Στο διήμερο συνέδριο που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Remarque, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, με θέμα: «Το μέλλον της Σοσιαλδημοκρατίας» μίλησε, την Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου, ο Βουλευτής Α’ Αθήνας με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, Παύλος Γερουλάνος, στο οποίο συμμετείχαν επιστήμονες, πολιτικοί και επικεφαλής διεθνών πολιτικών φορέων.
Ο κ. Γερουλάνος στάθηκε σε δύο βασικά, για εκείνον, συστατικά, που χτίζουν τη σχέση μιας Κυβέρνησης με τον λαό, την αγάπη και την εμπιστοσύνη: «Xωρίς αγάπη και εμπιστοσύνη δεν μπορούμε να έχουμε Κυβέρνηση από τον λαό, με τον λαό, για τον λαό. Και χωρίς Κυβέρνηση από το λαό, με τον λαό, για τον λαό, δεν μπορούμε να έχουμε Δημοκρατία, δεν μπορούμε να έχουμε Σοσιαλισμό και, υποθέτω, δεν μπορούμε να έχουμε Σοσιαλδημοκρατία».
Κάνοντας μία αναδρομή στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, επικεντρώθηκε στο όραμα τού Ανδρέα Παπανδρέου και το τρίπτυχο, το οποίο ακολουθούσε: «Όταν το κόμμα μου, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, ιδρύθηκε στην Ελλάδα, ο ιδρυτής του Ανδρέας Παπανδρέου, εξέφρασε με σαφήνεια την αποστολή του.
Εμπνευσμένος από τη μαρξιστική ρητορική της εποχής του, ήθελε απλώς οι Έλληνες να είναι ελεύθεροι.
Ελεύθεροι σε τρία επίπεδα:
1. Ελεύθεροι από εξωτερικές εξαρτήσεις. Ήταν η εποχή που η χούντα, που υποστηριζόταν από τους Αμερικανούς, μόλις είχε πέσει, αλλά η επιρροή του ΝΑΤΟ και της Αμερικής εξακολουθούσε να είναι επιβλητική.
2. Ελεύθεροι από την κοινωνική καταπίεση. Η ανισότητα σκότωνε τα κατώτερα και μεσαία στρώματα που είχαν περιορισμένη συλλογική διαπραγματευτική δύναμη απέναντι στην Κυβέρνηση.
3. Και ελεύθεροι να πραγματοποιούν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους, ως άτομα, ως προσωπικότητες και ως πολίτες. Τα ατομικά δικαιώματα καταπατούνταν και η Κυβέρνηση δούλευε μόνο για τους φίλους της.
Με άλλα λόγια, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ήθελε κάθε Έλληνας να είναι ελεύθερος σε εθνικό, κοινωνικό και ατομικό επίπεδο. Αυτό ήταν το τρίπτυχό του».
Περνώντας στο σήμερα, αναφέρθηκε στο πόσο μακριά είμαστε από το τρίπτυχο αυτό, όταν οι ανισότητες σε εισόδημα, πλούτο και πρόσβαση στην εξουσία αυξάνονται ραγδαία και οποιαδήποτε μορφή συλλογικής αξίωσης αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση από την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε αναλυτικά στην καταλυτική αδυναμία της ευρύτερης αριστεράς να βρει απαντήσεις στην άνοδο της άκρας δεξιάς:
«Η αύξηση του λαϊκισμού και του νεοφασισμού, έχει τρομοκρατήσει τόσο πολύ την αριστερά, που μας κάνει όλους να τρέχουμε προς τη λάθος κατεύθυνση. Αντί να αντιμετωπίζουμε τις αιτίες της δυσπιστίας, παλεύουμε με τα συμπτώματα. Αντί να δούμε γιατί όλο και μεγαλύτερα κομμάτια των κοινωνιών μας κραυγάζουν, «δεν εμπιστευόμαστε τις δημοκρατίες», απαντάμε «δεν εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους». Έχουμε αργά, σταθερά και σίγουρα, κλείσει τους εαυτούς μας σε ένα δωμάτιο (σαν και αυτό), πολύ μακριά από την κοινωνία, αφήνοντας τους διάφορους Τραμπ να χτίζουν καριέρες πάνω στον φόβο και στη δυσπιστία των ανθρώπων».
