Η στρατηγική σύγκλιση και το κοινό όραμα που οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιράζονται με την Ελλάδα για την ευρύτερη περιοχή, αποτυπώνεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον τέταρτο Στρατηγικό Διάλογο ΗΠΑ-Ελλάδας που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη στην Αθήνα στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, στη χώρα μας.
Στην ανακοίνωση γίνεται αναφορά στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, τη γεωπολιτική αξία της Ελλάδας, καθώς και τον ηγετικό ρόλο που επιτελεί η χώρα μας σε μια ευρεία περιοχή, που εκτείνεται από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα.
Μιλάμε δηλαδή όχι απλά ότι ελέω κυβέρνησης Μητσοτάκη δεθήκαμε στο άρμα του «θείου Σαμ», αλλά κλειδωθήκαμε, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να το γνωστοποιεί σε όλο τον πλανήτη με την ανακοίνωσή του.
Σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα ως έναν απαραίτητο εταίρο και βασικό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, που υποστηρίζει τη νοτιοανατολική πτέρυγα της συμμαχίας. Μαζί προωθούμε τους κοινούς στόχους μας, ενωμένοι με δημοκρατικές αξίες, για την ειρήνη και την ευημερία στην Ανατολική Μεσόγειο, στα Δυτικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και πέρα από αυτήν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα ξεκίνησαν τον πρώτο Στρατηγικό Διάλογο ΗΠΑ- Ελλάδας τον Δεκέμβριο του 2018. Ο διάλογος συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της διμερούς σχέσης μας και επικεντρώνεται στην προώθηση κοινών προτεραιοτήτων στους τομείς της περιφερειακής συνεργασίας, όπως η άμυνα και η ασφάλεια, το εμπόριο και οι επενδύσεις, η ενέργεια και το περιβάλλον, η επιβολή του νόμου και η αντιτρομοκρατία, οι ανθρωπιστικές προκλήσεις και η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών, καθώς και δεσμοί της κοινωνίας των πολιτών. Ο τέταρτος γύρος του Στρατηγικού Διαλόγου πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2023 (Τρίτη 21 Φεβρουαρίου), μια απόδειξη της εμβάθυνσης των σχέσεων των χωρών μας και της σύγκλισης στρατηγικών πολιτικών (επιλογών).
Ως ηγετική δύναμη στην περιοχή, μακροχρόνιος σύμμαχος του ΝΑΤΟ και εταίρος της ΕΕ, η Ελλάδα έχει εργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την προώθηση της σταθερότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της περιφερειακής ολοκλήρωσης, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών που έχουν οι εταίροι μας στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν σθεναρά τον ρόλο της Ελλάδας ως ηγετική δύναμη στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης και στη διασφάλιση της περιφερειακής κοινής χρήσης (energy sharing) των ενεργειακών πόρων. Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και η συμμετοχή της σε πολυμερείς διπλωματικές πρωτοβουλίες, όπως το σχήμα «3+1», με την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ισραήλ συν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την καθιστούν επίσης σημαντικό εταίρο στην ενθάρρυνση του διαλόγου και των οικονομικών ευκαιριών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα κατέχει στρατηγική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας, η οποία επικαιροποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2021, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ισχυρής αμυντικής σχέσης των ΗΠΑ με την Ελλάδα, υποστηρίζοντας την εκπαίδευση και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ στον κόλπο της Σούδας στην Κρήτη και άλλες δραστηριότητες που προωθούν περιφερειακούς στόχους σταθερότητας, από τοποθεσίες όπως η αεροπορική βάση στην Λάρισα.
Οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και οι κοινές δημοκρατικές αξίες, αποτελούν το θεμέλιο της διμερούς συμμαχίας μας. Το 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάστηκαν περήφανα με την Ελλάδα στην ιστορική Σύνοδο Κορυφής Φάρος, για να προωθήσουν τη διεθνή κινητικότητα των σπουδαστών και τη διεθνή εκπαιδευτική συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας. Οι πολιτιστικές και εκπαιδευτικές μας ανταλλαγές, διασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι των χωρών μας κατανοούν ο ένας τον άλλον και εργαζόμαστε συνεχώς για να επεκτείνουμε αυτές τις ευκαιρίες σε άτομα που παραδοσιακά δεν είχαν πρόσβαση. Η πολιτιστική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας είναι πλούσια και διευρύνεται, και οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν ολόψυχα τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της αρχαιοκαπηλίας και της παράνομης εμπορίας.
Οι δεσμοί των λαών μας και οι κοινές αξίες μας θα συνεχίσουν να καθοδηγούν την κοινή πορεία προς τα εμπρός, σε μια εποχή που η διεθνής τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε κανόνες, αμφισβητείται όσο ποτέ άλλοτε.
Διμερείς Οικονομικές Σχέσεις
Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Ο τεχνολογικός τομέας της Ελλάδας γνώρισε σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, με σημαντικές επενδύσεις υποδομής από τη «Microsoft», την «Digital Realty» και την «Amazon Web Services». Η εστίαση της Ελλάδας στην ενεργειακή μετάβαση και ασφάλεια και η κεντρική θέση της χώρας ως συγκοινωνιακός κόμβος για την Ευρώπη, προσφέρουν πρόσθετες ευκαιρίες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φυσικό αέριο, διυλιστήρια, και συναφείς τομείς.
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει προσελκύσει επενδύσεις από μεγάλες αμερικανικές πολυεθνικές εταιρείες όπως η «Pfizer», η «Cisco», η «Deloitte» και η «Chubb», ειδικά στη Θεσσαλονίκη, στη βόρεια Ελλάδα, η οποία μετατρέπεται σε τεχνολογικό κόμβο για τα Βαλκάνια. Οι αμερικανικές εταιρείες ενδιαφέρονται και συμμετέχουν στις ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα, στην ψηφιοποίηση των κυβερνητικών υπηρεσιών και στις προσπάθειες για την ενεργειακή μετάβαση.
Οι κορυφαίες εξαγωγές των ΗΠΑ στην Ελλάδα είναι αμυντικά είδη, αν και η επιχειρηματική δραστηριότητα των ΗΠΑ αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας, της βιοϊατρικής, της τουριστικής ανάπτυξης, της ιατρικής, των κατασκευών, της επεξεργασίας τροφίμων, της εξειδικευμένης γεωργίας και της συσκευασίας και του «franchising». Δεν υπάρχουν σημαντικοί μη δασμολογικοί φραγμοί στις εξαγωγές των ΗΠΑ.
Ιστορία της διπλωματικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διόρισαν τον πρώτο τους πρόξενο στην Ελλάδα το 1837, μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, και συνήψαν διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα το 1868. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεισέφεραν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ως μέρος του Σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση των κτιρίων, της γεωργίας και της βιομηχανίας στην Ελλάδα. Σήμερα, περίπου τρία εκατομμύρια Αμερικανοί κάτοικοι των Ηνωμένων Πολιτειών δηλώνουν ότι έχουν ελληνική καταγωγή. Αυτή η μεγάλη, καλά οργανωμένη κοινότητα, καλλιεργεί στενούς πολιτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με την Ελλάδα. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα και το γενικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη, φιλοξενούν πολυάριθμες υπηρεσίες των ΗΠΑ για την υποστήριξη μιας ισχυρής διμερούς ατζέντας.
Βοήθεια των ΗΠΑ στην Ελλάδα
Η βοήθεια των ΗΠΑ προωθεί ισχυρές διμερείς στρατιωτικές σχέσεις και συμβάλλει στη διαλειτουργικότητα των ελληνικών δυνάμεων εντός του ΝΑΤΟ.
Η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανήκουν σε πολλούς ίδιους διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, του ΝΑΤΟ, του Συμβουλίου Ευρωατλαντικής Εταιρικής Σχέσης, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Παγκόσμιου Οργανισμό Εμπορίου. Η Ελλάδα είναι επίσης μόνιμος παρατηρητής στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών.
