1 Σεπτέμβρη 2004, η Ελλάδα ζει ακόμα στο ρυθμό των Ολυμπιακών αγώνων, και στη Ρωσική Ομοσπονδία ετοιμάζεται να χτυπήσει το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς.
- Γράφει ο Νίκος Γκλεζάκος
Στο Beslan της Ρωσίας, μια πόλη 35.000 κατοίκων στην αυτόνομη περιφέρεια της βόρειας Οσσετίας, στο 1ο σχολικό συγκρότημα, ο συγκεντρωμένος κόσμος είναι αρκετός, συγγενείς και φίλοι συνοδεύουν τους μαθητές στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, και στις προγραμματισμένες γι’αυτό το λόγο εκδηλώσεις.
Νωρίς το πρωί (9-10) και κατά το διάστημα του καλωσορίσματος των μαθητών στην νέα σχολική χρονιά, ένοπλοι εισβάλουν στον χώρο του σχολείου καταλαμβάνοντας το και παίρνοντας ομήρους καθηγητές, μαθητές, γονείς, συγγενείς και όποιον άλλον βρισκόταν εκείνη την ώρα στο σχολείο. Είναι ακραίοι μουσουλμάνοι, κυρίως Ινγκουσέτιοι και Τσετσένοι, κύριο αίτημα τους η ανεξαρτησία της Τσετσενίας, ανάμεσά τους όμως αργότερα θα αναγνωριστούν και εννιά αραβικής καταγωγής, δυο αγγλοαλγερινής, και ένας αφρικανικής (νέγρος). Όλοι ανήκουν στο διεθνές τρομοκρατικό δίκτυο του Basayev, με διασυνδέσεις με την Αλ Κάιντα. Στο διάστημα της τριήμερης ομηρίας του σχολείου πραγματοποιήθηκε από τους τρομοκράτες τηλεφωνική κλήση προς περιοχή της Σαουδικής Αραβίας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι δύο αγγλοαλγερινοί που πήραν μέρος στην επιχείρηση, μαζί με έναν τρίτο πολίτη επίσης Άγγλο υπήκοο που προσπάθησε να διαφύγει από τη Ρωσία εκείνες τις τρεις μέρες, είχαν σχέσεις με το γνωστό πλέον τζαμί του Finsbury Park του βόρειου Λονδίνου, γνωστό για τους εξτρεμιστές ιμάμηδες του αλλά και για τους επανειλημμένα εμπλεκόμενους σε τρομοκρατικές επιθέσεις πιστούς-μέλη του.
Οι τρομοκράτες (οι εκτιμήσεις μιλάνε για πάνω από 60 που πήραν μέρος στο πεδίο του σχολείου και άλλους 50 ως υποστηρικτικό δίκτυο) φτάνουν στο σχολείο μεταμφιεσμένοι ως αστυνομικοί και στρατιωτικοί, με αντίστοιχα αστυνομικά και στρατιωτικά οχήματα. Είναι βαριά οπλισμένοι και διαθέτουν πολλά εκρηκτικά, πυροβολώντας αναγκάζουν τον κόσμο να μπει μέσα στο σχολείο με αποτέλεσμα να πάρουν πάνω από 1.100 ομήρους. Από την ώρα που ξεκίνησε η ομηρία στη 1 Σεπτέμβρη στις 9.30 το πρωί μέχρι της 3 Σεπτέμβρη στις 17.00 που έγινε η επιχείρηση εισβολής των δυνάμεων της τάξης, οι τρομοκράτες αρνούνταν τις διαπραγματεύσεις και ζητούσαν μόνο την ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Ύστερα από πολλές πιέσεις άφησαν κάποιες εγκύους και μωρά, απείλησαν όμως να εκτελέσουν όποιον θα πλησίαζε ξανά για διαπραγματεύσεις. Όλοι οι όμηροι ήταν συγκεντρωμένοι – στοιβαγμένοι στο κλειστό γυμναστήριο του σχολείου (διαστάσεων 10μ×25μ). Οι τρομοκράτες φρόντισαν γρήγορα να παγιδεύσουν με εκρηκτικά το χώρο, πράγμα που περιέπλεκε τις όποιες προσπάθειες από την πλευρά των αρχών. Τελικά ύστερα από 52 μαρτυρικές ώρες οι αρχές επιχειρούν, χρησιμοποιούν άρματα μάχης, τεθωρακισμένα κ.τ.λ. Επίσης βαριά οπλισμένοι είναι και οι τρομοκράτες, χρησιμοποιούν αντιαρματικά και παγιδεύουν με εκρηκτικά τα σώματα των ομήρων, είναι προετοιμασμένοι να γίνουν μάρτυρες, ο τρόπος που έφτασαν στο σχολείο, μεταμφιεσμένοι και με κλεμμένα οχήματα, δείχνει ότι έχουν από καιρό ετοιμαστεί κατάλληλα. Ακολουθεί πραγματική μάχη ανακατάληψης του σχολείου, οι τρομοκράτες ανατινάζουν ότι μπορούν, ο απολογισμός βαρύς, 334 νεκροί (εκτός των τρομοκρατών) εκ των οποίων τα 186 είναι παιδιά, 111 γονείς συγγενείς κτλ, 17 καθηγητές, 6 πολίτες διασώστες, 3 κρατικοί υπάλληλοι διασώστες κτλ, 10 υπάλληλοι της FSB (ρωσικής μυστικής υπηρεσίας), πάνω από 780 τραυματίες, κάποιοι εκ των οποίων υπέκυψαν αργότερα και αυτοί στα τραύματά τους.