Και τόνισε τη σημασία της αποκατάστασης του δεσμού της αριστεράς, του σοσιαλισμού και της σοσιαλδημοκρατίας με τους ανθρώπους:
«Σε ένα τέτοιο σκηνικό η επαναφορά της λέξης «αγάπη» μπορεί να μοιάζει δυσνόητη. Αλλά ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Η Σοσιαλδημοκρατία έχει μπει σε διαδικασία διαζυγίου με την κοινωνία και κάποιος πρέπει να είναι ο ενήλικας στο δωμάτιο. Κάποιος πρέπει να πει συγγνώμη. Kάποιος πρέπει να πει «σε εμπιστεύομαι», πρώτος. Kαι κάποιος πρέπει να πει «ανεξαρτήτως του τι έγινε, η αγάπη μου για σένα παραμένει ακλόνητη».
Και αυτοί πρέπει να είμαστε εμείς. Διότι το διακύβευμα είναι κρίσιμο:
Εάν η αριστερά δεν αποκαταστήσει τον δεσμό της με τους ανθρώπους, οι ανισότητες θα αυξηθούν, η δυσπιστία θα μεγαλώσει, δημαγωγοί και νεοφασίστες θα καπηλευτούν τον φόβο, και τότε ο ρόλος της αριστεράς θα περιοριστεί να στηρίζει τη Δεξιά απέναντι στην ακροδεξιά. Εκεί ακριβώς που βρισκόμασταν, πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος».
Ο Παύλος Γερουλάνος έκλεισε την ομιλία του μιλώντας για τη λύση, μιλώντας για τη σημασία του να εμπιστεύεσαι και να δίνεις εξουσία στον πολίτη ως θεμελιώδες πολιτικό πιστεύω και κάλεσε, συνοψίζοντας όλα όσα είπε, τους σοσιαλδημοκράτες να αγαπήσουν ξανά τους ανθρώπους: «Θα αποτύχουμε οικτρά να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα και τη συγκέντρωση του πλούτου σε λίγους, αν δεν αποσυγκεντρώσουμε την εξουσία. Ή για να το θέσουμε με όρους θετικούς, ο μόνος τρόπος να αναδιανείμουμε δίκαια τον πλούτο είναι να αναδιανείμουμε δημοκρατικά την εξουσία. Μια ιδέα που κερδίζει ξανά έδαφος στο ΠΑΣΟΚ κάτω από τη νέα του ηγεσία. Διότι, σήμερα έχουμε μία μη βιώσιμη ανισομέρεια μεταξύ των βαρύτατων ευθυνών που επωμίζεται το άτομο απέναντι στην κοινωνία και τις δυνατότητές του, τα μέσα που έχει στη διάθεσή του, για να ανταπεξέλθει σε αυτές τις ευθύνες.
Απαιτούμε από τον πολίτη να σταθεί στα πόδια μόνος του, αλλά δεν τους δίνουμε τα εργαλεία να το κάνει.
Αποτύχαμε να προστατέψουμε τα ελληνικά νοικοκυριά από τις τέσσερις μορφές καταπίεσης, ενώ έχουμε σήμερα πρωτόγνωρες δυνατότητες να εκδημοκρατήσουμε το χρήμα, την ενέργεια και τη γνώση, τους τρεις βασικούς πυλώνες της σύγχρονης δημιουργίας. Συνεχίζουμε να τα αφήνουμε στο έλεος της δήθεν «ελεύθερης αγοράς», αφήνοντάς τα ουσιαστικά σε ολιγαρχίες που τα διανέμουν σε απαγορευτικό κόστος.
Οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά, το μοντέλο αυτό μας φέρνει ολοένα και ταχύτερα στο τελικό αποτέλεσμα: ελεύθερη πτώση από τον γκρεμό. Διότι οποιοδήποτε χάσμα ανάμεσα στις ευθύνες που εναποθέτουμε στο άτομο και στη δύναμη που του δίνουμε για να ανταποκριθεί, τρομοκρατεί και εξουθενώνει τον πολίτη.
