Στην εξαγγελία της υλοποίησης ενός «φαραωνικού» προγράμματος για την ανανέωση και ενίσχυση του εθνικού στόλου αεροπυρόσβεσης προχώρησε πρόσφατα η κυβέρνηση.
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Ομως, με βάση τις σχετικές ανακοινώσεις, το πρόγραμμα είναι εντυπωσιακά ελλιπές παρά το μέγεθός του. Απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στα μη επανδρωμένα αεροχήματα (UAVs), τα οποία πλέον έχουν παγκοσμίως καθιερωθεί ως πιο αποδοτικές (σχέση κόστους / οφέλους) πλατφόρμες επιτήρησης. Παρουσιάζεται το παράδοξο η χώρα να σχεδιάζει την προμήθεια 44 νέων αεροσκαφών αεροπυρόσβεσης και την αναβάθμιση επιπλέον επτά, και να μην προβλέπεται ούτε η προμήθεια ενός μη επανδρωμένου αεροχήματος!
Και αυτά, παρά τις μεγάλες καταστροφές της τελευταίας 15ετίας, στις οποίες, εκτός του περιβάλλοντος και των ιδιωτικών περιουσιών, θρηνήσαμε και πολλά ανθρώπινα θύματα, και όπου κοινή διαπίστωση σε όλες τις περιπτώσεις ήταν ότι βασική συνιστώσα ήταν η έλλειψη ακριβούς επίγνωσης της τακτικής κατάστασης. Είναι λοιπόν απορίας άξιον γιατί αυτή η εμπειρία, που αποκτήθηκε κυριολεκτικά στις στάχτες της καταστροφής, δεν ανακλάται στο εν λόγω πρόγραμμα.
Ας σημειωθεί ότι από το 2017 το Πυροσβεστικό Σώμα επιχειρεί ένα σύστημα μη επανδρωμένων αεροχημάτων EOS Mini-System της εσθονικής εταιρίας Threod Systems με τρία αεροχήματα και, κατά συνέπεια, έχει εξοικειωθεί και διαπιστώσει στην πράξη τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Πλέον και οι πιο δύσπιστοι θα έπρεπε να έχουν πειστεί ότι, λόγω συσσωρευμένης ανικανότητας και αδιαφορίας στη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος, στην πρόληψη και την κλιματική αλλαγή, οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα δεν απέχουν πολύ από μάχη. Ο εχθρός (η πυρκαγιά) έχει πάντα την πρωτοβουλία και εκδηλώνει την «επίθεση» εκεί όπου οι συσχετισμοί τον ευνοούν, και οι φίλιες δυνάμεις πρέπει να δράσουν άμεσα και αποτελεσματικά όπου και όποτε απαιτηθεί. Αυτός ο συνδυασμός παρατεταμένης ετοιμότητας και άμεσης αντίδρασης καταπονεί το προσωπικό και τα μέσα, και το ενδεχόμενο εξάντλησης των «εφεδρειών» την πιο κρίσιμη στιγμή αποτελεί σοβαρή πιθανότητα.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η συνεχής (24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα) παρατήρηση / επιτήρηση αποτελεί αναγκαστική προϋπόθεση για την επιτυχία στην πυρόσβεση. Οχι μόνο καθιστά δυνατή την άμεση αντίδραση όταν εκδηλωθεί το φαινόμενο, αλλά, επιπλέον, επιτρέπει την οικονομία δυνάμεων και τη διατήρηση προσωπικού και μέσων στη βέλτιστη δυνατή επιχειρησιακή κατάσταση επί παρατεταμένα χρονικά διαστήματα και, φυσικά, μεγιστοποιεί την πιθανότητα για τη λήψη της πρέπουσας απόφασης. Ταυτόχρονα, η συνεχής επιτήρηση δρα προληπτικά, αφού αυξάνει τις πιθανότητες εντοπισμού τυχόν ανθρώπινων παρεμβάσεων, που σκόπιμα ή από αμέλεια προκαλούν πυρκαγιές. Μπορεί ορισμένα από τα υπό προμήθεια αεροσκάφη να έχουν εντυπωσιακή αυτονομία, αλλά είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι, για τη συνεχή επιτήρηση μεγάλων εκτάσεων, τα μη επανδρωμένα αεροχήματα αποτελούν την περισσότερο επιχειρησιακά και οικονομικά αποτελεσματική επιλογή.
Εγχώρια παραγωγή
Το πρόγραμμα που εξήγγειλε η κυβέρνηση θα πρέπει να συμπληρωθεί άμεσα, ώστε να συμπεριλάβει και την υλοποίηση ενός εξίσου φιλόδοξου σκέλους, που θα αφορά τα μη επανδρωμένα αεροχήματα. Σε αντίθεση όμως με τα αεροσκάφη, το σκέλος αυτό θα πρέπει να αφορά αποκλειστικά τη σχεδίαση και ανάπτυξη από την εγχώρια βιομηχανική και τεχνολογική βάση των μη επανδρωμένων αεροχημάτων και όσο το δυνατόν μεγαλύτερου ποσοστού του εξοπλισμού με τον οποίο θα εφοδιαστούν και των περιφερειακών συστημάτων.
Με αυτή τη λογική, το εν λόγω πρόγραμμα, πέρα από την ικανοποίηση των επιχειρησιακών απαιτήσεων αεροπυρόσβεσης (και συνολικά της Πολιτικής Προστασίας), θα αποτελέσει την ώθηση που θα επιτρέψει στην εγχώρια βιομηχανία drones να υπερβεί τα προβλήματα «παιδικής ηλικίας» που αντιμετωπίζει. Θα αποτελέσει κοιτίδα ανάπτυξης τεχνολογιών στα αεροχήματα, στους αισθητήρες και γενικά στον εξοπλισμό αποστολής, στο λογισμικό, στις επικοινωνίες. Και, φυσικά, όλη αυτή η εμπειρία θα μπορέσει να αξιοποιηθεί και για την ικανοποίηση των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Προμήθεια 8 Canadair 3ης γενιάς, 36 Air Tractor και αναβάθμιση παλαιών
Το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου περιλαμβάνει:
* Την προμήθεια οκτώ νέων αεροσκαφών αεροπυρόσβεσης τύπου Viking Canadair CL-515, που αποτελούν την επόμενη γενιά CL-215 και CL-415, που επιχειρούν. Τα αεροσκάφη έχουν δυνατότητα μεταφοράς και ρίψης 7 τόνων νερού και η διάρκεια της υδροληψίας (αναπλήρωση δεξαμενών νερού) ανέρχεται σε 14 δευτερόλεπτα. Η προμήθεια δύο CL-515 θα γίνει με ευρωπαϊκούς πόρους και θα διατεθούν στον στόλο αεροπυρόσβεσης (για το 2021, 11 αεροσκάφη και έξι ελικόπτερα) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας (rescEU), ενώ των υπόλοιπων έξι από εθνικούς πόρους με προϋπολογιζόμενο κόστος 330.000.000 ευρώ.
* Την αναβάθμιση από τη Viking των επτά υφισταμένων αεροσκαφών CL-415 (από τα 10 που είχαν αρχικά αποκτηθεί) στο επίπεδο CL-515, με προϋπολογιζόμενο κόστος 33.000.000 ευρώ και με ρυθμό περί τα δύο αεροσκάφη ανά εξάμηνο.
* Την προμήθεια 36 αεροσκαφών αεροπυρόσβεσης τύπου Air Tractor AT-802F FIRE BOSS, με εκτιμώμενο μοναδιαίο κόστος περί τα 2.700.000 ευρώ. Κύριο χαρακτηριστικό των αεροσκαφών, η μεταφορική ικανότητα 3 τόνων νερού (έναντι των 2,5 τόνων των χρησιμοποιούμενων σήμερα PZL M-18B Dromader) και η μεγάλη αυτονομία τους. Η χρηματοδότηση των ανωτέρω θα γίνει μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος «Αιγίς», προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ (595.000.000 ευρώ από Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, 408.000.000 ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και 757.000.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ).
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η υλοποίηση του προγράμματος θα αναβαθμίσει άρδην τις εθνικές δυνατότητες αεροπυρόσβεσης. Αεροσκάφη, όπως τα CL-215, που βρίσκονται σε υπηρεσία επί σχεδόν 50 χρόνια, και τα «Pezetel» (M-18B Dromader), επί σχεδόν 40 χρόνια, θα αντικατασταθούν, ενώ ο εκσυγχρονισμός των CL-415 στο επίπεδο CL-515 θα αποφέρει οικονομίες κλίμακος λόγω ομοιοτυπίας.
