Δεν πρέπει να υπάρχει άλλη ελληνική ταινία που αγνοήθηκε τόσο πολύ ακόμα και από τους ίδιους τους δημιουργούς της, αλλά να δικαιώθηκε στο πέρασμα του χρόνου.
Ο «Μπακαλόγατος» ή «της κακομοίρας» όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος της αποτελεί στην ουσία τηλεοπτική και όχι κινηματογραφική επιτυχία, κι ας την… ξεπεταξαν οι δημιουργοί της για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν χρήματα για τα άλλα μεγάλα «πρότζεκτ».
Η πρεμιέρα της τέτοια μέρα, στις 7 Οκτωβρίου 1963 πέρασε μάλλον απαρατήρητη, όπως περίπου απαρατήρηση πέρασε και η θεατρική της πορεία λίγο νωρίτερα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ο Κώστας Χατζηχρήστος ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος είχε του κόσμου τα καλά κι ένα μειονέκτημα: Ήταν κακός επιχειρηματίας. Φυσικά για τα μέτρα της τότε εποχής, αλλά και της σημερινής. Ποτέ δεν άφησε απλήρωτους τους συνεργάτες του κι ας έχανε!
Μέσα του ο καλλιτέχνης – δημιουργός κυριαρχούσε του επιχειρηματία.
Μαζί με τον αδελφό του Δημήτρη είχαν την εκμετάλλευση του θεάτρου Χατζηχρήστου που εκείνη την εποχή στεγαζόταν στην οδό Πανεπιστημίου 38. Όπως έλεγε κι ο ίδιος ήταν ένα υπόγειο σε θλιβερή κατάσταση που τον έκαναν θέατρο!
Κινηματογραφικά είχε καθιερωθεί ως ο Θύμιος από τα Τρίκαλα. Όλες οι προτάσεις για ταινίες αφορούσαν αυτόν τον ήρωα. Θεατρικά ήθελε να ξεπεράσει την τυποποίηση και το πλήρωσε ακριβά.
Τη θεατρική σεζόν 1962-63 ξεκινά με έργο των Τσιφόρου – Βασιλειάδη «Ο Τηλέμαχος τρύπωσε». Ο θίασος αξιόλογος. Μαζί του ήταν ο Βασίλης Αυλωνίτης, η Γεωργία Βασιλειάδου, ο Νίκος Ρίζος και η νεαρή τότε Μάρθα Καραγιάννη με την οποία διατηρούσε δεσμό ο Χατζηχρήστος.
Στις 5 Οκτωβρίου 1962 ξεκινούν οι παραστάσεις που σταματούν στις λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Το έργο δεν είχε επιτυχία. Κι όμως ήταν καλό, έγινε αργότερα ταινία με τον Κώστα Βουτσά με τίτλο «ένα έξυπνο μούτρο» και είχε τις ατάκες του «το θέμα είναι να τρυπώσεις». Οι ηθοποιοί; Αξιόλογοι δεν το συζητάμε. Ο Χατζηχρήστος όμως του θεάτρου δεν ήταν αυτός που έβελεπε ο κόσμος στο σινεμά.
Το ίδιο λάθος έγινε και στη δεύτερη παράσταση που ανέβασε με τον ίδιο θίασο. Αυτή τη φορά ήταν η κωμωδία του Σωτήρη Πατατζή «Κάτω οι γυναίκες». Εξαιρετικός συγγραφέας, αλλά κι αυτό το έργο δεν πήγε καλά εισπρακτικά.
Ο Χατζηχρήστος ψάχνει ένα έργο για να καλύψει το κενό από τον Φεβρουάριο μέχρι τα μέσα Απριλίου, των Βαΐων που έκλεινε η χειμερινή σεζόν. Ο Χρήστος Γιαννακόπουλος του δίνει την τελευταία του δημιουργία (πέθανε δώδεκα μέρες μετά την πρεμιέρα) «της κακομοίρας» Ήρωας είναι ο Θύμιος, αλλά σε πιο… σοφτ εκδοχή. Το έργο το ολοκληρώνει ο Γιώργος Γιαννακόπουλος, αδελφός του κι επίσης συγγραφέας με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του.
