«Task Force» Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ

Αμερικανικό «χτύπημα» στο αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» φαίνεται να διαμορφώνεται με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στο αμερικανικό κογκρέσο και προβλέπει την επέκταση της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας και στη θαλάσσια ασφάλεια στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, από κοινού με Κύπρο και Ισραήλ.

• Από τον Νικ. Σταυρουλάκι

Το νομοσχέδιο έχει τίτλο «American-Hellenic-Israeli Eastern Mediterranean Counterterrorism and Maritime Security Partnership Act of 2025» (Νόμος Συνεργασίας για την Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας και την Ασφάλεια στη Θάλασσα στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ ΗΠΑ – Ελλάδας – Ισραήλ του 2025). Η εξέλιξη εκτιμάται στην Αθήνα ως «θετική», παραδίδοντας ουσιαστικά τις θάλασσες ελληνικού ενδιαφέροντος στην εποπτεία των ΗΠΑ.

Το νομοσχέδιο βασίζεται στον νόμο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο του 2019 (τον γνωστό EastMed Act) και στον νόμο περί Αμυντικής και Διακοινοβουλευτικής Συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας του 2021. Προσφέρει εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας. Εάν τελικά καταστεί νόμος του αμερικανικού κράτους, θα ενισχύσει την αμερικανική παρουσία στην περιοχή, υποδηλώνοντας και την πρόθεση της Ουάσινγκτον για μακρά παραμονή στη γειτονιά της Μ. Ανατολής.

Το νομοσχέδιο καταδεικνύει ότι οι σχεδιαστές της αμερικανικής στρατηγικής στην Αν. Μεσόγειο βαδίζουν πλέον με βάση το δόγμα ότι η «γραμμή» Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας της Δύσης προς Ανατολάς, προσπερνώντας νατοϊκούς σχεδιασμούς που συμπεριλαμβάνουν την Τουρκία στο Δυτικό Σύστημα Ασφάλειας.

Το νομοσχέδιο αποτελεί πρωτοβουλία του «Αμερικανο-ελληνικού Ινστιτούτου» (American Hellenic Institute – AHI). Σε σχετική ανακοίνωση το ΑΗΙ αναφέρει ότι υποστηρίζει διαχρονικά τη λειτουργική και παγιωμένη «εταιρική σχέση 3+1» μεταξύ της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας, του κράτους του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Σύμφωνα με το ΑΗΙ, το σχήμα «3+1» θεωρείται ήδη ισχυρή περιφερειακή συνεργασία, που μεταξύ άλλων προστατεύει τα συμφέροντα της Αμερικής, διασφαλίζει το διεθνές εμπόριο, αλλά και προωθεί πλαίσιο ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας σε περιοχή με μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Οι ΗΠΑ αποσύρονται μερικώς από τη χερσαία στρατιωτική παρουσία στη Μ. Ανατολή, ενισχύοντας ένα σταθερό «γεωπολιτικό αμυντικό τόξο» Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας. Με την προώθηση του νέου νομοσχεδίου οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αναβαθμίσουν την «εταιρική σχέση 3+1». Το σχήμα «ανεβαίνει πίστα» και περνά στο επόμενο επίπεδο, συνδέοντας τον τομέα της ενέργειας με τον τομέα της αμυντικής συνεργασίας και της στρατιωτικής εκπαίδευσης.

Η αμερικανική μεθόδευση δεν έρχεται τυχαία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών κύκλων, το νέο νομοσχέδιο ενισχύει, επεκτείνει και εδραιώνει τη σχέση «3+1». Αποτελεί πρόνοια για την αναπτυσσόμενη ενεργειακή στρατηγική εμπλοκή της Ουάσινγκτον στην περιοχή. Οι επερχόμενες στρατηγικές επενδύσεις των αμερικανικών κολοσσών σε θαλάσσιες περιοχές στην Αν. Μεσόγειο πρέπει να προστατευτούν θεσμικά και στρατιωτικά, και να παράξουν οικονομικό και γεωπολιτικό κέρδος.

