Πάντοτε σε παρελθούσες περιόδους και σήμερα στην «κυριακάτικη δημοκρατία» η παρούσα αρθρογραφία καταγράφει την πραγματική βάση του μακεδονικού ζητήματος. Η πολυετής διαμάχη Αθήνας – Σκοπίων για τη συνολική κρατική υπόσταση (ονομασία – εθνολογική ταυτότητα – γλώσσα) του νεοπαγούς κράτους της Βαλκανικής ήταν και παραμένει συγκεκριμένη και καθαρή. Το μακεδονικό ζήτημα ήταν, είναι και (όσο παραμένει ανοιχτό) θα εξακολουθήσει να είναι «ελληνοβουλγαρική διαφορά».
*Από τον Νίκο Σταυρουλάκι
Αυτό το γνωρίζουν οι πάντες στη Σόφια και στα Σκόπια και, μάλιστα, δεν το κρύβουν. Η εχθρότητα της Βουλγαρίας απέναντι στην Ελλάδα παραμένει βάσιμη από την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα και των νικηφόρων Bαλκανικών Πολέμων. Αλλά στην Αθήνα, ως συνήθως, ούτε η παρούσα κυβέρνηση ούτε οι προηγούμενες τόλμησαν να απευθυνθούν με ειλικρίνεια στον λαό, για να πουν τα πράγματα με το όνομά τους. Και μπορεί μεν στο πεδίο της διπλωματίας να μην είναι πάντοτε εφικτός ο ρεαλισμός στις δημόσιες παραδοχές αλλά στο πεδίο της δημοσιογραφίας είναι και παραείναι.
Σε αυτό το πεδίο λέμε το προφανές: Οτι, δηλαδή, η Βουλγαρία δεν σταμάτησε ποτέ να επιδιώκει να «καταπιεί» τη Μακεδονία, αποσπώντας τη συνολική μακεδονική γη από τον φυσικό ελληνικό κορμό στον οποίο ανήκει από την αρχαιότητα.
Νέα «πληγή»
Τα γεγονότα της προηγούμενης εβδομάδας επιβεβαιώνουν το δίκαιο των ισχυρισμών. Στη Σόφια, το 8ο συνέδριο του βουλγαρικού κόμματος VMRO – Balgarsko natsionalno dvizhenie («Βουλγαρικό Εθνικό Κίνημα»), μητρικό κόμμα του αντίστοιχου κόμματος VMRO-DPMNE στα Σκόπια, το οποίο έγινε το Σάββατο (12/2), ξεχείλισε από αλυτρωτικά συνθήματα, με κορυφαία την πρόταση για ομοσπονδοποίηση της Βόρειας Μακεδονίας με τη… Βουλγαρία.
Το VMRO – Βουλγαρικό Εθνικό Κίνημα εξέδωσε μάλιστα σχετική ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει ότι η Βουλγαρία και η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας έχουν κοινή ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά και αυτή είναι η μελλοντική τους πορεία. Το σύνθημα υιοθετήθηκε αυτομάτως από το VMRO-DPMNE στα Σκόπια, που αποτελεί το «μακρύ χέρι» της Σόφιας στο κράτος των Σκοπίων.
Στο ίδιο κλίμα, το βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων BTA σε σχετικό τηλεγράφημά του ανέφερε ότι η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε. εξαρτάται από την αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας, της βουλγαρικής ρίζας του σημερινού της πληθυσμού και την προστασία των δικαιωμάτων του. Το συνέδριο του VMRO κάλεσε συγκεκριμένα τις κυβερνήσεις και τις πολιτικές οργανώσεις Βουλγαρίας και Σκοπίων να σχηματίσουν ομοσπονδία μεταξύ των δύο χωρών, με βάση την κοινή πολιτισμική και ιστορική κληρονομιά τους και τα κοινά γεωπολιτικά συμφέροντα.
Φυσικά, μπορεί το VMRO – Βουλγαρικό Εθνικό Κίνημα να μην έχει υπολογίσιμη εκλογική δύναμη, καθώς κατέγραψε ποσοστό 1% στις εκλογές της 14ης Νοεμβρίου 2021, αλλά οι απόψεις αυτές διατρέχουν και χαρακτηρίζουν τους μύχιους πόθους της βουλγαρικής εξουσίας σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα.
Τις προηγούμενες ημέρες του συνεδρίου στα βουλγαρικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκαναν την εμφάνισή τους βιντεοκλίπ στα οποία ομάδες πολιτών σε δημόσιους χώρους φώναζαν το αλυτρωτικό σύνθημα «Στο παρελθόν και τώρα η Μακεδονία είναι βουλγαρική» (!) στο κέντρο της Σόφιας.
