Πριν από μερικές εβδομάδες στις 6 Φεβρουαρίου 2021 το ΕΛΙΑΜΕΠ θέλησε να απαντήσει στις επιθέσεις που δέχεται κατά καιρούς από «ακραίους κύκλους» για θέσεις που διατυπώνουν ενίοτε επίλεκτα μέλη του κυρίως ομότιμοι καθηγητές Πανεπιστημίου και τέως διπλωμάτες.
Εξέδωσε λοιπόν μία οργίλη ανακοίνωση που υπέγραφε ο Διευθυντής του και παλαιό στέλεχος της ΟΝΝΕΔ επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη καθηγητής Γεώργιος Παγουλάτος για να μας ενημερώσει μεταξύ άλλων για τα εξής:
«Αρκετοί ερευνητές και σύμβουλοι του ΕΛΙΑΜΕΠ, όχι όλοι, υποστηρίζουν σήμερα ότι ο μόνος δρόμος επίλυσης των διαφορών με την Τουρκία είναι ο διάλογος, σίγουρα όχι όμως με το πιστόλι στον κρόταφο, στη βάση του διεθνούς δικαίου, και στο βάθος η Χάγη. Αυτή τυχαίνει να είναι και η επίσημη άποψη της κυβέρνησης, της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τουλάχιστον δυο ακόμα κοινοβουλευτικών κομμάτων. Κανείς βέβαια δεν τρέφει αυταπάτες για το καθεστώς Ερντογάν.
Ως φόρουμ δημόσιου διαλόγου, το ΕΛΙΑΜΕΠ φιλοξενεί ένα εύρος απόψεων. Αποδέχεται πλήρως την κριτική, ακόμα και στα ακραία όριά της, ακόμα και την κακόβουλη. Δεν θα ανεχτεί όμως πλέον τη συστηματική κατασυκοφάντηση και διασπορά ψευδών ειδήσεων που επιδιώκει να πλήξει την καλή φήμη του Ιδρύματος, αμφισβητώντας την ακεραιότητα και τον πατριωτισμό του Ιδρύματος και των στελεχών του».
Προχθές 28 Φεβρουαρίου 2021 ο τουρκικός τύπος και συγκεκριμένα η προσκείμενη στον Ταγίπ Ερντογάν εφημερίδα Yeni Safak πρόβαλε στην πρώτη της σελίδα δηλώσεις του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλους του ΕΛΙΑΜΕΠ Τάκη Ιωακειμίδη ο οποίος ξεσπάθωνε τρόπον τινά υπέρ των δικαίων της Τουρκίας και εξέφραζε την αντίθεση του στις περιφερειακές συμμαχίες της Ελλάδας στην Μεσόγειο.
Οι δηλώσεις αυτές έχουν ως εξής:
«Στο νέο μου βιβλίο με τίτλο ‘Επιτεύγματα και Στρατηγικά Λάθη της Εξωτερικής Πολιτικής της Μεταπολίτευσης’ (εκδόσεις Θεμέλιο) έχω αναλύσει γιατί κατά την άποψή μου η δημιουργία αξόνων/ συμπράξεων στην Αν. Μεσόγειο με τον τρόπο που γίνονται αποτελεί λάθος. Δεν επιλύουν το πρόβλημα σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή. Μάλλον το αντίθετο. Η Τουρκία καλώς ή κακώς ερμηνεύει ή διαβάζει αυτές τις συμπράξεις ως προσπάθεια αποκλεισμού της από την Αν. Μεσόγειο. Και αντιδρά με επιθετικότητα και παράνομες ενέργειες (υπογραφή Τουρκο-Λυβικού Μνημονίου, κ.α.). Αυτό που είναι σημαντικό να αναγνωρισθεί είναι ότι η Τουρκία για ευνόητους λόγους δεν μπορεί να αποκλεισθεί από τα τεκταινόμενα της Αν. Μεσογείου. Είναι Μεσογειακή χώρα. Θα πρέπει να συμμετάσχει με την προϋπόθεση βέβαια ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο. Επομένως αυτό που χρειάζεται είναι ένα ευρύτερο περιφερειακό πλαίσιο στο οποίο θα συμμετέχουν όλες οι χώρες της Αν. Μεσογείου χωρίς αποκλεισμούς.
Είναι προφανές ότι η Ελλάδα έχει σε μια σειρά από θέματα σε σχέση με την Τουρκία δίκαια και ισχυρά επιχειρήματα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, κλπ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι σε κάποια άλλα η Τουρκία δεν έχει επίσης θεμιτά συμφέροντα και δίκαια επιχειρήματα. Καμιά πλευρά επομένως δεν έχει το απόλυτο δίκιο με το μέρος της.
