Ο εθνικός κίνδυνος πίσω από τον φόρο αδράνειας ακινήτων

Η πρόσφατη πρόταση για την επιβολή φόρου αδράνειας σε κλειστά ακίνητα αποτελεί μια από τις πιο προβληματικές φορολογικές πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών, με επιπτώσεις που εκτείνονται πέρα από τα οικονομικά και αγγίζουν την ίδια την κοινωνική συνοχή της χώρας.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των κλειστών κατοικιών στη χώρα μας δεν βρίσκεται στα αστικά κέντρα, αλλά στα χωριά και τις μικρές ή μεσαίου μεγέθους πόλεις. Αυτή η κατάσταση δεν είναι τυχαία – αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της συστηματικής εγκατάλειψης της υπαίθρου που βιώνει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες.

Η αστυφιλία και η εσωτερική μετανάστευση από τα χωριά προς τα αστικά κέντρα έχουν αφήσει πίσω τους χιλιάδες κατοικίες χωρίς κατοίκους. Πρόκειται για ιδιοκτησίες που συχνά αποτελούν την μοναδική περιουσία οικογενειών, κληρονομημένες από γενιά σε γενιά, με τεράστια συναισθηματική αξία αλλά χωρίς καμία εμπορική προοπτική.

Το φορολογικό αδιέξοδο

Ήδη, αυτές οι κατοικίες επιβαρύνονται με τον ΕΝΦΙΑ, δημιουργώντας ένα παράδοξο: οι ιδιοκτήτες υποχρεούνται να πληρώνουν φόρους για περιουσίες που δεν μπορούν ούτε να αξιοποιήσουν ούτε να πουλήσουν. Πολλοί από αυτούς τους ιδιοκτήτες ζουν πλέον μακριά από τα πατρικά τους σπίτια και αδυνατούν ακόμη και να τα συντηρήσουν, καθώς δεν υπάρχει η παραμικρή προοπτική ενοικίασης ή πώλησης.

Η εικόνα είναι χαρακτηριστική: σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων από οποιοδήποτε επαρχιακό κέντρο, μπορεί κανείς να συναντήσει δεκάδες, ακόμη και εκατοντάδες πωλητήρια με μηδαμινές πιθανότητες πώλησης. Σπίτια που παραμένουν στην αγορά για χρόνια, με τιμές που μειώνονται συνεχώς, χωρίς να βρίσκουν αγοραστή.

Η χαριστική βολή του φόρου αδράνειας

Ο προτεινόμενος φόρος αδράνειας θα αποτελέσει την τελική χαριστική βολή στην ήδη καταρρακωμένη αξία των ακινήτων στην επαρχία. Πρόκειται για ένα μέτρο που θα επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση, καθιστώντας ακόμη πιο ασύμφορη την κατοχή ακινήτου σε αυτές τις περιοχές.

Η επιβολή επιπλέον φορολογικών βαρών σε ιδιοκτησίες που ήδη είναι αδύναμο να αξιοποιηθούν θα οδηγήσει σε μια φαύλο κύκλο: περισσότεροι ιδιοκτήτες θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους, η περιοχές θα ερημώσουν ακόμη περισσότερο, και η αξία των ακινήτων θα καταρρεύσει ολοκληρωτικά.

Το έγκλημα των οριζόντιων ρυθμίσεων

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής φορολογικής πολιτικής είναι η τάση για οριζόντιες ρυθμίσεις που αγνοούν τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των διαφόρων περιοχών της χώρας. Η κτηματαγορά των Αθηνών και των μεγάλων αστικών κέντρων δεν έχει καμία σχέση με την κτηματαγορά της επαρχίας.

Στα αστικά κέντρα μπορεί να υπάρχουν φαινόμενα κερδοσκοπίας και συγκράτησης ακινήτων για λόγους επένδυσης. Στην περιφέρεια όμως, τα κλειστά σπίτια είναι κλειστά από ανάγκη, όχι από επιλογή. Δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι ενοικιαστές, δεν υπάρχουν αγοραστές, δεν υπάρχει αγορά.

Η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα έχει επιπτώσεις που εκτείνονται πολύ πέρα από τα οικονομικά. Θα επιταχύνει την εγκατάλειψη της υπαίθρου, θα συμβάλει στην περαιτέρω συρρίκνωση των μικρών κοινοτήτων και θα πλήξει χιλιάδες οικογένειες που έχουν ως μοναδική περιουσία το πατρικό τους σπίτι.

Ταυτόχρονα, θα στερήσει από τις επαρχιακές περιοχές κάθε προοπτική ανάκαμψης, καθώς θα καταστήσει ακόμη λιγότερο ελκυστική την επιστροφή στα χωριά και τις μικρές πόλεις. Πρόκειται για μια πολιτική που αντί να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της εγκατάλειψης, το επιδεινώνει.

Αντί για τον φόρο αδράνειας, η χώρα χρειάζεται μια διαφοροποιημένη προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Κίνητρα για την αξιοποίηση των ακινήτων στην επαρχία, προγράμματα ανάπλασης, φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους επιστρέφουν στα χωριά τους, και υποστήριξη για την συντήρηση των παραδοσιακών κτιρίων θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικά μέτρα.

Το να εξάγει κανείς συμπεράσματα για ολόκληρη τη χώρα βασιζόμενος στην κατάσταση του… Κολωνακίου είναι όχι μόνο λανθασμένο, αλλά και καταστροφικό. Η Ελλάδα χρειάζεται πολιτικές που θα ενθαρρύνουν την επιστροφή στην ύπαιθρο, όχι μέτρα που θα επιταχύνουν την παρακμή της.

Ο φόρος αδράνειας ακινήτων δεν αποτελεί απλώς μια κακή οικονομική πολιτική. Είναι ένας εθνικός κίνδυνος που απειλεί να επισφραγίσει την εγκατάλειψη μεγάλου μέρους της ελληνικής επικράτειας.