- Του Δ. Παπαγεωργίου
Αμεση επίθεση στον πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας των χωρών της Ευρώπης αποτελεί η εκπεφρασμένη θέληση των μεγάλων κρατών της Ενωσης να προχωρήσουν σε κατάργηση της αρχής της ομοφωνίας, βάζοντας τέλος στο δικαίωμα στο «βέτο» που διατηρούν όλα τα μέλη. Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα μέχρις στιγμής προκύπτουν, το ζήτημα θα συζητηθεί -μεταξύ άλλων- στο Συμβούλιο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 23-24 Ιουνίου στις Βρυξέλλες.
Υπό την πρόφαση της «λειτουργικότητας» της Ενωσης και χρησιμοποιώντας ως αφορμή τη στάση της Ουγγαρίας στο ζήτημα της Ουκρανίας, τόσο η Γερμανία όσο και άλλες μεγάλες πληθυσμιακά χώρες της Ε.Ε. πιέζουν, προκειμένου να μην υπάρχει πλέον το δικαίωμα του «βέτο», εξέλιξη που θα σημάνει ουσιαστικά τη μετατροπή όλων των μικρότερων κρατών σε «επαρχία» των Βρυξελλών.
Η εξέλιξη αυτή είναι ακόμη χειρότερη για χώρες σαν την Ελλάδα, για τις οποίες το βέτο δεν συνδέεται απλά με ζητήματα δικαιοδοσίας των Βρυξελλών, αλλά αποτελεί ένα υπερπολύτιμο όπλο για την υπεράσπιση των εθνικών τους δικαίων εντός μιας Ενωσης που συχνά πυκνά υποκρίνεται ότι αγνοεί ακόμη και ευθείες απειλές κατά της ίδιας τους της κυριαρχίας. Οπως ακριβώς δηλαδή συμβαίνει στην περίπτωση της Ελλάδος ή και της Κύπρου, οι οποίες δεν θα μπορούν πλέον καν να χρησιμοποιούν το «χαρτί» του βέτο προκειμένου να ανατρέψουν επικίνδυνες εξελίξεις σαν και αυτές τις οποίες κάθε τόσο προσπαθεί να επιβάλλει η Τουρκία.
Προκειμένου να επιβληθεί η συγκεκριμένη απόφαση -για την οποία, παρεμπιπτόντως, χρειάζεται ομοφωνία- από τις Βρυξέλλες χρησιμοποιείται το σκιάχτρο του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν. Χαρακτηριστικά είναι όσα ισχυρίστηκε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης: «Η Ευρώπη μπορεί να προχωρήσει μόνο αν δεν είναι όμηρος του κάθε Ορμπαν. Πριν από λίγες ημέρες αναγκάστηκε να κάνει έναν συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής στο θέμα του εμπάργκο για το ρωσικό πετρέλαιο, προκειμένου να δώσει αυτά που ζητούσε ο Ορμπαν. Αν θέλουμε η Ε.Ε. να συνεχίσει να είναι αποτελεσματική στον οικονομικό τομέα, στον κοινωνικό τομέα, στον γεωπολιτικό της ρόλο, χρειάζεται ένας “ρεαλιστικός φεντεραλισμός”, όπως τον αποκάλεσε ο Ντράγκι μιλώντας πριν από λίγες εβδομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Που σημαίνει ότι τα θέματα που αποφασίζονται με αυξημένη πλειοψηφία πρέπει να διευρυνθούν».
Η προσπάθεια όμως για κατάργηση της ανάγκης ομοφωνίας σε ολοένα και περισσότερα ζητήματα δεν αποτελεί μια νέα εξέλιξη, που προήλθε λόγω της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά ένα «πάγιο» αίτημα δυνάμεων εντός της Ε.Ε.
Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του πρώην υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας, που έναν ολόκληρο χρόνο πριν, τον Ιούνιο του 2021, αρκετούς δηλαδή μήνες πριν από τα της Ουκρανίας. Οταν και ζητούσε με παρόμοιας υφής επιχειρήματα την κατάργηση του δικαιώματος μεμονωμένων κρατών-μελών της Ε.Ε. να «αρνούνται αποφάσεις, γιατί κατ’ αυτόν τον τρόπο οι 27 χώρες είναι όμηροι μονομερών καθυστερήσεων. Κάποιοι παραλύουν την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική μέσω των βέτο που ασκούν. Επομένως, το λέω ανοιχτά: Το βέτο πρέπει να φύγει, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι και εμείς μπορούμε να καταψηφιστούμε. Εκείνοι που απειλούν με βέτο παίζουν, περισσότερο ή λιγότερο, με τη συνοχή της Ευρώπης».
Κίνδυνος για Ελλάδα, Κύπρο! Χάνουν το «όπλο» κατά των τουρκικών προκλήσεων
Το 2020 δεν είναι τόσο μακριά. Ηταν η εποχή κατά την οποία η τουρκική επιθετικότητα είχε χτυπήσει κόκκινο και οι στόλοι Ελλάδας και Κύπρου ήταν αντιμέτωποι στο Αιγαίο. Ομως, αν και είχαν γίνει τέσσερις Σύνοδοι Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στις οποίες το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας ήταν πάντα ένα από τα βασικά προς συζήτηση θέματα, η Ευρωπαϊκή Ενωση -που είχε μάλιστα χαρακτηριστεί και «αργοκίνητο καράβι» από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη- δεν μπορούσε να ξεπεράσει τους δισταγμούς της. Η υπενθύμιση -έστω- του δικαιώματος του βέτο από ελληνικής πλευράς ήταν το μοναδικό όπλο στα χέρια Ελλάδας και Κύπρου, που τη βοηθούσε έναντι των συντεταγμένων συμφερόντων κρατών της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, στις συγκεκριμένες διαδικασίες. Ηταν, δε, το όπλο που χρησιμοποίησε η Κύπρος για να επιβληθούν κάποιες -έστω και ελάχιστες- κυρώσεις στην Τουρκία για τον θαλάσσιο Αττίλα στην ΑΟΖ της. Το να χαθεί αυτό το όπλο, προκειμένου να εξυπηρετηθεί μια δήθεν «λειτουργικότητα» της Ενωσης, αποτελεί ακόμη ένα ολέθριο λάθος για Ελλάδα και Κύπρο.
«Από ευρωπαϊκή… σοβιετική Ενωση»
Οι κινήσεις κρατών όπως η Γερμανία και η Ιταλία, που βρίσκονται στον πυρήνα της συγκεκριμένης προσπάθειας, προκαλούν αντιδράσεις. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της ισπανικής «El Pais», όπως μεταφράστηκε από το newsbreak.gr: «Η επικείμενη θεσμική μάχη θα είναι ιδιαίτερα σκληρή, καθώς τα βήματα προς τα εμπρός που κάνει η Ενωση αγγίζουν πολύ ευαίσθητα σημεία της εθνικής κυριαρχίας, όπως η άμυνα, η ενέργεια και η εξωτερική πολιτική. Οσο για την υπονόμευση της ομοφωνίας, τρομάζει πολλές χώρες, ειδικά εκείνες με τον μικρότερο πληθυσμό, επειδή φοβούνται πως οι αποκαλούμενες “μεγάλες” θα τις συνθλίψουν, επιβάλλοντας τα συμφέροντά τους. Η ίδια η κοινοβουλευτική συζήτηση αποτύπωσε αυτόν τον διχασμό, με πολλούς βουλευτές να κατηγορούν τους υπέρμαχους των μεταρρυθμίσεων ότι επιδιώκουν να μετατρέψουν την Ε.Ε. σε μια Σοβιετική Ενωση» σχολίαζε σχετικά η «El Pais».
