Στις 12 Αυγούστου του 1932 ανακαλύπτονται στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, κάτω από την Ακρόπολη, σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα. Μεταξύ άλλων, και τα ψηφοδέλτια εξοστρακισμού του Αριστείδη!
Τι είναι ο οστρακισμός ή εξοστρακισμός
Ο οστρακισμός ή εξοστρακισμός άρχισε να εφαρμόζεται στην αρχαία Αθήνα από τον 6ο αιώνα π.Χ., ως θεσμός της Αθηναϊκής δημοκρατίας μέσω του οποίου προστατευόταν το πολίτευμα της Αθήνας. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη το 510 π.Χ. με τη δημοκρατική μεταρρύθμιση, στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη απέναντι στην εγκαθίδρυση τυραννίδας.
Η χρησιμότητα του οστρακισμού ήταν να απαλλάσσονται οι Αθηναίοι από πολίτες οι οποίοι είχαν συσσωρεύσει υπερβολικά μεγάλη πολιτική δύναμη, σε σημείο να γίνονται επικίνδυνοι για την πολιτική που ακολουθούνταν. Ο οστρακισμός υιοθετήθηκε στην συνέχεια και από άλλες πόλεις, όπως το Άργος, Μέγαρα, Μίλητος, Συρακούσες, οι οποίες ακολουθούσαν το αθηναϊκό πολίτευμα. Ο θεσμός ατονεί και πέφτει σε αχρηστία μετά τον οστρακισμό του Υπέρβολου, που είχε μεθοδευτεί από τον Αλκιβιάδη και τον πολιτικό του αντίπαλο Νικία, το 418 ή το 417 π.Χ.[4]
Η διαδικασία
Ο οστρακισμός γινόταν ως εξής: μία φορά κάθε χρόνο, μαζεύονταν όλοι οι Αθηναίοι πολίτες στην Εκκλησία του Δήμου και προσπαθούσαν να αποφασίσουν γιατί και αν θα έπρεπε να κάνουν οστρακισμό τη χρονιά εκείνη. Εάν οι Αθηναίοι έκριναν πως δεν υπήρχε λόγος για κάτι τέτοιο, τότε δεν γινόταν οστρακισμός. Εάν όμως έκριναν πως έπρεπε να γίνει, τότε έφραζαν την Αγορά και δημιουργούσαν, έναν περίβολο, που τον διαιρούσαν σε δέκα τμήματα – όσες και οι φυλές – με κοινή είσοδο.
Σε αυτά εισερχόταν κάθε πολίτης, ανάλογα με τη φυλή που ανήκε και άφηνε ένα Όστρακο (θραύσμα πήλινου αγγείου), όπου πάνω του είχε γράψει το όνομα του πολίτη του οποίου την εξορία επιθυμούσε. Για να εξοριστεί κάποιος έπρεπε το όνομά του να βρεθεί σε περισσότερα από 6.000 όστρακα. Ο πολίτης που καταδικαζόταν είχε διορία δέκα ημερών για να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις. Αρχικά, η εξορία διαρκούσε δέκα χρόνια αλλά αργότερα μειώθηκε σε πέντε.
Στην Αθήνα έχουν βρεθεί συνολικά 10.500 όστρακα, τα 9.000 στον Κεραμεικό ενώ τα περισσότερα από τα υπόλοιπα έχουν βρεθεί στην αρχαία Αγορά και την Ακρόπολη. Η μελέτη των ευρημάτων παρουσιάζει όστρακα που αναφέρουν διαφορετικά ονόματα αλλά προέρχονται από το ίδιο αγγείο, γεγονός που δείχνει ότι τα ίδια αγγεία χρησιμοποιήθηκαν για εξοστρακισμούς την ίδια χρονιά.
