Μπορεί να φαίνεται απίστευτο, αλλά δεν έχει κλείσει αιώνας από τότε που οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα. Η «μαγική μέρα» ήταν η 11 Φεβρουαρίου 1934, στις Δημοτικές Εκλογές.
Η απόφαση για την παραχώρηση του δικαιώματος ψήφου δεν ήταν εύκολη σε ένα ανδροκρατούμενο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Όταν είχε ανοίξει η συζήτηση για τη γυναικεία ψήφο οι αντιρρήσεις ήταν πολλές. Χαρακτηριστικό το άρθρο της εφημερίδας «Νέα Ημέρα» που ανάμεσα στους λόγους που πρόβαλε για μην ψηφίζει το «ασθενές φύλλο» ήταν και η «έμμηνος ρύση» που όπως υποστήριζε επηρεάζει το νευρικό σύστημα, άρα και την εκλογική κρίση εάν συμπέσουν!
Αυτά δημοσιεύτηκαν στις 30 Μαρτίου 1928 κι ενώ στις μέρες μας θα ξεσήκωναν ακόμα και την Κεραμέως, τότε θεωρήθηκαν… λογικά και βρήκαν υποστηρικτές!
Με τα πολλά στις 5 Φεβρουαρίου 1930 βγήκε το διάταγμα για την παροχή ψήφου. Με κάποιες διαφοροποιήσεις. Εκλογικό βιβλιάριο θα μπορούσαν να πάρουν μόνο όσες είχαν συμπληρώσει το 30ο έτος της ηλικίας τους και είχαν απολυτήριο Δημοτικού. Εκείνα τα χρόνια ενώ το πρώτο κριτήριο το είχαν πολλές, το δεύτερο διέθεταν λίγες. Ειδικά στις αγροτικές περιοχές ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν απόφοιτες ακόμα και του Δημοτικού!
Οι κοινωνικές προκαταλήψεις ήθελαν τη γυναίκα στο σπίτι. Ακόμα κι αν δούλευε δεν έπρεπε να ασχολείται με την πολιτική. Τουλάχιστον δεν έπρεπε να την καθορίζει.
Τρανταχτό παράδειγμα η μεγάλη ηθοποιός Μαρίκα Κοτοπούλη, φανατική βασιλικιά, είχε δηλώσει ότι «ψήφο θέλουν μόνο οι άσχημες και αυτές που δεν θέλουν να κάνουν παιδιά!»
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η απροθυμία που έδειξαν για να υποβάλουν αίτηση για την έκδοση εκλογικού βιβλιαρίου.
Σχόλια όπως αυτό του Κώστα Χαιρόπουλου (υπέγραφε «ο απόμαχος») στη σοβαρή εφημερίδα «Πρωΐα» υποκρύπτουν τη δυσφορία του ανδρικού πληθυσμού. Πίσω από το χιούμορ κρύβεται η άρνηση παραχωρήσουν το προνόμιο να έχουν λόγο στην εκλογή ακόμα και των τοπικών αρχόντων.
Οι γυναίκες, όσες τέλος πάντων μπορούσαν και δέχτηκαν να πάρουν μέρος στην εκλογική διαδικασία είχαν το δικαίωμα του εκλέγειν, αλλά όχι του εκλέγεσθαι που έμενε ανδρικό προνόμιο. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι Σέρρες. Ο Σύλλογος Κυριών της πόλης προσέφυγε στο Πρωτοδικείο που έκανε δεκτό το αίτημα να συμμετάσχουν τέσσερις κυρίες της πόλης στους συνδυασμούς των δύο μεγάλων κομμάτων. Στους Λαϊκούς (Δεξιά) και Φιλελεύθερους (Βενιζελικοί). Για λόγους ισονομίας μάλιστα είχε αποφασίσει να έχει από δύο υποψήφιες σε κάθε συνδυασμό. Τα πορτρέτα τους τα βρήκαμε στην εφημερίδα «Μακεδονία».
Δυστυχώς καμία δεν κατάφερε να εκλεγεί. Στον Δήμο Σερρών ψήφισαν 673 γυναίκες.
Τα ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν τις έκαναν να περιμένουν μέχρι το 1952 για να αποκτήσουν πλήρη δικαιώματα.
Οι Δημοτικές εκλογές είχαν έντονο πολιτικό χρώμα. Στην εξουσία ήταν το «Λαϊκό Κόμμα» του Τσαλδάρη κι αντιπολίτευση οι «Φιλελεύθεροι» του Βενιζέλου. Η μάχη δόθηκε όχι μόνο στους μεγάλους Δήμους, αλλά και στις κοινότητες.
Η Αθήνα θα έδινε τον τόνο. Όλοι έριξαν στο… τραπέζι τα βαριά τους χαρτιά.
Οι Λαϊκοί υποστήριξαν τον 42χρονο Κώστα Κοτζιά, ιδρυτή της πρώτης διαφημιστικής εταιρείας στην Ελλάδα (Γκρέκα) που λόγω θέσης είχε καλές σχέσεις με τον Τύπο και ήταν φανατικός αντιβενιζελικός. Με 31.442 ψήφους εκλέχτηκε Δήμαρχος.
Οι Φιλελεύθεροι έδωσαν το χρίσμα στον 70χρονο Σπύρο Πάτση που είχε πίσω του αξιόλογη καριέρα στην τοπική αυτοδιοίκηση και διαχειρίστηκε το κύμα προσφύγων από τη Μικρά Ασία που συνέπεσε με τη θητεία του (1921-24). Συγκέντρωσε 29.204 ψήφους .
Ανεξάρτητος συμμετείχε ένας ακόμα πρώην Δήμαρχος, ο 78χρονος Σπύρος Μερκούρης, παππούς της Μελίνας, ακραιφνής βασιλικός που όμως δεν προτιμήθηκε από την παράταξή του. Δεν τα πήγε καλά. Περιορίστηκε στους 4.843 ψήφους.
Το ΚΚΕ υποστήριξε το στέλεχος του και πρώτο σε σταυρούς βουλευτή στην Αθήνα, Βασίλη Νεφελούδη (3.110), ενώ ακολούθησαν οι Ευαγγελόπουλος (325) και ο αρχειομαρξιστής Αλεξόπουλος (239).
Πέρα από τις συνηθισμένες τον καιρό εκείνο καταγγελίες για νοθεία και πλαστά εκλογικά βιβλιάρια η κυβέρνηση είχε βάλει το.. χεράκι της. Γνωρίζοντας ότι το προσφυγικό στοιχείο ήταν υπέρ του Βενιζέλου και ο Πάτσης είχε βοηθήσει αποτελεσματικά τους πρόσφυγες, αιφνιδιαστικά αποφάσισε να δημιουργήσει 18 Δήμους σε ισάριθμες συνοικίες που ανήκαν, τότε, στον Δήμο Αθηναίων. Το Περιστέρι, το Αιγάλεω, ο Βύρωνας, η Καισαριανή, η Ν. Ιωνία, η Ν. Φιλαδέλφεια, η Μεταμόρφωση αποσπάστηκαν από την Αθήνα. Θα είχαν πλέον δικό τους Δήμαρχο. Το ίδιο έγινε και στον Πειραιά με τη Νίκαια, το Π. Φάληρο, το Κερατσίνι.
Οι γυναίκες είχαν μικρή συμμετοχή στην Αθήνα. Μόλις 2.335 ψήφισαν. Προτίμησαν τον Πάτση (879). Ακολούθησαν οι Κοτζιάς (820), Μερκούρης (584), Νεφελούδης (50) και Ευαγγελάτος (2).
Στον Πειραιά ο κυβερνητικός Σωτήρης Στρατήγης επικράτησε του βενιζελικού Μιχάλη Ρινόπουλου. Ίδια εικόνα και στη Θεσσαλονίκη όπου εκλέχτηκε ο Νικόλαος Μάνος και όχι ο Μηνάς Πατρικίου.
Συνολικά η κυβέρνηση Τσαλδάρη μέτρησε 27 Δήμους, και η αντιπολίτευση 25. Τρεις ήταν ανεξάρτητοι.
Η έκπληξη ήρθε από το ΚΚΕ που για πρώτη φορά εξέλεξε όχι ένα, αλλά δύο Δημάρχους. Κι ενώ στην Καβάλα η εκλογή του Μήτσου Παρτσαλίδη έγινε δεκτή απλά με δυσφορία στις Σέρρες κανείς δεν περίμενε στην επαναληπτική εκλογή της 18ης Μαρτίου να αναδειχτεί Δήμαρχος ένας Πελοποννήσιος λογιστής, ο Διονύσης Μενύχτας, 32 χρόνων.
Τον επισκέφθηκε στην πόλη και ο ομόλογός του Παρτσαλίδης κι οι εφημερίδες, κυρίως της Θεσσαλονίκης του κήρυξαν πόλεμο.
Ο Μενύχτας δεν ευδοκίμησε στον Δημαρχιακό θώκο. Παύθηκε με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών με την κατηγορία ότι είχε μετατρέψει το Δημαρχείο σε «κομμουνιστική γιάφκα». Εξορίστηκε στον Αη Στράτη. Εκλέχτηκε βουλευτής το 1936, εξορίστηκε ξανά στη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά, φυλακίστηκε από τους Γερμανούς στο Χαϊδάρι, απέδρασε και μετά τον Εμφύλιο πήγε στη Μακρόνησο. Το 1963 στήριξε την Ένωση Κέντρου και πέθανε τρία χρόνια αργότερα.