Υπάρχει βέβαια ένα θεμελιακό ερώτημα: Τι ακριβώς θέλει η Τουρκία στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο; Στο υπ’ αριθμό 1 και τόσο βασανιστικό αυτό ερώτημα, ουδείς μπορεί να απαντήσει με απόλυτη βεβαιότητα. Μπορεί να επιδιώκει ορισμένους στόχους που κρίνονται θεμιτοί και δυνητικά ικανοί να απαντηθούν. Μπορεί όμως ‘να το πηγαίνει πολύ πιο πέρα’, ειδικά για το Αιγαίο. Να εποφθαλμιά ελληνική κυριαρχία, ενδεχομένως να θέλει να κόψει το Αιγαίο στη μέση, να ανατρέψει το καθεστώς της Συνθήκης της Λωζάνης (1923) και των Παρισίων (1947). Αυτές όμως είναι εκτιμήσεις, υποψίες, υποθέσεις (που ενισχύονται μεν από την εξωφρενική θεωρία των γκρίζων ζωνών αλλά πάντως υποθέσεις) που η ελληνική πλευρά θα πρέπει πάντοτε να έχει στο μυαλό της. Η ελληνική κυριαρχία είναι αδιαπραγμάτευτη.
Αλλά δεν μπορείς να προχωρήσεις σε μια διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων και εξομάλυνσης των σχέσεων εκκινώντας από υποψίες, εκτιμήσεις, υποθέσεις. Θα ξεκινήσεις από τα σημεία εκείνα που εμφανίζονται ως δυνητικά διαπραγμάτευσης (π.χ. θαλάσσιες ζώνες). Ειδικότερα η Τουρκία φαίνεται να επιδιώκει δύο κυρίως στόχους: (α) να αποτρέψει τη μετατροπή του Αιγαίου σε ελληνική λίμνη και (β) να μην αποκλεισθεί από την Αν. Μεσόγειο. Πρόκειται για δύο στόχους που στο μέτρο που αφορούν την Ελλάδα μπορούν να απαντηθούν με τρόπο που να διαλύουν τις σχετικές υποψίες».
Το περασμένο Σάββατο 27 Φεβρουαρίου, η εφημερίδα «δημοκρατία» και το διαδύκττυο ανέδειξαν δηλώσεις έτετου επίλεκτου μέλους του ΕΛΙΑΜΕΠ του καθηγητή Θάνου Βερέμη ο οποίος υποστήριξε ότι επίκειται εισβολή της Τουρκίας στο Καστελλόριζο.
Πιο συγκεκριμένα ο κύριος Βερέμης δήλωσε:
«Έχω την εντύπωση, χωρίς να είμαι βέβαιος, ότι ο κ. Ερντογάν είναι διατεθειμένος να κάνει κάποια απονενοημένη ενέργεια» ήταν μία από τις πρώτες φράσεις του κ. Βερέμη, που άφησε παγωμένους όσους τον άκουγαν. Απέδωσε, μάλιστα, τη διάθεση του Ερντογάν στο γεγονός ότι «ο ίδιος, αν χάσει τις επόμενες εκλογές, κινδυνεύει ακόμα και με φυλάκιση γι’ αυτό είναι διατεθειμένος να υποβάλει την Τουρκία σε τεράστιες περιπέτειες και προβλήματα.
Δηλαδή, αν κάνει την απονενοημένη ενέργεια, και η απονενοημένη ενέργεια θα είναι μια επίθεση εναντίον του Καστελόριζου, γιατί αυτό είναι το κυριότερο στοιχείο που τον απασχολεί και απασχολεί και τους στρατιωτικούς του, θα υποστεί πολλά και διάφορα. Είναι βέβαιο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τον υποβάλλουν σε πολλά εμπάργκο, αλλά είπε, ίσως και η Ευρώπη να τον στριμώξει, επιτέλους».
Μάλιστα, ο κ. Βερέμης προσδιόρισε χρονικά τη στιγμή κατά την οποία θα μας επιτεθεί η Τουρκία, λέγοντας ότι θα έσπευδε να το κάνει τώρα αυτό και όχι αργότερα, διότι πρέπει να γίνει «πριν από την παραλαβή των Rafale και στη συνέχεια την ανάπλαση της αεροπορίας μας, που είναι και το κύριο μέτωπο ενός πολέμου με τη γείτονα χώρα», γιατί τότε «τα πράγματα θα δυσκολέψουν και το κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο».
Ερωτάται λοιπόν μετά ταύτα ο καθηγητής Παγουλάτος; Ποιοι είναι οι ακραίοι κύκλοι και ποιοι διασπείρουν fake news: Και αν, όπως υποστηρίζει στην ανακοίνωση του, δεν υπάρχει γραμμή σε αυτό το παλαιό ελληνικό think thank, αποδοκιμάζει τις δηλώσεις Ιωακειμίδη και Βερέμη;
