Σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Εορτολόγιο, η Εκκλησία τιμά τη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, μία από τις αρχαιότερες και σημαντικότερες Θεομητορικές εορτές. Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την απαρχή του σχεδίου της σωτηρίας, αφού από την Παναγία θα γεννηθεί ο Χριστός, ο Υιός και Λόγος του Θεού. Η εορτή κατέχει ξεχωριστή θέση στο εκκλησιαστικό εορτολόγιο, καθώς είναι η πρώτη μεγάλη γιορτή του νέου εκκλησιαστικού έτους, το οποίο ξεκινά την 1η Σεπτεμβρίου.
Η Αγία Γραφή δεν αναφέρει στοιχεία για τη γέννηση της Παναγίας. Ωστόσο, η παράδοση που διασώζεται στο απόκρυφο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (2ος αιώνας) αποκαλύπτει την ιστορία της Άννας και του Ιωακείμ, ενός ευσεβούς αλλά άτεκνου ζευγαριού. Μετά από θερμές προσευχές, ο Θεός χάρισε στην Άννα τη θυγατέρα που έμελλε να γίνει η μητέρα του Μεσσία. Η γέννηση της Θεοτόκου θεωρείται θαυματουργική και αποτελεί σύμβολο ελπίδας, πίστης και υπομονής.
Η καθιέρωση της εορτής τοποθετείται στα τέλη του 5ου ή τις αρχές του 6ου αιώνα στα Ιεροσόλυμα και γρήγορα διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή. Στη Ρώμη υιοθετήθηκε επί παπικής θητείας του Σέργιου Α΄ (687–701) και μέχρι τον 11ο αιώνα είχε ήδη καθιερωθεί σε όλη τη Χριστιανοσύνη. Η υμνογραφία της ημέρας είναι πλούσια, με ύμνους από σπουδαίους μελωδούς, όπως ο Ρωμανός ο Μελωδός και ο Ιωσήφ ο Υμνογράφος, που εξυμνούν τη χαρά της δημιουργίας και την ιδιαίτερη θέση της Παναγίας στην ιστορία της σωτηρίας.
Στη σύγχρονη λατρευτική πράξη, η Γέννηση της Θεοτόκου πανηγυρίζεται με θείες λειτουργίες, δοξαστικά και απολυτίκια που ανυμνούν το γεγονός: «Η γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν εμήνυσε πάση τῃ οἰκουμένη». Η γιορτή συνδέεται και με το λαϊκό βίωμα, καθώς πολλοί χριστιανοί την βλέπουν ως ορόσημο για την έναρξη της νέας χρονιάς – με το άνοιγμα των σχολείων και την αρχή των αγροτικών εργασιών.
Η 8η Σεπτεμβρίου έχει και κοινωνικό χαρακτήρα, καθώς γιορτάζουν πολλά ονόματα όπως Μαρία, Παναγιώτης, Δέσποινα, Τσαμπίκα και Τσαμπίκος. Ιδιαίτερα στα Δωδεκάνησα, η Παναγία η Τσαμπίκα τιμάται με λαμπρές εκδηλώσεις και πλήθος προσκυνητών. Στην καθημερινή ζωή, η γιορτή αποτελεί υπενθύμιση της μητρικής προστασίας της Παναγίας και πηγή δύναμης για τους πιστούς που ζητούν την ευλογία της.
Η Γέννηση της Θεοτόκου δεν είναι απλώς ένα ιστορικό ή θρησκευτικό γεγονός. Είναι μία γιορτή που συνδυάζει πνευματικότητα, παράδοση και συλλογική μνήμη. Μέσα από τη λατρεία και τα έθιμα, οι πιστοί αντλούν ελπίδα και ενίσχυση, βλέποντας στην Παναγία τη στοργική μητέρα που συνοδεύει και προστατεύει το ποίμνιο σε κάθε εποχή.
Απολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οικουμένῃ, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.
Εορτολόγιο
Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι:
- Δέσποινα, Δέσπω, Ντέπη, Πέπη, Ζέπω *
- Γενέθλιος
- Σκιαδενή
- Τσαμπίκα, Μίκα, Τσαμπίκος
* Υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες που γιορτάζει αυτό το όνομα.
Δείτε επίσης:
