Όταν το 2005 ανακοινώθηκε επισήμως ότι βρέθηκαν τα ανάκτορα του βασιλιά Δαβίδ στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει το μέγεθος αυτού.
- Γράφει ο Νίκος Νικόλιζας
Φωτό: Πέτρος Χαλόφτης
Η ανακάλυψη του παλατιού του παλατιού του βιβλικού ήρωα και βασιλιά, θα μπορούσε να αποτελέσει την αρχαιολογική είδηση της δεκαετίας.
Τότε, πολλοί αμφισβήτησαν την ανακάλυψη αυτή που έκανε η κ. Ελιάτ Μαζάρ. Ωστόσο, αναγνωρίζουν πλέον όλοι ότι το εύρημά της είναι ένα σπάνιο και σημαντικό εύρημα, εφόσον πρόκειται για δημόσιο κτίριο του 10ου αιώνα π.Χ. περίπου. Στα ερείπιά του βρέθηκαν θραύσματα κεραμικών από την εποχή του Δαβίδ και του Σολομώντα και η κυβερνητική σφραγίδα ενός αξιωματούχου που αναφέρεται στο βιβλίο του Ιερεμία.
Για μια περίπου δεκαετία η Μαζάρ θεωρούσε ότι γνώριζε τη θέση των θρυλικών ανακτόρων, όπως την περιγράφει η Βίβλος, δηλαδή ακριβώς έξω από τα τείχη της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Την περίοδο της πρώτης ανασκαφής, ο καθηγητής αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο του Αλ Κουντς, Χανί Νουρ ελ Ντιν, θεωρούσε τη «Βιβλική αρχαιολογία» προσπάθεια των Ισραηλινών αρχαιολόγων «να εντάξουν ιστορικά ευρήματα σε βιβλικό πλαίσιο».
«O σύνδεσμος μεταξύ ιστορικών τεκμηρίων και βιβλικής αφήγησης -η οποία γράφτηκε πολύ αργότερα- είναι τις περισσότερες φορές ανύπαρκτος. Υπάρχει ένα είδος μύθου σχετικά με τον 10ο αιώνα. Γίνεται προσπάθεια να συνδεθούν όλα τα ευρήματα με τη βιβλική αφήγηση». «Εχουν ένα κουμπί και προσπαθούν να φτιάξουν ολόκληρο κοστούμι από αυτό», έλεγε ο καθηγητής. Αλλοι τότε και οι Ισραηλινοί αρχαιολόγοι δεν είναι τόσο σίγουροι ότι η Μαζάρ ανακάλυψε το παλάτι, τον οίκο, τον οποίο ο Χιράμ, βασιλιάς της Τύρου, έκτισε για τον νικηφόρο βασιλιά, όπως τουλάχιστον αναφέρει ο Σαμουήλ (II, κεφάλαιο 5).
Ενδέχεται επίσης να πρόκειται για το φρούριο της Σιώνος, το οποίο ο βασιλιάς Δαβίδ κατέκτησε και απέσπασε από τη φυλή που κατείχε την Ιερουσαλήμ πριν από αυτόν, ή για κάποιο άλλο κτίριο που δεν αναφέρεται στη Βίβλο. Όμως οι συνάδελφοι της Μαζάρ αναγνώρισαν ότι η ανακάλυψή της είναι εκπληκτική.
Πρόκειται για τμήμα των θεμελίων ενός ευμεγέθους κτιρίου, φοινικικής τεχνοτροπίας, χτισμένο μεταξύ του 10ου και 9ου αιώνα, την εποχή του ενωμένου βασιλείου του Δαβίδ και του Σολομώντα. «Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντική ανακάλυψη, δεδομένου ότι έχουμε ελάχιστα δείγματα της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του ενωμένου βασιλείου», υποστηρίζει ο γνωστός αρχαιολόγος του πανεπιστημίου Μπαρ-Ιλαν της Ιερουσαλήμ, Γκεμπριέλ Μπαρκάι. «Μπορούμε με κάθε επιφύλαξη να πούμε ότι πρόκειται για ένα από τα πρώτα ευρήματα της Ιερουσαλήμ την εποχή του Δαβίδ και του Σολομώντα. Πρόκειται για μια περίοδο που έκρυβε καλά τα μυστικά της στους αρχαιολόγους τον περασμένο αιώνα».
Η διάσημη πλέον αρχαιολόγος Μαζάρ εργάζεται από το 2005 πάνω στα ευρήματα των αρχαιολόγων που προηγήθηκαν, ιδιαίτερα του Ρόμπερτ Μακάλιστερ στα 1920, της Καθλίν Κένιον στα 1960 και του Γιγκάλ Σίλο στις δεκαετίες ’70 και του ’80. H Κένιον ανακάλυψε ίχνη καλοδουλεμένων λίθων και πρωτοαιολικών χαρακτήρων, τα οποία κοσμούσαν τις κορυφές κιόνων, στοιχεία δηλαδή ενός μεγάλου και διακοσμημένου κτιρίου.
Το θρυλικό παλάτι του Δαβίδ ήταν το θέμα της τελευταίας συζήτησης της Μαζάρ με τον παππού της, ο οποίος πέθανε το 1995. «Πήγαινε και βρες πού ανακάλυψε η Κένιον κίονες με πρωτοαιολικούς χαρακτήρες και ξεκίνα από εκεί», την είχε συμβουλεύσει. Πέντε μήνες αργότερα, με ειδική χρηματοδότηση και άδεια από το Ιδρυμα Ir David, που ελέγχει τη συγκεκριμένη περιοχή, και με την ακαδημαϊκή χορηγία του εβραϊκού πανεπιστημίου, η αρχαιολόγος άρχισε τελικά τις ανασκαφές, ανακαλύπτοντας ευρήματα του μνημειώδους δημοσίου κτιρίου της εποχής του Δαβίδ και του Σολομώντα. Τότε ο γνωστός καθηγητής αρχαιολογίας στο εβραϊκό πανεπιστήμιο και δεύτερος εξάδελφος της Ελιάτ Μαζάρ, Αμιχάι Μαζάρ, χαρακτήρισε το εύρημα «ένα μικρό θαύμα». Θεωρεί ότι το κτίριο ενδέχεται να είναι το Φρούριο της Σιώνος, το οποίο λέγεται ότι κατέκτησε ο Δαβίδ, στο οποίο έζησε ένα διάστημα και στη συνέχεια μετονόμασε Πόλη του Δαβίδ.
