Η Βουλή των Ελλήνων πέρα από το προφανές κοινοβουλευτικό και νομοθετικό έργο, τις αντιπαραθέσεις και το πολιτικό παρασκήνιο, φιλοξενεί στους κόλπους της πραγματικούς θησαυρούς τέχνης και γνώσης.
- Από τον
Αντώνη Αντωνιάδη
Η Βιβλιοθήκη της Βουλής είναι ένα από τα «διαμάντια» του Κοινοβουλίου με «βαριά» ιστορία και μάλιστα είναι προσβάσιμη στο κοινό. Είναι μια από τις μεγαλύτερες σε πλούτο βιβλιοθήκες της χώρας. Έχει ως κύριο σκοπό την υποστήριξη του κοινοβουλευτικού έργου. Παράλληλα, είναι ανοικτή και στο κοινό, το οποίο μπορεί να μελετήσει τις συλλογές της στα αναγνωστήριά της που πλέον μπορεί να βρει και τον Κατάλογό της διαδικτυακά στο parliament.openabekt.gr.
Ιδρύθηκε από την πρώτη Βουλή που συγκροτήθηκε μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1844, με κύριο σκοπό την υποστήριξη του κοινοβουλευτικού έργου. Το 1846 αρχειοφύλακας και βιβλιοφύλακας εξελέγη ο Ζακύνθιος λόγιος και δικαστικός Γεώργιος Τερτσέτης, ο οποίος την ανέδειξε σε πνευματικό κέντρο της εποχής.
Η ανάπτυξη και οργάνωσή της, οφείλεται όμως στον Τιμολέοντα Φιλήμονα, βουλευτή Αττικής, νομικό και εκδότη της εφημερίδας «Αιών», ο οποίος το 1875 εξελέγη Έφορος του Βουλευτηρίου. Με την ικανότητα του να προσελκύει δωρεές από το εσωτερικό και το εξωτερικό, κατάφερε στη διάρκεια της θητείας του (1875-1887) να αυξήσει τους τόμους των εντύπων από 5.000 σε 100.000. Η ταξινόμηση των εντύπων της Βιβλιοθήκης ανατέθηκε στο Νικόλαο Πολίτη, ο οποίος προσάρμοσε στις ανάγκες της Βιβλιοθήκης το σύστημα ταξινόμησης της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Μονάχου.
Επί σειρά ετών η Βιβλιοθήκη φιλοξενήθηκε σε διάφορα κτήρια για να εγκατασταθεί οριστικά το 1936 στο δεύτερο όροφο του κτηρίου των Παλαιών Ανακτόρων, του οποίου η μετατροπή σε Μέγαρο Βουλής και Γερουσίας είχε μόλις ολοκληρωθεί.
Ο κατάλογος της Βιβλιοθήκης διαθέτει σήμερα 366.616 εγγραφές, από τις οποίες οι περισσότερες είναι τεκμήρια κειμένου, ενώ περιλαμβάνει και μικρότερες συλλογές χαρτογραφικού, οπτικοακουστικού υλικού, ορισμένα χειρόγραφά και ένα μικρό αριθμό ηχογραφήσεων και αρχείων πολυμέσων. Εκτός από ορισμένες δεκάδες χιλιάδες περιοδικών και μονογραφικών σειρών, το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου είναι μονογραφίες, και μάλιστα ένα μεγάλο μέρος αυτού του περιεχομένου είναι ξενόγλωσσο: Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και Ιταλικά κυρίως, ενώ υπάρχει περιεχόμενο στα Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά. Το παλαιότερο βιβλίο του Καταλόγου είναι από το 1435, δηλαδή πριν την τυπογραφία. Στις συλλογές της υπάρχουν περιοδικά από τις αρχές του 19ου αιώνα, όπως το The Naval Chronicle ή το Journal du Palais.
Στον Κατάλογο υπάρχει πλούσιο και ενδιαφέρον υλικό και από τον 20ο αιώνα, όπως αγορεύσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου, Ρεπούλη, Πολίτου, Καφαντάρη και Ράλλη από το 1917 και τεκμήρια από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αξίζει δε η αναφορά στα 878 ψηφιακά αρχεία εικονογραφημένων παλαίτυπων εκδόσεων του περασμένου αιώνα με θέματα ιατρικής πρακτικής και υγιεινής της περιόδου, τα οποία μετά από κατάλληλη ψηφιακή επιμέλεια, προβάλλονται και διατίθενται ελεύθερα στον Κατάλογο, για ξεφύλλισμα και ανάγνωση, μέσω της ειδικής εφαρμογής ηλεκτρονικού αναγνώστη που διαθέτει το openABEKT.
