταση στις υπηρεσίες δόμησης βαίνει από το κακό στο χειρότερο. Οπως ανέφερε η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, η μετάβαση με τον «Καλλικράτη» (ν. 3852/2010) των πολεοδομικών αρμοδιοτήτων από τις νομαρχίες στους δήμους έγινε άτακτα, χωρίς κριτήρια και χωρίς καμία προδιαγραφή (μεταφορά προσωπικού, υλικού, μηχανογράφησης, αρχείου κ.λπ.), με αποτέλεσμα τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα διοικητικής φύσεως (κυρίως υποστελέχωσης) να έχουν διογκωθεί.
Δημιουργήθηκε επίσης το καινοφανές σχήμα, υπηρεσίες ενός δήμου να υποστηρίζουν άλλους δήμους, μέχρι να συγκροτήσουν και αυτοί ΥΔΟΜ, γεγονός το οποίο τις περισσότερες φορές δεν συνέβη ποτέ.
Η στελέχωση και η λειτουργία των υπηρεσιών δόμησης πανελλαδικά είναι τραγικές. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ ΑΕ), από τους 332 δήμους της χώρας, μόλις οι 168 (το 51%) διαθέτουν υπηρεσία δόμησης, ενώ οι 164 (49%), όχι. Από τις 168 υπηρεσίες δόμησης, οι 16 (10%) λειτουργούν μερικώς, λαμβάνοντας υποστήριξη από άλλες Υ.ΔΟΜ. Επίσης, από τη μελέτη προκύπτει ότι:
- Η μεγάλη πλειονότητα των δήμων κάτω των 10.000 κατοίκων δεν διαθέτει υπηρεσία δόμησης.
- 33 Δήμοι άνω των 25.000 κατοίκων δεν διαθέτουν υπηρεσίες δόμησης, εκ των οποίων οι 16 είναι άνω των 40.000 κατοίκων.
- Περισσότεροι από τους μισούς μεσαίους δήμους δεν διαθέτουν υπηρεσία δόμησης. Από τους 168, οι τέσσερις δεν διαθέτουν καθόλου προσωπικό, 22 δεν έχουν καθόλου μηχανικό Π.Ε., 28 απασχολούν μόνο έναν μηχανικό Π.Ε. ή Τ.Ε., άλλες 28 μονάχα δύο και 16 διαθέτουν τρεις μηχανικούς.
- Οι 98 υπηρεσίες δόμησης λειτουργούν με ελλιπέστατο προσωπικό, πολύ κάτω ακόμη και από τα ελάχιστα κριτήρια του νόμου. Επιπρόσθετα, απουσιάζουν και οι απαιτούμενες ειδικότητες, μια και 20 από αυτές δεν διαθέτουν πολιτικό μηχανικό, 76 δεν διαθέτουν αρχιτέκτονα μηχανικό, 74 δεν διαθέτουν τοπογράφο μηχανικό και 94 δεν διαθέτουν ηλεκτρολόγο ή μηχανολόγο μηχανικό. Συνολικά στις ΥΔΟΜ όλης της επικράτειας απασχολούνται 1.033 μηχανικοί.
«Η κατάσταση αυτή είναι προφανές ότι ευνοεί όσους παρανομούν, αδιαφορώντας για το περιβάλλον, το οποίο συνειδητά θυσιάζουν στον βωμό των υπέρογκων κερδών τους. Το κράτος οφείλει να προστατεύσει το περιβάλλον από τις αυθαιρεσίες, τις παράνομες και αντιαισθητικές κατασκευές, να διασφαλίσει ασφαλείς αντισεισμικές υποδομές για όλους. Είναι φανερό ότι με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, όπως έχει διαμορφωθεί, που ευνοεί την απαξίωση νευραλγικών δημόσιων υπηρεσιών, όπως είναι και η ΥΔΟΜ η προστασία του δομημένου περιβάλλοντος τίθεται σε κίνδυνο» υπογράμμισε η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ. Οι μηχανικοί ζητούν, μεταξύ άλλων, επαρκή στελέχωση των ΥΔΟΜ, αυξήσεις στις αποδοχές του προσωπικού, αποσαφήνιση του νομικού πλαισίου και εξοπλισμό των υπηρεσιών δόμησης με σύγχρονα μέσα και εργαλεία.
Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία
