Σήμερα, 24 Ιουνίου, η Εκκλησία μας τιμά με ιδιαίτερη λαμπρότητα το Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του ετήσιου εορτολογίου, καθώς και τη Σύναξη των αγίων γονέων του, Ζαχαρίου και Ελισάβετ. Παράλληλα, τιμάται και η μνήμη του Οσίου Ερρίκου της Ωξέρ, ενός λιγότερο γνωστού αλλά ιδιαίτερα σημαντικού μορφωμένου μοναχού και επισκόπου της δυτικής χριστιανοσύνης.
Το Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου
Η γέννηση του Τιμίου Προδρόμου αποτελεί ένα από τα ελάχιστα γενέθλια που εορτάζει η Ορθόδοξη Εκκλησία, μαζί με αυτό του Χριστού και της Θεοτόκου. Η ιδιαίτερη θέση που κατέχει ο Ιωάννης στην ιστορία της σωτηρίας δεν πηγάζει μόνο από το γεγονός ότι προφήτευσε και βάπτισε τον Μεσσία, αλλά και από τη μοναδικότητα του ασκητικού και μαρτυρικού του βίου.
Ο Ιωάννης γεννήθηκε με θαυματουργικό τρόπο, καθώς οι γονείς του ήταν προχωρημένης ηλικίας και άτεκνοι. Ο πατέρας του, ο ιερέας Ζαχαρίας, βίωσε την εμφάνιση του Αρχαγγέλου Γαβριήλ μέσα στον Ναό, ο οποίος του προανήγγειλε τη γέννηση του παιδιού, δίνοντάς του και το όνομα Ιωάννης, δηλαδή «ο Θεός ελεεί». Ο Ιωάννης μεγάλωσε σε περιβάλλον βαθιάς πίστης και αφοσίωσης στον Θεό, και από πολύ νωρίς αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο στην έρημο.
Το έργο του υπήρξε προφητικό και καταλυτικό: καλούσε τον λαό σε μετάνοια και ετοιμασία για την έλευση του Μεσσία. Η βάπτιση στον Ιορδάνη ποταμό δεν ήταν απλώς μια τελετουργική πράξη, αλλά έκφραση αναγέννησης και πνευματικού καθαρμού. Ο Ιωάννης είχε το προνόμιο να βαπτίσει τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της δημόσιας διακονίας του Σωτήρος.
Ο θάνατός του υπήρξε τραγικός και μαρτυρικός. Φυλακίστηκε και αποκεφαλίστηκε με διαταγή του βασιλιά Ηρώδη, επειδή τόλμησε να ελέγξει δημόσια τη μοιχική του σχέση με την Ηρωδιάδα. Έτσι, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος αναδεικνύεται σε τύπο του Χριστού, τόσο με τον πρόδρομο λόγο του όσο και με τη μαρτυρική του έξοδο από τη ζωή.
Οι Άγιοι Ζαχαρίας και Ελισάβετ, οι γεννήτορες του Ιωάννου
Η Εκκλησία συνεορτάζει σήμερα τους δικαίους Ζαχαρία και Ελισάβετ, τους γονείς του Τιμίου Προδρόμου. Ο Ζαχαρίας ήταν ιερέας της τάξεως Αβιά, ο οποίος διακρινόταν για τη δικαιοσύνη του και την ευλάβειά του. Η Ελισάβετ, εξίσου ενάρετη, ήταν συγγενής της Παναγίας και καταγόταν από την ιερατική φυλή του Ααρών.
Η ζωή τους στιγματίστηκε από τη θλίψη της ατεκνίας, μέχρι που ο Θεός επενέβη με τρόπο θαυματουργικό. Η σύλληψη του Ιωάννη σε μεγάλη ηλικία δεν υπήρξε μόνο λύτρωση προσωπική, αλλά και σημείο που κατέδειξε ότι ο Θεός ενεργεί στο σχέδιό Του πέρα από τα όρια της φυσικής τάξης. Η σιωπή του Ζαχαρία μετά την αμφιβολία του μπροστά στον άγγελο, και η αποκατάσταση της φωνής του τη στιγμή της ονοματοδοσίας του Ιωάννη, αποτελεί βαθύ θεολογικό σύμβολο για την πίστη, τη μετάνοια και την αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό.
Οι δύο αυτοί δίκαιοι συγκαταλέγονται ανάμεσα στους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς έζησαν στον παλαιό νόμο αλλά αξιώθηκαν να γίνουν γονείς του μεγάλου προφήτου της Καινής Διαθήκης. Το πρόσωπό τους ενώνει την Παλαιά και την Καινή Οικονομία του Θεού.
Ο Όσιος Ερρίκος της Ωξέρ
Ο Όσιος Ερρίκος (Henri) της Ωξέρ, αν και λιγότερο γνωστός στο ορθόδοξο κοινό, κατέχει σημαντική θέση στη δυτική αγιολογία. Έζησε στη Γαλλία κατά τον 9ο αιώνα και διακόνησε ως επίσκοπος στην πόλη Ωξέρ (Auxerre), μια περιοχή που υπήρξε πνευματικό κέντρο κατά την εποχή των Καρολιδών. Ο Ερρίκος αφιέρωσε τη ζωή του στην καλλιέργεια της πίστης, στην παιδεία του κλήρου και στην ηθική αναμόρφωση του λαού.
Πριν την ανάληψη της επισκοπής, υπήρξε μοναχός με βαθιά παιδεία και ιδιαίτερη έφεση στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής και στη θεολογική σκέψη. Ήταν υπέρμαχος της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας μέσα στην Εκκλησία, ιδίως ως προς την πειθαρχία του μοναχισμού και την απομάκρυνση από φαινόμενα διαφθοράς που είχαν παρεισφρήσει.
Η μνήμη του διατηρείται στη Δύση ως υπόδειγμα επίσκοπου που συνδύασε τη θεολογική κατάρτιση με την ποιμαντική δράση και την ταπεινότητα. Το όνομά του προστέθηκε στο ορθόδοξο αγιολόγιο ως μαρτυρία της πνευματικής συνέχειας μεταξύ των αγίων Ανατολής και Δύσης, προ της μεγάλης εκκλησιαστικής ρήξης του 1054.
Η σημερινή ημέρα, επομένως, δεν αποτελεί μόνο εορτή ενός μεγάλου αγίου, αλλά και θεολογική υπενθύμιση της σχέσης παλαιού και νέου, νόμου και χάριτος, προφητείας και εκπλήρωσης. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, οι γονείς του Ζαχαρίας και Ελισάβετ, καθώς και ο όσιος Ερρίκος, μας καλούν μέσα από τον βίο τους σε εγρήγορση, μετάνοια και προετοιμασία για την έλευση του Κυρίου στη ζωή μας.