Στενή συνεργασία
Στα τέλη Ιανουαρίου 2022, η Σόφια και τα Σκόπια υπέγραψαν μνημόνια συνεργασίας, γεγονός που αποτιμήθηκε στα βουλγαρικά ΜΜΕ ως ακόμα ένα βήμα στην προσέγγιση Σόφιας – Σκοπίων. Νωρίτερα τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση στη «Βόρεια Μακεδονία» καθαίρεσε τον ειδικό εκπρόσωπο των Σκοπίων Βλάντο Μπούτσκοφσκι στις συνομιλίες με τη Βουλγαρία από τη θέση του, χωρίς επίσημη αιτιολογία.
Προφανώς δεν έστηνε τις κατάλληλες γέφυρες με τη Σόφια, βαδίζοντας στις ισορροπίες που προέκυπταν από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ο Βλάντο Μπούτσκοφσκι είχε οριστεί στη θέση αυτήν την 1η/12/2020 από την κυβέρνηση Ζάεφ.
Ακόμα ένα γεγονός τονίζεται με επισήμανση. Οι δύο κυβερνήσεις «Βόρειας Μακεδονίας» και Βουλγαρίας εόρτασαν στις αρχές Φεβρουαρίου (4/2) στα Σκόπια, για πρώτη φορά από κοινού, την 150ή επέτειο από τη γέννηση του Γκότσε Ντέλτσεφ, Βούλγαρου στρατιωτικού γεννημένου στο Κιλκίς, που αγωνίστηκε για την επικράτηση της Βουλγαρίας στη μακεδονική γη. Μέχρι σήμερα οι δύο πλευρές έριζαν σφόδρα για την εθνική καταγωγή του «Βούλγαρου» στρατιωτικού.
Η Αθήνα πληρώνει την ολιγωρία της
Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά; Το πρώτο είναι ότι η Βουλγαρία πέρασε στην αντεπίθεση μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών από τις κυβερνήσεις Τσίπρα – Ζάεφ. Το 2018, η «Δημοκρατία της Μακεδονίας» συμφώνησε να αλλάξει το όνομά της σε «Βόρεια Μακεδονία» και υπέγραψε την υπ’ όψιν συμφωνία με την Ελλάδα, γεγονός που φάνηκε αρχικά ότι κλείνει οριστικά το Μακεδονικό για λογαριασμό της Ελλάδας. Όμως, η συνέχεια δεν έδειξε αυτό, παρά τα συγχαρητήρια και τους επαίνους διεθνώς.
Μόλις «λύθηκε» το πρόβλημα με την Ελλάδα, προέκυψαν τα ζητήματα με τη Βουλγαρία, ενώ η Βουλγαρία και η «Βόρεια Μακεδονία» δεν είχαν υπάρξει αντίπαλες τα προηγούμενα χρόνια. Τι συνέβη, λοιπόν, με τη Συμφωνία των Πρεσπών που «ερέθισε» τόσο πολύ τη Σόφια; Να θυμίσουμε ότι η Βουλγαρία και η Τουρκία ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία της Βόρειας Μακεδονίας το 1991.
Οι απαντήσεις βρίσκονται στα ζητήματα εθνότητας και γλώσσας, που έστρεψαν τη Βουλγαρία να θέσει βέτο στην ενταξιακή πορεία των Σκοπίων, συμπαρασύροντας τον συνολικό φάκελο «Δυτικά Βαλκάνια» σε τέλμα. Και αντί η κυβέρνηση στην Αθήνα να κινητοποιήσει γη και ουρανό για να απομονώσει τη Σόφια στην Ευρώπη και να ξεκλειδώσει υπέρ της την ενταξιακή διαδικασία στα δυτικά Βαλκάνια, εξέδιδε ανακοινώσεις με τις οποίες εκλιπαρούσε για πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ ως αντιπολίτευση διεμήνυε ότι θα την καταργήσει. Ετσι, εξωτερική πολιτική δεν γίνεται.
Στην ανακοίνωση της σκοπιανής κυβέρνησης για την τηλεφωνική επικοινωνία των πρωθυπουργών Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι και Κυριάκου Μητσοτάκη επί τη αναλήψει των καθηκόντων του πρώτου στο τιμόνι των Σκοπίων αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ότι οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν πως οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βρίσκονται σε εξαιρετικό επίπεδο και ότι η εταιρική σχέση θα συνεχίσει να οικοδομείται και να ενισχύεται. Την ίδια ώρα που η Σόφια επελαύνει…
Τώρα, ποια συμφωνία θα τη σταματήσει; Ίσως μία επόμενη (συμφωνία) που θα χαρακτηρίζει την εθνότητα και τη γλώσσα των Σκοπίων με τον επιθετικό προσδιορισμό «βουλγαρική». Αυτό θα πει στο μέλλον εκτεταμένα σύνορα με τη Βουλγαρία προς Βορρά!
