«Εάν αφήσουμε τον ιό να εξελιχθεί και να μεταδοθεί στις κοινωνικές δομές, είναι σίγουρο ότι ο κίνδυνος θα αυξηθεί πολύ και το σύστημα υγείας δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί», λέει, μιλώντας στην «Espresso», ο υφυπουργός Έρευνας και Τεχνολογίας, Χρίστος Δήμας, θέλοντας να τονίσει την αξία του περιορισμού της κίνησης αυτές τις κρίσιμες στιγμές.
- Της Βίβιαν Μπενέκου
Πρώτα η υγεία και μετά η οικονομία, επιμένει ο υφυπουργός, που βρίσκει μια… χαραμάδα φωτός στο σκοτεινό τούνελ της πανδημίας, αναφερόμενος στην επαναπροσέλκυση των νέων, που τα τελευταία χρόνια εγκατέλειψαν την Ελλάδα και πήγαν στο εξωτερικό, με ένα καινούργιο σχέδιο ανάπτυξης, που θα έρθει μετά το τέλος της πανδημίας.
Και επειδή το χαρτοφυλάκιό του είναι η έρευνα, ο Χρίστος Δήμας υποστηρίζει ότι αυτή θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες και τους ερευνητές να ανακαλύψουν και να παράγουν το εμβόλιο και το φάρμακο κατά του Covid-19.
Ο υφυπουργός Έρευνας και Τεχνολογίας είναι γιος ενός μεγάλου πολιτικού της Ν.Δ., επί χρόνια υπουργού, του Σταύρου Δήμα. «Ο πατέρας μου είναι στο σπίτι η φωνή της λογικής», λέει ο Χρίστος, μιλώντας για τον πατέρα του. Όμως, κι ο ίδιος είναι μπαμπάς δυο παιδιών, που σήμερα αναρωτιούνται «γιατί δεν πηγαίνουμε στο σχολείο και γιατί δεν βγαίνουμε έξω…»
Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εξέλιξη αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε;
«Είναι γεγονός ότι ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Η κυβέρνηση έχει μια βασική αρχή, ακολουθεί τα επιστημονικά δεδομένα τα οποία τίθενται υπόψη από εκείνους που είναι κατ’ εξοχήν ειδικοί. Αυτό το οποίο έχουμε σήμερα ως δεδομένο, είναι ότι η οποιαδήποτε ενέργεια λαμβάνεται ως προληπτικό μέτρο, εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Αφενός να ανακόψουμε τη διάδοση του ιού και αφετέρου να κερδίσουμε χρόνο, προκειμένου να ενισχύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας και να δώσουμε χώρο στην επιστημονική έρευνα να δράσει. Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι ίσως και οι πιο κρίσιμες σε σχέση με την εξάπλωση του ιού. Πράγματι, τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, ελήφθησαν άμεσα, με αποτέλεσμα, όπως δείχνουν και οι αριθμοί, αυτή τη στιγμή να είμαστε σε ένα πιο ελεγχόμενο στάδιο. Όμως, αυτό δεν θα πρέπει να μας κάνει να εφησυχάσουμε, καθώς απέναντί μας έχουμε έναν ανεξέλεγκτο, αόρατο αντίπαλο και οφείλουμε να είμαστε καλά προετοιμασμένοι για όλα τα σενάρια. Πρέπει να επιδείξουμε συλλογικά πλήρη αφοσίωση στα μέτρα που προκρίνουν το υπουργείο Υγείας, αλλά και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ώστε να αντιμετωπίσουμε την πανδημία. Θα ήθελα, σε αυτό το σημείο, να τονίσω ότι η πλειονότητα των πολιτών έχει δείξει εξαιρετικά υπεύθυνη συμπεριφορά, σε σχέση με ένα πολύ μικρό ποσοστό που συνεχίζει ακόμα και σήμερα να φέρεται αντικοινωνικά και με αδυναμία κατανόησης των συνθηκών των οποίων ζούμε».
Πολλοί λένε, πάντως, ότι είναι καλό να αυξάνεται η κλίμακα των κρουσμάτων, έτσι ώστε να φτάσουμε ψηλά όσο γίνεται πιο γρήγορα, για να αρχίσουμε να κατεβαίνουμε. Το συμμερίζεστε;
«Είναι βέβαιο ότι θα αυξηθούν τα κρούσματα τις επόμενες ημέρες. Ο στόχος της κυβέρνησης και των αρμόδιων ειδικών επιστημόνων του υπουργείου Υγείας είναι ξεκάθαρος: να αποκόψουμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού. Είναι χρέος μας να προστατέψουμε τις ζωές των συμπολιτών μας με κάθε κόστος, ανεξαρτήτου ηλικίας. Εάν αφήσουμε τον ιό να εξελιχθεί και να μεταδοθεί στις κοινωνικές δομές, είναι σίγουρο πως ο κίνδυνος θα αυξηθεί και το σύστημα Υγείας δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί. Όλα τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση κινούνται με γνώμονα να αποτραπεί η διασπορά του ιού. Το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τον περιορισμό της πανδημίας είναι να μένουμε στο σπίτι μας».
Έχετε σκεφθεί πώς μπορεί να αισθάνεται ένας πρωθυπουργός που παίρνει τέτοια μέτρα;
«Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συμπεριφέρεται σαν πραγματικός ηγέτης σε αυτή την πολύ δύσκολη και ιστορική καμπή για το μέλλον μας. Έχει λάβει μέχρι στιγμής πολύ τολμηρές αποφάσεις, με γνώμονα το καλό της πατρίδας μας. Η χώρα μας διανύει από τα τέλη του Φεβρουαρίου έως σήμερα μια πολύ δύσκολή περίοδο, με δύο μέτωπα ανοιχτά και αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε. Αφενός έχουμε απέναντί μας έναν αόρατο εχθρό που απειλεί τη δημόσια υγεία και αφετέρου αντιμετωπίζουμε μια ασύμμετρη απειλή στα ανατολικά μας σύνορα. Μέχρι στιγμής έχουμε ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο και στα δύο μέτωπα. Δεν επαναπαυόμαστε, είμαστε μάλλον στην αρχή μιας νέας εποχής και, όπως έχει τονίσει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, είναι στο χέρι μας να βγούμε πιο δυνατοί και πιο υγιείς από αυτό το σταυροδρόμι. Οι Έλληνες πάντα συσπειρώνονται στα δύσκολα, το έδειξαν ξεκάθαρα αυτές τις ημέρες και αυτό είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα για το αύριο».
Εσείς τι μέτρα πρόληψης εφαρμόζετε; Φοβάστε αυτό που ζούμε;
«Δεν φοβάμαι, αλλά πρέπει να προσαρμοστούμε στα δεδομένα της εποχής. Τηρώ αυστηρά τις οδηγίες του υπουργείου Υγείας και των ειδικών, δουλεύω, όσο αυτό είναι εφικτό, από το σπίτι μου και εκμεταλλεύομαι τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία και στην εργασία, αλλά και στην προσωπική μου ζωή, ώστε να αποφεύγουμε τις επαφές και τις συναθροίσεις».
Εάν μείνουμε έτσι για πολύ μεγάλο διάστημα, η οικονομία θα ισοπεδωθεί. Τι θα γίνει μετά πάνω στις στάχτες και στα αποκαΐδια;
«Είναι δεδομένο ότι η παρούσα κατάσταση θα επηρεάσει την οικονομία μας αρνητικά, αλλά, αυτή τη στιγμή, προέχει η υγεία των πολιτών. Η Ελλάδα, ακόμα και τώρα, δείχνει ένα πρόσωπο ευθύνης και αποτελεσματικότητας και αυτό το επιβεβαιώνουν και οι εταίροι μας. Ενισχύοντας την αξιοπιστία μας αποδεικνύουμε, με τον καλύτερο τρόπο, το σύνθημά μας ότι η Ελλάδα άλλαξε και το πλάνο μας θα παραμείνει στο ίδιο πλαίσιο. Στόχος μας είναι με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί -και εφόσον χρειαστούν και επιπλέον- να μειώσουμε τις επιπτώσεις του Covid-19 στην οικονομία. Στη συνέχεια πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε την οικονομία μας ακόμα πιο ανταγωνιστική, να προσελκύσουμε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, όπως στην έρευνα και την ανάπτυξη, ώστε να αρχίσουμε να επαναπροσελκύουμε κάποιους από τους νέους μας, που τα τελευταία χρόνια εγκατέλειψαν την Ελλάδα και πήγαν στο εξωτερικό».
Η τεχνολογία, που είναι μέρος του αντικειμένου σας στο υπουργείο, έχει φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη αυτή την περίοδο. Τι θα μπορούσε να γίνει ακόμη, ώστε να βοηθηθούν περισσότερο οι πολίτες;
«Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία και να αναγνωρίσουμε συλλογικά τον ρόλο της έρευνας. Η επένδυση στην έρευνα είναι αυτή που θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες και τους ερευνητές να ανακαλύψουν και να παράγουν το εμβόλιο και το φάρμακο κατά του Covid-19, σώζοντας τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων και επαναφέροντας την κανονικότητα στη ζωή όλων μας.
Το μόνο ενθαρρυντικό είναι ότι η πανδημία μάς ανάγκασε όλους να αξιοποιήσουμε άμεσα την τεχνολογία στη Δημόσια Διοίκηση, στην εργασία και την καθημερινότητά μας. Επίσης, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον συντονισμό των πολιτών με τις οδηγίες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Η εξοικείωση με τη νέα τεχνολογία είναι απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση για ένα κράτος και για τους πολίτες του, το οποίο θέλει να έχει ενεργό ρόλο στις παγκόσμιες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις».
Τι θα γίνει με όλες αυτές τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν; Πόσον καιρό μπορούν να μείνουν κλειστές, χωρίς ολέθριες συνέπειες;
«Δυστυχώς, οι επιπτώσεις του Covid-19 στην οικονομία είναι αδύνατο να αποφευχθούν. Όμως, ήδη η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μια σειρά από σημαντικά μέτρα στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Δεν θα μείνουμε, όμως, μόνο σε αυτά. Δουλεύουμε καθημερινά, προκειμένου να εξαντλήσουμε όλα τα εργαλεία που διαθέτουμε, ώστε να στηριχθεί η οικονομία μας στον μέγιστο βαθμό. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να αγνοούμε την ένταξη της Ελλάδας στο έκτακτο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, με απόφαση της ΕΚΤ, που συμπεριλαμβάνει τα ελληνικά ομόλογα στο νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής τους τελευταίους μήνες και επιβεβαιώνει έμπρακτα, με τον καλύτερο τρόπο, τη στήριξη και την εμπιστοσύνη της Ε.Ε. στην ελληνική κυβέρνηση».
Υπήρξε γνωστός σας ή ψηφοφόρος σας που αρρώστησε από κορωνοϊό και ζήτησε βοήθεια;
«Όχι, μέχρι στιγμής δεν υπήρξε κάποιο περιστατικό. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες διαδικασίες για το τι πρέπει να κάνει οποιοσδήποτε πολίτης βρεθεί θετικός στον Covid-19».
Τι λέει για όλη αυτή την κοσμογονία φόβου που ζούμε ο Σταύρος Δήμας, που έχει ζήσει διάφορες κρίσεις;
«Ο πατέρας μου πάντοτε είναι στο σπίτι η φωνή της λογικής. Αυτό που ο ίδιος ακολουθεί και συστήνει είναι η ψυχραιμία, να μένουμε σπίτι, να ακούμε και να εμπιστευόμαστε τους ειδικούς και να διαβάσουμε πολλά βιβλία».
Ο περισσότερος κόσμος νιώθει μεγάλη μελαγχολία αυτές τις ημέρες. Πώς θα συνέλθουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, εάν αυτό κρατήσει μήνες;
«Πράγματι, υπάρχει μία δικαιολογημένη μελαγχολία, όπως λέτε. Σκεφτείτε, όμως, πόσο πιο μεγάλη θα είναι η δυστυχία όλων μας, εάν ξεφύγει η κατάσταση και έχουμε πολύ περισσότερες ανθρώπινες απώλειες. Άρα, ας εκμεταλλευτούμε δημιουργικά αυτό το διάστημα που μένουμε σπίτι και να ξεπεράσουμε τις όποιες μελαγχολίες διαβάζοντας βιβλία, βλέποντας ταινίες, παίζοντας επιτραπέζια και κάνοντας δουλειές του σπιτιού, που, ενδεχομένως, να είχαν μείνει πίσω το περασμένο διάστημα. Μετά, εφόσον ξεπεράσουμε αυτή την πανδημία, θα έχουμε άφθονο χρόνο για δραστηριότητες εκτός σπιτιού και εξόδους».
Έχετε μικρά παιδιά. Τι ρωτούν; Τι τους λέτε;
«Τα παιδιά αναρωτιούνται γιατί δεν πηγαίνουν στο σχολείο και γιατί δεν βγαίνουμε έξω. Με τη σύζυγό μου τους έχουμε εξηγήσει την κατάσταση, ενώ, παράλληλα, δεν θέλουμε να χάσουν την επαφή τους με τα μαθήματα και μεριμνούμε ώστε να περνούν τον χρόνο τους δημιουργικά, αλλά και ευχάριστα στο σπίτι».
Η γενιά μας συμμετέχει σε ένα μεγάλο κεφάλαιο της παγκόσμιας ιστορίας; Θα μας διδάξει τίποτε αυτό που ζούμε; Τι λέτε;
«Ελπίζω ότι δεν θα ξαναζήσουμε κάτι ανάλογο στο μέλλον. Όμως, είμαστε ακόμη στην αρχή και χρειάζονται υπομονή και ψυχραιμία από όλους μας, ώσπου να περάσει. Ζούμε μια νέα εποχή και ενδέχεται, όταν τελειώσει όλο αυτό, τίποτε να μην είναι όπως πριν. Αυτό που θα έλεγα είναι ότι, ίσως μας κάνει κάποιους να αναλογιστούμε τι πραγματικά έχει, τελικά, αξία στη ζωή μας».
