«Στη διπλωματία και στις διεθνείς σχέσεις, στις σχέσεις μεταξύ κρατών, δεν υπάρχουν φιλίες. Υπάρχουν μόνο συμφέροντα». Πρόταση «κλισέ», που απλοποιεί ωστόσο επικίνδυνα τις πολύπλοκες διεργασίες στο διεθνές σύστημα. Στην πραγματικότητα, οι σχέσεις κρατών σε τίποτα δεν διαφέρουν από τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων. «Φιλίες» φυσικών προσώπων με αντικρουόμενα συμφέροντα δεν υπάρχουν…
Επομένως, πρόκειται απλώς για μια πιασάρικη «εξυπνάδα» του Βρετανού πρωθυπουργού, λόρδου Πάλμερστον (1784-1865), που ειπώθηκε στη Βουλή των Λόρδων πριν από δύο περίπου αιώνες, και μάλιστα λανθασμένα. «Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς. Εχουν μόνο σταθερά συμφέροντα» είχε πει ο Βρετανός. Ούτε σταθερά συμφέροντα έχουν… Αν πράγματι είχαν, τότε ο Μπάιντεν και ο Ερντογάν δεν θα ήταν τη μια μέρα στα «μέλια» και την επομένη στα χαρακώματα…
Αυτό που οπωσδήποτε υπάρχει στις διεθνείς σχέσεις είναι η εκδίκηση. «Η ηδονή των θεών», κατά την αρχαία ελληνική γραμματεία. Και η Μόσχα έχει αποδείξει διαχρονικά ότι θυμάται και στέλνει τον «λογαριασμό», σε ανύποπτο χρόνο, στους αποδέκτες. Δεν περιμέναμε από την εκπρόσωπο του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα να προβεί σε δηλώσεις ειδικά για την Ελλάδα για να διαπιστώσουμε του λόγου το αληθές. Η τοποθέτησή της εμπεριείχε στοιχεία προειδοποίησης για τη στάση της Μόσχας απέναντι στη χώρα μας το επόμενο διάστημα…
Στην ειδική αναφορά της στις αρχές της εβδομάδας, η -σε όλους τους Ελληνες γνωστή- εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ της Ρωσίας προϊδέασε για τη συνέχεια στις ελληνορωσικές σχέσεις, μετά τη θέση που έλαβε η χώρα μας (και ορθά) στη ρωσοουκρανική κρίση, στο πλευρό του Κιέβου. Η «ειδική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι «εισβολή» και η Ελλάδα, χώρα απειλούμενη με πόλεμο από την Τουρκία, έχοντας επίσης υποστεί στην Κύπρο τα αποτελέσματα εισβολής, δεν είχε περιθώρια δεύτερων σκέψεων.
Ομως, η Ζαχάροβα δεν εστίασε στον προσανατολισμό που έλαβε η Αθήνα στην κρίση, αλλά έθιξε το ζήτημα σε δύο άξονες: αφενός στις άκριτες απαξιωτικές δηλώσεις της ελληνικής ηγεσίας σε βάρος της ρωσικής ηγεσίας, αφετέρου στη σπουδή με την οποία η Αθήνα ανακοίνωσε και υλοποίησε την αποστολή όπλων στον ουκρανικό στρατό των ατάκτων, βαπτίζοντας μάλιστα τα καλάσνικοφ «αμυντικό υλικό»!
Για παράδειγμα, το Ισραήλ, που θα είχε λόγους, λόγω της εθνοτικής καταγωγής του αποβλακωμένου προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να στείλει πολεμικό υλικό στη χειμαζόμενη Ουκρανία, παρέμεινε (τουλάχιστον επισήμως) στην ανθρωπιστική βοήθεια. Η Τουρκία, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια στην Ε.Ε., παρέμεινε εξίσου «επιτήδεια ουδέτερη» για να μπορεί να «πουλάει» στη συνέχεια διαμεσολάβηση μεταξύ των εμπολέμων. Η Ελλάδα, γιατί; Τι «πήρε» για να εμφανιστεί «βασιλικότερη του βασιλέως»;
Εν προκειμένω, η Μαρία Ζαχάροβα έκανε λόγο για «άνευ προηγουμένου εκστρατεία που εξαπολύθηκε στην Ελλάδα για τη δυσφήμηση της πολιτικής της Ρωσίας», χαρακτηρίζοντας «χονδροειδείς κατηγορίες» τις τοποθετήσεις ανώτατων αξιωματούχων της Αθήνας κατά της Ρωσίας στην παρούσα κρίση. Στο σχόλιό της, που αναδημοσίευσε η πρεσβεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ελλάδα, η Μαρία Ζαχάροβα ανέφερε ειδικότερα ότι «λαμβάνονται βαθύτατα εσφαλμένες, εγκληματικές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής όπλων στην Ουκρανία», για να προσθέσει: «Στο τέλος, τα όπλα θα στραφούν και εναντίον των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων, τους οποίους τα ουκρανικά εθνικιστικά τάγματα χρησιμοποιούν ως ανθρώπινη ασπίδα και οι οποίοι έχουν ήδη πέσει θύματα αυτής της απάνθρωπης τακτικής».
Η Αθήνα αυτομάτως χαρακτήρισε τις δηλώσεις «δυστυχώς απαράδεκτες, οι οποίες δεν συνάδουν με τη διπλωματική πρακτική, καθώς και με τους ιστορικούς δεσμούς που ενώνουν τους λαούς της Ελλάδας και της Ρωσίας».
Τι ισχυρίστηκε, όμως, η Ζαχάροβα; Με επιθετική φρασεολογία, η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ ανέφερε: «Δώσαμε προσοχή στην άνευ προηγουμένου εκστρατεία που εξαπολύθηκε στην Ελλάδα για τη δυσφήμηση της πολιτικής της Ρωσίας. Ανώτατοι αξιωματούχοι της Αθήνας επιτρέπουν στον εαυτό τους να διατυπώνουν χονδροειδείς κατηγορίες κατά της χώρας μας και της ηγεσίας της – κυριολεκτικά συναγωνίζονται τους ομοϊδεάτες τους σε αυτό. Υποκριτικά μιλούν για “απρόκλητη επίθεση” εναντίον της Ουκρανίας, για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, “μαζική εισβολή” κ.λπ. Να υπενθυμίσουμε ότι με προσπάθειες, πρώτα απ’ όλα, των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους, οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις ταρακουνούν τον κόσμο όλες τις τελευταίες δεκαετίες – οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί της Γιουγκοσλαβίας το 1999, οι επιχειρήσεις στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη, στο Αφγανιστάν. Κανείς δεν έχει αναλάβει τις ευθύνες του για τις τεράστιες θυσίες και τα βάσανα των λαών αυτών των χωρών».
Ωστόσο, το «κλειδί» για την επόμενη μέρα στις ελληνορωσικές σχέσεις βρίσκεται στην κατάληξη των δηλώσεών της. «Ο χρόνος θα τα βάλει όλα στη θέση τους» ανέφερε. «Θα δείξει ποιος είχε δίκιο και ποιος -την κρίσιμη στιγμή- έδειξε έλλειψη διορατικότητας, έκανε λάθος επιλογή. Πιστεύουμε ότι οι αιώνιοι δεσμοί που συνδέουν τους λαούς της Ρωσίας και της Ελλάδας θα αντέξουν και σ’ αυτές τις δοκιμασίες».
Το Κυπριακό, οι ομογενείς, ο τουρισμός και τα ιπτάμενα πυροσβεστικά
Μετά τις εξελίξεις των δύο τελευταίων εβδομάδων και τη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία, οι ελληνορωσικές σχέσεις έχουν περιέλθει ξανά σε βαθιά ύφεση.
Οι διάχυτοι απειλητικοί τόνοι στις δηλώσεις της Ζαχάροβα αποτελούν ουσιαστικά την προαναγγελία για τον «λογαριασμό» που θα έρθει από τη Μόσχα το καλοκαίρι και μετά. Ηδη δείγματα έχουν καταγραφεί, με τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ να «ξεχνά» ότι η «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» είναι παράνομο κράτος.
Παρά την κατηγορηματική διαπίστωση διπλωματικών κύκλων ότι η θέση της Ρωσίας στο Κυπριακό δεν αλλάζει, σύμφωνα με διαβεβαιώσεις που έλαβε και ο Ν. Δένδιας σε υψηλότατο επίπεδο, και παραμένει σταθερή από το 1983 (έτος ανακήρυξης του ψευδοκράτους), θεωρείται βέβαιο ότι η Μόσχα συγκρατεί ήδη τη στάση της Αθήνας. Ο ρωσικός τουρισμός, τα ρωσικά ιπτάμενα πυροσβεστικά μέσα, τα ανταλλακτικά και τα πυρομαχικά στα ρωσικής προέλευσης οπλικά συστήματα των ελληνικών Ε.Δ., αλλά και η ρωσική στάση απέναντι στους 150.000 Ελληνες της Ουκρανίας, που θεωρείται πλέον βέβαιο ότι θα βρεθούν σε μικρό χρονικό διάστημα υπό ρωσική κυριαρχία, είναι μερικοί από τους τομείς τους οποίους η Μόσχα θα συμπεριλάβει στο διπλωματικό τεφτέρι.
Νικ. Σταυρουλάκις
