Στα κινηματογραφικά αρχεία της British Pathe υπάρχει ένα φιλμάκι διάρκειας πέντε λεπτών και κάτι. Ο τίτλος είναι «Από την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1944» έτσι γενικά. Προφανώς οι υπεύθυνοι του το εμφάνισαν και το ταξινόμησαν δεν γνώριζαν την περιοχή που έχει γυριστεί. Στόχος ήταν να προβληθεί στους κινηματογράφους καθώς δεν υπήρχε τηλεόραση ως φιλμ επικαίρων. Μόνο που η επικαιρότητα το προσπέρασε κι έμεινε έτσι στα κουτιά σαν υλικό χωρίς να προστεθεί σπικάζ και να πάρει το δρόμο για τις σκοτεινές αίθουσες. Άλλωστε εκείνη τη σκοτεινή εποχή οι ήττες των Ναζί προσέφεραν αχτίνες φωτός για το τέλος του πολέμου.
Το φιλμ αναφέρεται στην είσοδο του Αγγλικού στρατού στην Κόρινθο. Όσοι γνωρίζουν την περιοχή αναγνωρίζουν τα βασικά της σημεία. Βοηθός στην προσπάθεια αναγνώρισης αποτελούν και τα πλακάτ των ενθουσιασμένων κατοίκων που αναφέρουν διάφορες περιοχές.
Από τις 3 Οκτωβρίου οι Γερμανοί είχαν αρχίσει να αποχωρούν από την περιοχή. Οι άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας ανέλαβαν την κάλυψή τους και τους βοήθησαν να ανατινάξουν τη γέφυρα του Ισθμού έτσι ώστε να είναι δύσκολη η επικοινωνία με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Λίγες αγγλικές δυνάμεις πλησίαζαν την περιοχή. Είχαν απελευθερώσει την Πάτρα και προχωρούσαν για την Κόρινθο.
Στις 8 του μήνα στην πόλη μπαίνουν τμήματα του ΕΛΑΣ. Δύο μέρες αργότερα την παραδίδουν στις Αγγλικές δυνάμεις.
Ο Άγγλος κινηματογραφιστής μας προσφέρει σπάνιες εικόνες της 10ης Οκτωβρίου 1944. Τις ελληνικές σημαίες πλαισιώνουν ελληνικές, αγγλικές. αμερικανικές και σοβιετικές. Είναι να απορεί κανείς που βρέθηκαν τόσες σημαίες των συμμάχων που πολεμούσαν τότε τον ναζισμό.
Προσφέρει όμως και κάτι άλλο σημαντικότερο. Τη χαρά των ανθρώπων που τόσο υπέφεραν στη διάρκεια της Κατοχής. Την ελπίδα για καλύτερες μέρες που έσβησε λίγο αργότερα στην κόλαση του Εμφυλίου.
Υπάρχει όμως και ένα ακόμα ντοκουμέντο από τη μέρα εκείνη. Η περιγραφή Άγγλου δημοσιογράφου που ακολουθούσε τους συμπατριώτες του στην πολεμική εκείνη επιχείρηση και δημοσιεύθηκε σε εφημερίδα της Αυστραλίας.
Όλη η Κόρινθος γιορτάζει την απελευθέρωση
ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΘΡΙΑΜΒΟΥ
Από τον T. SOUTHWELL KEELY, με τους Έλληνες αντάρτες στην Κόρινθο.
ΛΟΝΔΙΝΟ, 15 Οκτωβρίου.
Οι καμπάνες της εκκλησίας χτυπούν συνεχώς κατά μήκος όλου του κόλπου της Κορίνθου, γιορτάζοντας την απελευθέρωση της Πελοποννήσου.
Σε κάθε χωριό και χωριουδάκι ο πληθυσμός παρατάει τις εργασίες του, περιμένοντας να περάσουν ελληνικά και τα βρετανικά στρατεύματα.
Οι Έλληνες αντάρτες, που είχαν αγωνιστεί τόσο σκληρά στα βουνά, έφταναν στον γραφικό κόλπο, και όλοι προχωρούν προς την Κόρινθο με πλήρη ετοιμότητα να κυνηγήσουν τον εχθρό που υποχωρεί.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της βρετανικής άφιξης εμφανίστηκαν λίγες σημαίες, αλλά σήμερα κάθε σπίτι έχει κάποια μορφή αυτοσχέδιου πανό. Μερικά είναι λωρίδες από βαμμένο χαρτόνι, καρφωμένες σε σανίδες. Κάθε σπίτι έχει τώρα κάποιο πολιτικό σύνθημα ζωγραφισμένο στους τοίχους του. Το ταξίδι μεταξύ Πάτρας και Κορίνθου είναι ένας εφιάλτης. Οι Γερμανοί είχαν ανατινάξει κάθε γέφυρα και οι αποκλίσεις της πορείας περιλαμβάνουν επικίνδυνες διαβάσεις κοίλων ποταμών, ακολουθώντας μονοπάτια ζώων και επικινδύνων αμμωδών παραλιών.