Το ενδιαφέρον της αμερικανικής εταιρίας Chevron για έρευνα υδρογονανθράκων σε δύο θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης, «Νότια Κρήτη Ι» και «Νότια Κρήτη ΙΙ», οριστικοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα με την αποδοχή του από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Συνυπολογίζοντας και τις τελευταίες νέες παραχωρήσεις, η συνολική έκταση που αποδίδεται προς εκμετάλλευση στις εταιρίες ανέρχεται στα 47.000 τετραγωνικά χλμ. Η έκταση αυτή πρέπει πρώτα από όλα να θεωρείται γεωπολιτικά ασφαλής πριν οιαδήποτε αναπτυξιακή ενέργεια. Είναι και επιχειρησιακά ασφαλέστερη, καθώς μεγαλύτερη έκταση ενισχύει και πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες εντοπισμού εμπορικά αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων, με μείωση του επιχειρηματικού ρίσκου.

Θεσμικές βάσεις

Εννοείται ότι το νομοσχέδιο στηρίζεται σε θεσμικές βάσεις και έργο που έχει προηγηθεί. Προβλέπει ουσιαστικά την ενίσχυση της «βάσης ασφάλειας» της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή. Οι Αμερικανοί θέλουν να ξέρουν ότι η «ομπρέλα ασφάλειας» πρέπει να κινείται στις δικές τους στρατιωτικές προδιαγραφές εκπαίδευσης, λόγος για τον οποίο προβλέπει τη δημιουργία κέντρων κοινής εκπαίδευσης σε Κρήτη και Κύπρο. Στην Κρήτη το κέντρο «ΤΡΙΗΡΗΣ» (TRIREME) και το κέντρο «ΚΕΡΒΕΡΟΣ» (CERBERUS) στην Κύπρο με επιτελικό κέντρο το CYCLOPS (ηχητικά η λέξη προσομοιάζει προ το «ΚΥΚΛΩΨ») καλύπτουν την παραπάνω ανάγκη.

Το Κέντρο CYCLOPS («Cyprus Center for Land, Open-seas and Port Security») αποτελεί εκπαιδευτικό κέντρο ιδιοκτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, με έδρα τη Λάρνακα. Ολοκληρώθηκε σε συνεργασία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, βάσει του «Μνημονίου Συναντίληψης» που υπογράφηκε (12/9/2020) ανάμεσα στις δύο χώρες. Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την πλήρη κατάργηση του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ προς την Κύπρο. Η κατάργηση κάθε νομικού περιορισμού για παράδοση αμερικανικού αμυντικού εξοπλισμού στην Κύπρο αποτελεί από μόνη της παράγοντα αποτροπής κάθε μελλοντικής κακόβουλης παρέμβασης της Τουρκίας στη Μεγαλόνησο. Το μέτρο αντικαθιστά προηγούμενο καθεστώς, με βάση το οποίο η συγκεκριμένη απελευθέρωση απαιτούσε ετήσια επικύρωση, η οποία είχε προκαλέσει την μήνιν του τουρκικού ΥΠΕΞ.

Αρχισαν τα… όργανα στην Τουρκία

Την ίδια στιγμή το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» μπορεί να μπήκε στα σχολικά βιβλία της Τουρκίας, αλλά στην πράξη φαίνεται να αποδυναμώνεται με την ενίσχυση της αμερικανικής και της γαλλικής παρουσίας στην περιοχή. Ηδη το λόμπι των Τούρκων ναυάρχων, εμπνευστών του αφηγήματος και των λοιπών «δογμάτων», όπως της αντίστοιχης «Γαλάζιας Πατρίδας των Αιθέρων», του «Αιώνα της Τουρκίας» κ.λπ. (!), ασκεί κριτική για «εγκατάλειψη» από την κυβέρνηση.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο, ένας εκ των εμπνευστών της «Γαλάζιας Πατρίδας», ο αντιναύαρχος ε.α. Τζεμ Γκιουρντενίζ, σε συνέντευξή του σημείωσε ότι κάθε απομάκρυνση τουρκικού πλοίου από την Αν. Μεσόγειο είναι παραίτηση από τη στρατηγική που κάποτε αποτελούσε την προμετωπίδα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Μένει να φανεί πώς θα αξιοποιήσει τα νέα δεδομένα η κυβέρνηση του κατευνασμού στην Κάσο και της υποχωρητικότητας στο Αιγαίο.

Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία