Στο πλαίσιο της ετήσιας εκδήλωσης Τιμής και Μνήμης για τον Πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, που διοργάνωσε ο Δήμος Ναυπλιέων σε συνεργασία με το Κέντρο Διεθνούς Δικαίου και Διπλωματίας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος εκφώνησε ομιλία με θέμα «Ο καθοριστικός ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια στην ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους».
Η σημασία της συγκυρίας
Ο κ. Παυλόπουλος τόνισε την ιδιαίτερη σημασία της εκδήλωσης, καθώς συνέπιπτε με τα 200 χρόνια από την πρώτη συνεδρίαση του Βουλευτικού στο Ναύπλιο στις 21 Σεπτεμβρίου 1825, όπως καταγράφεται στο πρώτο φύλλο της «Γενικής Εφημερίδος της Ελλάδος» της 7ης Οκτωβρίου 1825.
Στην ομιλία του, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρουσίασε μια εκτεταμένη ανάλυση της πολιτικής πορείας του Καποδίστρια, χαρακτηρίζοντας τον ως «έναν από τους μεγαλύτερους πολιτικούς της Νεότερης Ελλάδας» και «κορυφαίο διπλωμάτη» που επηρέασε τη διεθνή πολιτική σκηνή της εποχής του.
Ο κ. Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι η αφοσίωση του Καποδίστρια στην οικοδόμηση του κράτους «μέσα στο χάος του μετεπαναστατικού τοπίου» ήταν «μοναδική και ανυπέρβλητη», αποτελώντας «πραγματική Εθνική Παρακαταθήκη προσήλωσης στο Εθνικό Χρέος».
Η ανάλυση των κρίσιμων περιόδων
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο ομιλητής στα γεγονότα της Λευκάδας το 1807, όπου ο νεαρός Καποδίστριας όχι μόνο οργάνωσε επιτυχώς την άμυνα, αλλά και πραγματοποίησε την ιστορική σύναξη των Οπλαρχηγών στο «Μαγεμένο» της Νικιάνας. Ο κ. Παυλόπουλος χαρακτήρισε αυτή τη συγκέντρωση ως «αδικαιολογήτως υποβαθμισμένη» και την παρουσίασε ως τον «οιωνό που προανήγγειλε την επαναστατική σύναξη της Αγίας Λαύρας».
Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ομιλίας του στην αιτιολόγηση των έκτακτων μέτρων που έλαβε ο Καποδίστριας ως Κυβερνήτης. Τόνισε ότι η προσωρινή αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας δεν οφειλόταν σε αυταρχικές τάσεις, αλλά στην «κατάσταση πραγματικής έκτακτης ανάγκης» και στην ανάγκη για «αποφάσεις στοιχειώδους ανάταξης της Ελλάδας».
Σύμφωνα με τον κ. Παυλόπουλο, ο Καποδίστριας ακολούθησε την αρχή «salus populi suprema lex esto» (η σωτηρία του λαού είναι ο ύπατος νόμος), ενώ η Βουλή ενέκρινε ομοφώνως τις προτάσεις του με το Ψήφισμα της 18ης Ιανουαρίου 1828.
Η διαχρονική σημασία του μηνύματος
Στον επίλογο της ομιλίας του, ο κ. Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι η μνήμη του Καποδίστρια δεν ανήκει μόνο στην Ιστορία, αλλά «αποτελεί δείκτη πορείας» για την κατανόηση του χρέους κάθε Έλληνα «στην υπεράσπιση της Πατρίδας και στη διασφάλιση του μέλλοντός της».
Η ομιλία του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας παρουσίασε τον Καποδίστρια όχι μόνο ως ιστορική μορφή, αλλά ως παράδειγμα αφοσίωσης και θυσίας που παραμένει επίκαιρο, ιδιαίτερα «κατά τη σημερινή πολλαπλώς κρίσιμη συγκυρία».
*Φωτογραφία prokopiospavlopoulos.gr
Δείτε επίσης:
- Μουσείο «Άννα Συνοδινού»: Ο Πρ. Παυλόπουλος στα εγκαίνια
- Πρ. Παυλόπουλος για τον θάνατο του Ν. Παπαδάκη: «Ευγενές τέκνο της Κρήτης, ένας πραγματικός Ευπατρίδης»
Ο Καποδίστριας δεν απετέλεσε παράδειγμα για σένα. Με την υπογραφή σου παραδώθηκε η Μακεδονία στους Σλάβους.
ΕΣΥ ΘΑ ΕΛΕΓΕΣ ΠΟΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ;
Οι μητροπολίτες, αφού συνάντησαν πρώτα τον Ιμπραήμ, πήγαν ύστερα στο Ναύπλιο, όπου όμως ο έπαρχος Γενοβέλης δεν τους άφησε να εισέλθουν, για να μην επηρεάσουν τον πληθυσμό. Το ίδιο συνέβη και στην Τριπολιτσά, όπου ο έπαρχος Βλαχόπουλος τους απαγόρευσε να εισέλθουν στην πόλη. Όταν τον Απρίλιο έφτασαν στον Πόρο και τόλμησαν να πουν στον Καποδίστρια, ότι θα διάβαζαν την πατριαρχική προκήρυξη, με την οποία καλούνταν ο ελληνικός λαός να υποταχθεί στο σουλτάνο, όχι μόνον δεν τους το επέτρεψε, αλλά επί πλέον τους μίλησε σε πολύ αυστηρή γλώσσα.
Αξίζει εδώ να παραθέσουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα της πατριωτικής και περήφανης απάντησης του Καποδίστρια προς τους απεσταλμένους του Πατριαρχείου κληρικούς, που μετέφεραν την εξωφρενική κι αντεθνική πατριαρχική έκκληση εθελοδουλίας, όπως δημοσιεύθηκε στο «Δελτίο του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού», τόμος Β’, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 2000:
Αρ. 2683
Ελληνική Πολιτεία
Ο Κυβερνήτης της Ελλάδος
Προς τον Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην και την περί αυτόν αγίαν Σύνοδον.
Η προς τους προύχοντας, κληρικούς, προκρίτους και λοιπούς χριστιανούς κατοίκους της Πελοποννήσου και των νήσων του Αιγαίου Πελάγους εκάστης τάξεως και βαθμού διευθυνθείσα παρά της Υμετέρας Παναγιότητος και της ιεράς Συνόδου επιστολή του Φεβρουαρίου μηνός είχε φανή και εις τας εφημερίδας όλης της Ευρώπης, και αυτής ακόμη της Ελλάδος, ότε εσχάτως οι άγιοι Αρχιεπίσκοποι και Μητροπολίται Νικαίας, Χαλκηδόνος, Λαρίσσης και Ιωαννίνων μετά του Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου έφθασαν εις την νήσον Πόρον, όπου κατά το παρόν και ημείς διατρίβομεν…
Όσον ολίγων ελπίδων και αν ήτον η προσδοκία μας, δεν δυνάμεθα να υποκρύψωμεν εις την Υμετέραν Παναγιότητα την ανέκφραστον λύπην, την οποίαν ησθάνθημεν, όταν εβεβαιώθημεν, ότι η αποστολή των Ιεραρχών τούτων σκοπόν μόνον είχε του να εγχειρίσωσι προς ημάς την ιδίαν του Φεβρουαρίου επιστολήν και να μας προτρέψωσιν εν ταυτώ, καθ’ όλους τους κατεπείγοντας τρόπους, ώστε να τους δώσωμεν καν ελπίδας ότι Ελληνικόν έθνος ήθελε παραδεχθή τας νουθεσίας της Υ. Παναγιότητος.
Οι ίδιοι ημείς, δεξάμενοι παρά των ιδίων αυτών την επιστολήν, είπομεν μεθ’ όλης της παρρησίας τα αίτια, με τα οποία το βήμα τούτο ούτε συνέπειάν τινα εδύνατο να έχη, ούτε καρπούς παντελώς να φέρη αναλόγους προς τας επιθυμίας της Υ. Παναγιότητος.
Βαθύτατα αισθανόμεθα ο,τι οφείλομεν εις την θέσιν και της Μεγάλης Εκκλησίας και της Υ. Παναγιότητος, δια τούτο και δεν εγκρίνομεν να ανακεφαλαιώσωμεν το περιεχόμενον της συνοδικής επιστολής.
Περικυκλούμενος και πολεμούμενος ο λαός ούτος εξ ενός μέρους από φοβερά στρατόπεδα, ωθούμενος συχνάκις έως του χείλους της αβύσσου, ο λαός ούτος υπάρχει ακόμη.
Ομόφωνος και γενική είναι η πεποίθησις αύτη· ούτε οι προύχοντες ούτε ο κλήρος ούτε ο λαός, προς τους οποίους η Υ.Π. διευθύνεται, έχουσιν ούτε δύνανται να έχωσιν άλλην παρ’ αυτήν την πεποίθησιν, χωρίς να εξαχρειωθώσι και να παύσωσι του να είναι άνθρωποι και χριστιανοί.
Πάμπολυ αίμα εχύθη, πάμπολλαι ουσίαι εφθάρησαν εις διάστημα οκτώ ετών πολέμου και δυστυχιών, καθ’ ους ο τόπος ούτος κατηφανίσθη, ώστε όλως διόλου αδύνατον είναι να επανέλθη εις οποιανδήποτε κατάστασιν πραγμάτων βάσιν έχουσαν το παρελθόν!
Εν Πόρω την 28η Μαΐου (9 Ιουνίου) 1828
Ο Κυβερνήτης
Ι. Α. Καποδίστριας
Ο Γραμματεύς της Επικρατείας
Σ. Τρικούπης