Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σημερινή ημέρα για την Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς τιμάται η Σύναξις των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων, των θεμελίων λίθων της Εκκλησίας του Χριστού, αλλά και η μνήμη του Αγίου Μελίτωνος του Μάρτυρος και του Αγίου Γερβασίου του εν Πάτραις. Τρεις μορφές -ή καλύτερα τρεις πνευματικοί άξονες- που αντιπροσωπεύουν το αποστολικό, το μαρτυρικό και το ασκητικό ήθος της Ορθοδοξίας.
Η Σύναξις των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων
Η εορτή αυτή ακολουθεί αμέσως μετά την εορτή των Αγίων Πρωτοκορυφαίων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου), υπογραμμίζοντας τη συλλογική αποστολική μαρτυρία. Οι Δώδεκα Απόστολοι είναι:
- Πέτρος
- Ανδρέας (ο Πρωτόκλητος)
- Ιάκωβος του Ζεβεδαίου
- Ιωάννης ο Θεολόγος
- Φίλιππος
- Βαρθολομαίος
- Θωμάς
- Ματθαίος
- Ιάκωβος του Αλφαίου
- Ιούδας του Ιακώβου (Θαδδαίος)
- Σίμων ο Ζηλωτής
- Ματθίας (αντικατέστησε τον Ιούδα Ισκαριώτη)
Οι Απόστολοι αυτοί, αν και από απλούς κοινωνικά κύκλους – ψαράδες, τελώνες, εργάτες – έγιναν φορείς του Θείου Λόγου, διάσπειραν την πίστη στα πέρατα του κόσμου και υπέστησαν, σχεδόν όλοι, μαρτυρικό θάνατο. Η ζωή τους φανερώνει το απολυτρωτικό έργο του Χριστού που μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε «σκεύος εκλογής».
Άγιος Μελίτων ο Μάρτυς
Ο Άγιος Μελίτων έζησε κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και μαρτύρησε για την πίστη του στον Χριστό. Αν και οι ιστορικές μαρτυρίες είναι περιορισμένες, η προσθήκη του Αγίου στην αγιολογική παράδοση δείχνει τη σταθερή αναγνώριση της θυσίας του από την Εκκλησία.
Μαρτύρησε δια ξίφους, πιθανόν κατά τη διάρκεια των διωγμών υπό των Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Το μαρτύριό του αναδεικνύει το πρότυπο του «μάρτυρος», δηλαδή του μάρτυρα-ομολογητή, που προσφέρει την ίδια του τη ζωή για την αγάπη του Χριστού. Στην Ορθόδοξη θεολογία, ο μάρτυρας εξομοιώνεται με τον «ομολογητή της Αλήθειας» και θεωρείται ανώτερος ακόμα και από τον ασκητή.
Άγιος Γερβάσιος ο εν Πάτραις
Ο Άγιος Γερβάσιος έζησε σε νεότερους χρόνους και συνδέεται με την περιοχή της Πάτρας. Έζησε βίο ασκητικό, με πνευματική καθαρότητα, διάκριση και ανεξικακία. Παρόλο που δεν υπάρχουν εκτενείς γραπτές πηγές για τη ζωή του, διασώθηκε η μνήμη του ως ενός ανθρώπου που μετέδιδε ειρήνη, υπομονή και άοκνο ενδιαφέρον για τον άνθρωπο.
Ο Άγιος αυτός είναι δείγμα της «εσωτερικής μαρτυρίας» — αυτών που, χωρίς αίμα, καταθέτουν πνευματική ζωή με θυσία, προσευχή, νηστεία και ταπείνωση.