Στη μάχη ανακατάληψης πήραν μέρος και πολλοί ένοπλοι πολίτες που είχαν εξοργιστεί από το γεγονός, πράγμα που δυσχέραινε πολύ το έργο των αρχών μιας και δρούσαν ουσιαστικά σε δύο μέτωπα. Οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες σκότωσαν τουλάχιστον έναν από αυτούς του πολίτες και λέγεται ότι σε αυτή τη μάχη έλαβε μέρος και ο διαβόητος Aslan Gagiev, σώζοντας πολλές γυναίκες και παιδιά (το 2018 εκδόθηκε από την Αυστρία στη Ρωσία κατηγορούμενος για πάνω από 60 δολοφονίες στη Ρωσία, μεταξύ αυτών και ενός δημάρχου και ενός αντιδημάρχου στο Βλαδικαβκάζ την πρωτεύουσας της βόρειας Οσσετίας).
Η κριτική που ασκήθηκε στη ρωσική διοίκηση για τη διαχείριση της κρίσης, όλα αυτά τα χρόνια είναι αυστηρή και έντονη. Μεγάλες διαδηλώσεις έγιναν ζητώντας εκδίκηση για τα θύματα. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου από το σχολείο υπάρχει ακόμα και σήμερα τζαμί, που όμως δεν λειτουργεί, γύρω στις 60 χιλιάδες μουσουλμάνοι της περιοχής αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν από την πίεση της κοινωνίας. Πολλά γνωστά ονόματα της σύγχρονης ρωσικής πολιτικής σκηνής έχουν συνδέσει ο όνομα τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με την ομηρία του Beslan, π.χ η περισσότερο γνωστή από τον τρόπο θανάτου της Anna Politkovskaya. Το 2017 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με μια απόφασή του, επέκρινε τη Ρωσία επειδή δεν έλαβε αρκετά μέτρα προφύλαξης ώστε να αποτρέψει το γεγονός και επειδή χρησιμοποίησε αρκετή ισχύ κατά την επιχείρηση παραβιάζοντας έτσι το «δικαίωμα της ζωής», δεν γνωρίζουμε αν έχει εκδοθεί άλλη παρόμοια απόφαση για ίδιες περιπτώσεις, π.χ 9/11 (Η.Π.Α), Hebdo, Bataclan (Γαλλία), κ.ά.
Φυσικά σε μια τόσο σοβαρή κατάσταση δεν θα μπορούσε να λείπει το ελληνικό παρών από το προσκλητήριο των ηρώων. Η ελληνική κοινότητα της Β. Οσσετίας δεν είναι ακμάζουσα και πολυπληθής όπως παλαιότερα, αυτό όμως δεν εμποδίζει τους εκεί Έλληνες από το να διαπρέπουν ακόμα. 
Ο λόγος για τον ελληνικής καταγωγής Ιβάν Κανίδη (φωτό δεξιά), έναν δάσκαλο φυσικής αγωγής που ήταν παρών και παρόλο τα 74 του χρόνια κατάφερε να σώσει πολλούς από τους ομήρους, κυρίως παιδιά και γυναίκες. Ο Κανίδης δεν κατάφερε να σωθεί ο ίδιος, το μνήμα του μαζί με όλα τα μνήματα των υπόλοιπων θυμάτων είναι στην «πόλη των Αγγέλων», ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο ταφής μόνο για τα θύματα του Beslan που ενώ είναι καταπράσινο από τη δεντροφύτευση, κάτω δεν υπάρχει ούτε ένα φύλλο. Η Βόρεια Οσσετία και η Ρωσική ομοσπονδία δεν θέλουν να ξεχάσουν τους ήρωες τους, ένα καινούργιο σχολικό συγκρότημα στο Beslan φέρει το όνομα του Κανίδη για να τον θυμούνται για πάντα. Το 1ο σχολικό συγκρότημα που έλαβε χώρα το γεγονός, δεν έχει επισκευαστεί, και δεν πρόκειται. Είναι ολόκληρο ένα μνημείο, κυρίως η αίθουσα του γυμναστηρίου. Εκεί καταθέτουν τα λουλούδια τους προς τιμή των νεκρών οι επισκέπτες, εκεί και τις σημαίες τους οι διάφορες διεθνής αντιπροσωπείες. Στο Beslan η χώρα μας είχε και θύματα, είχε και ήρωες, ο Κανίδης είχε το σθένος να γίνει δεκτός στη χώρα των ηρώων, η Ελλάδα δεν έχει το σθένος να είναι ισάξια του. Βροντερή η απουσία της ελληνικής σημαίας από τους χώρους μνήμης και τιμής, έστω και αν στα 14 χιλιόμετρα από το Beslan, στο Vladikavkaz υπάρχει ελληνικός σύλλογος (το αεροδρόμιο του Βλαδικαβκαζ είναι στα 20 χ.λ.μ). Γάλλοι, Πολωνοί ακόμα και Ουκρανοί και Κινέζοι είναι συγκλονισμένοι από το γεγονός της ομηρίας αυτής, η σημαίες τους στον χώρο το δηλώνουν, έστω και αν δεν είχαν κανένα ομοεθνή τους εκεί. Εμείς; Ως πολιτεία, ως άνθρωποι; Τι μέλλον μπορεί να έχουμε αν ξεχνάμε τους ήρωές μας; Τελικά το θέλουμε ή μας επιβάλουν να είμαστε μόνο je suis hebdo;