Οι μετακινήσεις είναι το πιο δύσκολο πρόβλημα εδώ, καθώς οι Γερμανοί έχουν καταστρέψει τα πάντα.
Τρεις Βρετανοί ανταποκριτές εφοδιάστηκαν με ένα ερειπωμένο αυτοκίνητο, το οποίο στο παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί από τη Γκεστάπο και εγκαταλείφθηκε από τους Γερμανούς ως ακατάλληλο για περαιτέρω υπηρεσία, για το ταξίδι από την Πάτρα στην Κόρινθο.
Θερμή υποδοχή
Ο τρελός Έλληνας οδηγός, μας τόνισε τους φυσικούς κινδύνους του ταξιδιού. Το όχημα αρκετές φορές έπρεπε να σηκωθεί με τα χέρια από δεκάδες αγρότες από τις τάφρους στις οποίες έπεφτε συχνά.
Οι αντάρτες προειδοποίησαν κάθε χωριό για την διέλευσή μας και τα πλήθη μας περίμεναν, μπλοκάροντας τη διαδρομή και επιμένοντας να μας δώσουν φρούτα και τρόφιμα. Γιρλάντες με λουλούδια κάλυψαν το όχημα.
Σε κάθε χωριό διοργανώθηκε γλέντι και ομιλία. Σε ορισμένα μέρη, προφανώς παρασυρμένοι από αυτήν την ισχυρή ρητορική, δεκάδες άντρες σήκωσαν το αυτοκίνητο και τους επιβάτες του στα χέρια.
Σε καθένα από αυτά τα χωριά, η στέρηση και ο υποσιτισμός ήταν εμφανείς, όμως μας δώριζαν φρούτα και σταφίδες και οι δωρητές δεν σήκωναν άρνηση.
Το Τάγμα Ασφαλείας, το οποίο βαστούσε την Κόρινθο από τότε που οι Γερμανοί αποσύρθηκαν, πριν από πέντε ημέρες, παραδόθηκε στα βρετανικά στρατεύματα.
Στην Κόρινθο μπήκαν τα βρετανικά στρατεύματα και ακολούθησαν δύο τάγματα των Ανταρτών, με μουλάρια, άλογα, κάρα και φορτηγά, οπλισμένα με κάθε μορφή τουφεκιού και απαρχαιωμένου κυνηγετικού όπλου.
Αυτοί οι άγριοι, δασύτριχοι γενειοφόροι άντρες, ντυμένοι με κουρελιασμένες στολές, είχαν γερμανικές χειροβομβίδες κρεμασμένες στις ζώνες τους, και μικρά γερμανικά όπλα που είχαν λαφυραγωγήσει, κρεμασμένα στους ώμους τους.
Κάρα και τρακτέρ τραβούσαν γερμανικά και ιταλικά βαριά όπλα.
Μετά τους Αντάρτες ήρθαν χιλιάδες χωρικοί, οργανωμένοι σε ομάδες μερικών εκατοντάδων, ήταν οι πιο κουρελιασμένοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά που έχω δει ποτέ.
Οι ιερείς του χωριού βάδιζαν επικεφαλής τους.
Κανένας από αυτούς τους ανθρώπους δεν είχε ένα καλό ζευγάρι μπότες και η μισή πομπή ήταν ξυπόλητη ή με τσόκαρα.
Τραγουδούσαν καθώς βάδιζαν.
Όλοι κουβαλούσαν πλακάτ, κυρίως φωτογραφίες που είχαν πάρει από τους τοίχους τους και επάνω τους είχαν σχεδιάσει είτε συμμαχικές σημαίες είτε συνθήματα EAM.
Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό αυτής της κουρελιασμένης ορδής ήταν ότι όλοι βάδιζαν σαν στρατιώτες και ούτε ένα παιδί δεν βγήκε από το βήμα.
Καθώς βάδιζαν τραγουδούσαν, με στεντόρειες φωνές, τον ύμνο των Ανταρτών, μια τραχιά και κατά καιρούς πικρή μελωδία. Ολόκληρη η πόλη φαινόταν να τραγουδά ταυτόχρονα.
Καθ όλη τη διάρκεια της ηµέρας, πρωί και απόγευµα, η ποµπή ξεχύνονταν µέσα στην πόλη µέχρις ότου όλοι οι δρόµοι ήταν ασφυκτικά γεµάτοι.
Πραγματοποιήθηκαν πολιτικές συναντήσεις σε κάθε γωνιά.
Ήταν η πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 1941 που μια τέτοια συνάντηση είχε επιτραπεί και οι ομιλητές εκμεταλλεύτηκαν πλήρως την ευκαιρία τους.
Οι παρελάσεις συνεχίστηκαν µέχρι τη νύχτα. Πολλοί άνδρες και γυναίκες κατέρρευσαν από την απόλυτη κόπωση και τον υποσιτισµό και έπρεπε να µεταφερθούν στα χέρια”.