«Ξεφυλλίζοντας» τα αριστουργήματα της Βιβλιοθήκης της Βουλής
Η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές έντυπου υλικού: 725.000 τόμους βιβλίων και φυλλαδίων, 12.000 τόμους σπάνιων και πολύτιμων εκδόσεων, 600 χειρόγραφα, 5.000 χάρτες, πλήρη σειρά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, της Εφημερίδος των Συζητήσεων της Βουλής και των Πρακτικών της Βουλής και της Γερουσίας, 100.000 τόμους εφημερίδων και περιοδικών, μια πλουσιότατη και ιδιαίτερα αναπτυγμένη συλλογή περιοδικών εντύπων από τον 19ο αιώνα, καθώς και μια συλλογή του ξενόγλωσσου Τύπου από τον 19ο αιώνα, αρχεία (κοινοβουλευτικά, ιστορικά, πολιτικών προσωπικοτήτων), 21.000 μικροταινίες, παραγωγή του εργαστηρίου της Βουλής, 2.500 CD ROM και περίπου 1.000 έργα τέχνης.
Συγκεκριμένα, οι συλλογές της Βιβλιοθήκης περιλαμβάνουν την Κοινοβουλευτική Συλλογή με:
- Κανονισμούς της Βουλής και της Γερουσίας
- Ελληνικά συνταγματικά κείμενα 18ου – 20ού αιώνα, επτανησιακά συντάγματα, και συντάγματα του ελληνικού κράτους, από το 1844 έως σήμερα
- Πλήρεις σειρές της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, της Εφημερίδος των Συζητήσεων της Βουλής και των Πρακτικών της Βουλής και της Γερουσίας, Ευρετήρια των Πρακτικών των Εθνοσυνελεύσεων, της Βουλής και της Γερουσίας, Στενογραφημένα Πρακτικά της Συντακτικής Συνέλευσης των Κρητών (1899-1910), Επίσημα Πρακτικά της Βουλής των Κρητών (1903-1910)
- Αρχείο των εισηγητικών εκθέσεων των νομοσχεδίων, από το 1844 έως σήμερα
- Βάση δεδομένων εκλογών, βουλευτών και ευρωβουλευτών
- Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τεύχη L και C)
Επίσης στις συλλογές συγκαταλέγονται μια γενική συλλογή με 725.000 τόμους βιβλίων όλων των επιστημών, εφημερίδες και περιοδικά και Eιδικές Συλλογές με σπάνια τεκμήρια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που καλύπτουν χρονολογικά αιώνες πνευματικής δημιουργίας:
- 500 περίπου χειρόγραφους κώδικες, από τον 10ο έως τον 19ο αιώνα, θεολογικού και φιλολογικού, κυρίως, περιεχομένου
- αρχέτυπα βιβλία του 15ου αι. και παλαίτυπες εκδόσεις του 16ου-17ου αι., ενδεικτικά της βιβλιοπαραγωγής των πρώτων αιώνων της τυπογραφίας
- εκδόσεις ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων (18ου αι.-αρχές 20ού αι.) και σύγχρονες
- εκδόσεις που ξεχωρίζουν για την ιστορική ή και καλλιτεχνική τους αξία
- σπάνια φυλλάδια του 19ου και 20ου αιώνα, με ποικίλο ιστορικό, πολιτικό, φιλολογικό, κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο
- περιοδικά και εφημερίδες της προεπαναστατικής και επαναστατικής περιόδου του 1821 και σημαντικό αριθμό αντιστασιακών εντύπων της Κατοχής και της Δικτατορίας
ιστορικά κειμήλια που συνδέονται με μοναδικές στιγμές της ιστορίας του ελληνικού κράτους και του κοινοβουλευτικού θεσμού, καθώς και με σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες - αφίσες, ψηφοδέλτια, προεκλογικά φυλλάδια κομμάτων και υποψηφίων της σύγχρονης, κυρίως, ιστορίας της χώρας
- έργα τέχνης του 19ου και 20ού αι., αλλά και σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών, με θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος
- 4.500 χάρτες τυπωμένοι από τον 15ο αιώνα έως σήμερα. Μεταξύ αυτών μνημειακές εκδόσεις ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας, όπως είναι η «Χάρτα της Ελλάδος» του Ρήγα Φεραίου (1797)
Τέλος, η Βιβλιοθήκη συντηρεί αρχειακές συλλογές, όπως για παράδειγμα την πλουσιότερη αρχειακή συλλογή κρατικών/δημόσιων εγγράφων για την Ελληνική Επανάσταση και την περίοδο της διακυβέρνησης του Ι. Καποδίστρια η οποία έχει δημοσιευθεί σε 25 τόμους στη σειρά Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που είναι διαθέσιμοι στην ψηφιακή βιβλιοθήκη.
Λόγω του όγκου των συλλογών της, σήμερα στεγάζεται σε τρία σημεία της Αθήνας: στο Μέγαρο της Βουλής των Ελλήνων (Σύνταγμα), στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη (Ανθίμου Γαζή 2) και στο πρώην Καπνεργοστάσιο (Λένορμαν 218). Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο διατηρητέο κτίριο του πρώην Καπνεργοστασίου, στον Κολωνό, συνολικού εμβαδού 18.000 τ.μ., όπου στεγάζονται από το 1990 η συλλογή του Ημερήσιου και περιοδικού Τύπου, το τμήμα της Μικροφωτογράφησης και Ηλεκτρονικής Αποθήκευσης καθώς και το τμήμα Συντήρησης Έργων Τέχνης & Εντύπων της Βιβλιοθήκης.
