Η σημερινή ημέρα, 29 Μαΐου, φέρει πλούτο πνευματικής σημασίας, καθώς η Εκκλησία μας τιμά την Ανάληψη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, καθώς και τις μορφές της Αγίας Θεοδοσίας της Παρθενομάρτυρος, του Αγίου Ολβιανού Επισκόπου Ανέου, και της Οσίας Υπομονής – μητέρας του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Η σύμπτωση της Ανάληψης με τη μνήμη αυτών των Αγίων αναδεικνύει τη διαχρονικότητα του μαρτυρίου, της πίστης και της ελπίδας στην αιώνια ζωή.
Ανάληψη του Κυρίου: Το τέλος της επίγειας παρουσίας και η υπόσχεση της δευτέρας παρουσίας
Η Ανάληψη του Χριστού, που τελείται 40 ημέρες μετά το Πάσχα, σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της σωτηριολογικής αποστολής Του επί της γης. Σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων (1:9-12), ο Ιησούς ανελήφθη στους ουρανούς μπροστά στα μάτια των μαθητών Του, υποσχόμενος ότι θα επιστρέψει «καθώς εθεάθη πορευόμενος εις τον ουρανόν».
Η Ανάληψη αποτελεί θεμελιώδες δόγμα της Ορθοδόξου πίστεως. Δηλώνει όχι μόνο τη θεότητα του Χριστού, αλλά και τη μέλλουσα ελπίδα των πιστών: ότι ο άνθρωπος, εν Χριστώ, προορίζεται για την ουράνια Βασιλεία. Οι ύμνοι της ημέρας είναι γεμάτοι δόξα και χαρά – όχι πένθος – γιατί ο Χριστός αναλήφθηκε «καθίσας εκ δεξιών του Πατρός» και υποσχέθηκε την έλευση του Παρακλήτου, δηλαδή του Αγίου Πνεύματος.
Ευαγγελική περικοπή (Λουκά 24: 36-53)
«36 Ταῦτα δὲ αὐτῶν λαλούντων αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς ἔστη ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ λέγει αὐτοῖς· Εἰρήνη ὑμῖν. 37 πτοηθέντες δὲ καὶ ἔμφοβοι γενόμενοι ἐδόκουν πνεῦμα θεωρεῖν. 38 καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τί τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; 39 ἴδετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι· ψηλαφήσατέ με καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα. 40 καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐπέδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας. 41 ἔτι δὲ ἀπιστούντων αὐτῶν ἀπὸ τῆς χαρᾶς καὶ θαυμαζόντων εἶπεν αὐτοῖς· Ἔχετέ τι βρώσιμον ἐνθάδε; 42 οἱ δὲ ἐπέδωκαν αὐτῷ ἰχθύος ὀπτοῦ μέρος καὶ ἀπὸ μελισσίου κηρίου, 43 καὶ λαβὼν ἐνώπιον αὐτῶν ἔφαγεν. 44 εἶπε δὲ αὐτοῖς· Οὗτοι οἱ λόγοι οὓς ἐλάλησα πρὸς ὑμᾶς ἔτι ὢν σὺν ὑμῖν, ὅτι δεῖ πληρωθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ νόμῳ Μωϋσέως καὶ προφήταις καὶ ψαλμοῖς περὶ ἐμοῦ. 45 τότε διήνοιξεν αὐτῶν τὸν νοῦν τοῦ συνιέναι τὰς γραφάς, 46 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὅτι Οὕτω γέγραπται καὶ οὕτως ἔδει παθεῖν τὸν Χριστὸν καὶ ἀναστῆναι ἐκ νεκρῶν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, 47 καὶ κηρυχθῆναι ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ μετάνοιαν καὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν εἰς πάντα τὰ ἔθνη, ἀρξάμενον ἀπὸ Ἱερουσαλήμ. 48 ὑμεῖς δέ ἐστε μάρτυρες τούτων. 49 καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρός μου ἐφ’ ὑμᾶς· ὑμεῖς δὲ καθίσατε ἐν τῇ πόλει Ἱερουσαλήμ ἕως οὗ ἐνδύσησθε δύναμιν ἐξ ὕψους. 50 Ἐξήγαγε δὲ αὐτοὺς ἔξω ἕως εἰς Βηθανίαν, καὶ ἐπάρας τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν αὐτούς. 51 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτοὺς διέστη ἀπ’ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν. 52 καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ μετὰ χαρᾶς μεγάλης, 53 καὶ ἦσαν διὰ παντὸς ἐν τῷ ἱερῷ αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες τὸν Θεόν. Ἀμήν».
Αποστολικόν Ανάγνωσμα (Πραξ. 1: 1-12)
«1 Τὸν μὲν πρῶτον λόγον ἐποιησάμην περὶ πάντων, ὦ Θεόφιλε, ὧν ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς ποιεῖν τε καὶ διδάσκειν 2 ἄχρι ἧς ἡμέρας ἐντειλάμενος τοῖς ἀποστόλοις διὰ Πνεύματος ἁγίου οὓς ἐξελέξατο ἀνελήφθη· 3 οἷς καὶ παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα μετὰ τὸ παθεῖν αὐτὸν ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις, δι’ ἡμερῶν τεσσαράκοντα ὀπτανόμενος αὐτοῖς καὶ λέγων τὰ περὶ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. 4 καὶ συναλιζόμενος παρήγγειλεν αὐτοῖς ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι, ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸς ἣν ἠκούσατέ μου· 5 ὅτι Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας. 6 οἱ μὲν οὖν συνελθόντες ἐπηρώτων αὐτὸν λέγοντες· Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποκαθιστάνεις τὴν βασιλείαν τῷ Ἰσραήλ; 7 εἶπε δὲ πρὸς αὐτούς· Οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἢ καιροὺς οὓς ὁ πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ, 8 ἀλλὰ λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ’ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μου μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς. 9 καὶ ταῦτα εἰπὼν βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν. 10 καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ, καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο παρειστήκεισαν αὐτοῖς ἐν ἐσθῆτι λευκῇ, 11 οἳ καὶ εἶπον· Ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί ἑστήκατε ἐμβλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; οὗτος ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ’ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται, ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν. 12 Τότε ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ ὄρους τοῦ καλουμένου ἐλαιῶνος, ὅ ἐστιν ἐγγὺς Ἱερουσαλὴμ, σαββάτου ἔχον ὁδόν.».
Αγία Θεοδοσία η Παρθενομάρτυς: Το σύμβολο της πίστης απέναντι στην ειδωλολατρία
Η Αγία Θεοδοσία, καταγόμενη από την Κωνσταντινούπολη, έζησε τον 3ο αιώνα και διακρίθηκε για την αφοσίωσή της στον Χριστό. Σε μια εποχή όπου κυριαρχούσε ο διωγμός κατά των χριστιανών, η Θεοδοσία δεν δίστασε να υποστηρίξει δημόσια τους διωκόμενους χριστιανούς. Όταν κάποιοι πίνακες με ειδωλολατρικά σύμβολα υψώθηκαν στην πόλη, η Θεοδοσία, με πίστη και θάρρος, τους γκρέμισε.
Η πράξη αυτή την οδήγησε στο μαρτύριο. Υπέστη φρικτά βασανιστήρια και τελικά αποκεφαλίστηκε, ανακηρύχθηκε όμως σύντομα ως Παρθενομάρτυρας και Αγία. Το πρόσωπό της παραμένει σύμβολο της αταλάντευτης πίστης, της γυναικείας δύναμης και του πνευματικού θάρρους.
Άγιος Ολβιανός, επίσκοπος πόλεως Ανέου: Ποιμένας σε χρόνια ταραχής
Ο Άγιος Ολβιανός έζησε πιθανότατα κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και διακόνησε ως επίσκοπος στην πόλη Άνεος του Πόντου – μια σημαντική επισκοπική έδρα. Η πόλη αυτή αποτέλεσε κέντρο χριστιανικής ζωής, αλλά και πεδίο συγκρούσεων με τον παγανισμό.
Ο Ολβιανός διακρίθηκε για τη σοφία, την ποιμαντική του αφοσίωση και το φιλανθρωπικό του έργο. Παρότι λίγα ιστορικά στοιχεία σώζονται για τη ζωή του, η Εκκλησία τον τιμά ως άγιο που υπηρέτησε με ταπείνωση και αγάπη τον λαό του Θεού, κρατώντας άσβεστη τη φλόγα της πίστης σε δύσκολες εποχές.
Οσία Υπομονή: Η αυτοκράτειρα που έγινε αγία
Η Οσία Υπομονή είναι μια από τις πιο αξιοθαύμαστες μορφές του υστεροβυζαντινού μοναχισμού. Γεννημένη ως Ελένη Δραγάση, υπήρξε σύζυγος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου και μητέρα του τελευταίου αυτοκράτορα της Πόλης, Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου.
Μετά τον θάνατο του συζύγου της, αποσύρθηκε σε μοναστήρι και έλαβε το όνομα Υπομονή. Το όνομά της αντανακλά την καρτερία και την πνευματική της δύναμη σε μια εποχή παρακμής και προσεγγίζει τη χριστιανική αρετή της αποδοχής του θελήματος του Θεού με πραότητα.
Η αγιότητά της αναγνωρίστηκε από τον λαό, καθώς το ήθος της, η προσφορά της και η σιωπηλή δύναμή της ενέπνεαν όσους ζούσαν τις τελευταίες ώρες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