Τι σημαίνει όμως, να δίνεις εξουσία στον άνθρωπο, στον πολίτη; Σημαίνει να τον εμπιστεύεσαι τόσο βαθιά, τόσο καθολικά και απόλυτα, ώστε σταδιακά να τον εμπλέκεις όλο και περισσότερο στις συλλογικές αποφάσεις, στις δημιουργικές διαδικασίες, μέσα από ισχυρούς και ανεξάρτητους θεσμούς μέσα από τους οποίους μπορούμε να συνδιαμορφώσουμε το ατομικό και συλλογικό μας μέλλον. Το προσωπικό, το κοινωνικό και το Εθνικό μας μέλλον.
Αυτό δεν πρέπει να αφορά μόνο τους προφανείς ενδιαφερόμενους σε ένα ζήτημα, αλλά όλους όσοι έχουν ένα έννομο συμφέρον ή και απλό ενδιαφέρον σε μία απόφαση που αφορά τη ζωή τους. Και αυτή η εμπλοκή, αυτή η συμμετοχή, αυτή η εμπιστοσύνη πρέπει να λαμβάνει σάρκα και οστά κάθε μέρα. Όχι μόνο κάθε 4 χρόνια.
Όπως με το να δίνεις στους πολίτες πραγματική φωνή και επιρροή, κατά την επεξεργασία νόμων του κράτους ή προγραμμάτων των τοπικών αρχών. Όπως με το να προβλέπεις τη δυνατότητα των κατοίκων μίας περιοχής να παρεμβαίνουν σε θέματα χρήσης γης και προστασίας του περιβάλλοντος. Όπως με το να εμπιστεύεσαι στους απόφοιτους ενός δημοσίου Πανεπιστημίου τη δυνατότητα να αποφασίζουν για το Πανεπιστήμιό τους. Ή στις τοπικές αρχές τη δυνατότητα να επιλέξουν από μία δεξαμενή ικανών σχολικών διευθυντών. Στους διευθυντές των σχολείων τη δυνατότητα να διαλέγουν από μία δεξαμενή ικανών δασκάλων. Και στους δασκάλους να επιλέγουν τι θα διδάξουν.
Κάποιες από αυτές τις ιδέες ήδη εφαρμόζονται στις χώρες σας. Αλλά είμαι σίγουρος ότι θα τρομοκρατήσουν αρκετούς στην πατρίδα μου. Όπως και εσείς θα φοβόσασταν από ιδέες που δίνουν περισσότερη εξουσία στους δικούς σας συμπολίτες.
Κυρίως, γιατί έχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι αν δώσουμε εξουσία στους ανθρώπους, αυτό θα οδηγήσει σε αντίσταση και η αντίσταση θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις. Αντίσταση ενάντια στην αλλαγή και την πρόοδο, αντίσταση ενάντια στις επενδύσεις, αντίσταση ακόμα και σε πράγματα που εμείς οι σοσιαλιστές και οι σοσιαλδημοκράτες έχουμε βαθιά μέσα μας ως αρχές και αξίες, όπως την προστασία του περιβάλλοντος και τις έμφυλες σχέσεις. Αυτός ο φόβος είναι υπαρκτός. Και σε ορισμένες περιπτώσεις θα αποδειχθεί βάσιμος. Αλλά, έχω κάθε λόγο να πιστεύω, βραχυπρόθεσμος. Γιατί αν επιμείνουμε, αν δεν υποχωρήσουμε από αυτό το πλαίσιο, αν πούμε ειλικρινά συγγνώμη και αν πούμε στον πολίτη «σε εμπιστεύομαι» πρώτοι, ο πολίτης θα ανταποκριθεί. Ξέρετε πώς το ξέρω; Γιατί εμείς οι άνθρωποι πάντα ανταποκρινόμαστε, όταν μας δείχνουν εμπιστοσύνη. Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που πιστεύουμε στους ανθρώπους. Αυτός είναι ο λόγος που θεσπίσαμε τη Δημοκρατία. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ιδρύσαμε το ΠΑΣΟΚ.
Κλείνοντας και συνοψίζοντας λοιπόν, μια αστική σοφία από τους δρόμους της Αθήνας: «Σοσιαλδημοκράτες, σας παρακαλώ, εμπιστευτείτε ξανά τους ανθρώπους!»