Την 2α Φεβρουαρίου 1963 δίνεται η θεατρική πρεμιέρα. Το έργο γράφτηκε στα… γρήγορα και στηριζόταν περισσότερο στους αυτοσχεδιασμούς των Χατζηχρήστου, Αυλωνίτη (μετρ του είδους), Ρίζου και Βασιλειάδου.
Η κριτική το είδε σαν ένα συνηθισμένο έργο που προσφέρει απλά γέλιο. Ενδεικτικά είναι αυτά που έγραψε ο Κώστας Οικονομίδης στην εφημερίδα «Έθνος» λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα.
Η σεζόν ολοκληρώνεται την Κυριακή των Βαΐων, η παράσταση κατεβαίνει και ο Χατζηχρήστος πηγαίνει στο Ισραήλ μαζί με τον παραγωγό Τζέιμς Πάρις για να βρουν χρηματοδότες για την ταινία «Αδελφός Άννα». Η ταινία γυρίστηκε, αλλά χωρίς τον Χατζηχρήστο που μαζί με τον αδελφό του είχαν ιδρύσει την «Χατζηχρήστος Φιλμ», μια εταιρεία για να παράγουν μόνοι τους κινηματογραφικές ταινίες.
Αποφάσισαν να γυρίσουν το έργο με το οποίο έκλεισαν τη θεατρική σεζόν. Ο Φιλοποίμην Φίνος που τον αγαπά του δίνει το στούντιο για τα γυρίσματα και την τεχνική επεξεργασία. Οι αδελφοί Χατζηχρήστου θέλουν με την ταινία αυτή να δημιουργήσουν… μαγιά για τις επόμενες, όπως «ο ταυρομάχος προχωρεί» που γυρίστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ήταν για τα μέτρα της εποχής… υπερπαραγωγή! Βγήκε στις αίθουσες δύο μήνες μετά «της κακομοίρας» και έκοψε 34.000 εισιτήρια λιγότερα, ενώ κόστισε πολλαπλάσια.
Το μικρό μπάτζετ τον υποχρεώνει να στραφεί σε νέους και λιγότερους γνωστούς συντελεστές. Ο Κύπριος Ντίνος Κατσουρίδης σκηνοθέτησε την τέταρτη μόλις ταινια του ενώ βοηθός του ήταν ο Σταύρος Τσιώλης, άσημος τότε, αλλά ιδιαίτερα σημαντικός αργότερα. Τα χρήματα δεν έφθαναν για να συνεργαστεί με τον θίασο που ανέβασε την παράσταση λίγους μήνες νωρίτερα. Στη θέση του Βασίλη Αυλωνίτη έπαιξε ο Κώστας Δούκας και της Γεωργίας Βασιλειάδου, η Μαρίκα Νέζερ. Ούτε η Μάρθα Καραγιάννη, με την οποία είχε χωρίσει πήρε μέρος στην ταινία. Την αντικατέστησε η Νέλλη Παππά. Διατηρήθηκε ο Νίκος Ρίζος εισέπραξε και τη μεγαλύτερη αμοιβή (40.000 δρχ.).
Ο Κώστας Χατζηχρήστος δίνει ρεσιτάλ με τους αυτοσχεδιασμούς και τις ατάκες του. Θεωρεί ότι μπορεί να πάρει βραβείο και στέλνει την ταινία στην «4η εβδομάδα ελληνικού κινηματογράφου» στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που γεννήθηκε.
Εκεί, μάλιστα, δημιουργείται και επεισόδιο καθώς δεν αφήνουν την κόρη του να μπει στο «Ολύμπια», τον κινηματογράφο που φιλοξενούσε το φεστιβάλ, όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα «Μακεδονία».
Ο κόσμος γέλασε με την ταινία, αλλά η κριτική επιτροπή με πρόεδρο τον Ακαδημαϊκό Ηλία Βενέζη της… γύρισε την πλάτη. Βραβεύει ως καλύτερη τις «Μικρές Αφροδίτες» του Νίκου Κούνδουρου, που παίρνει και το βραβείο σκηνοθεσίας, το βραβείο α’ ανδρικού ρόλου πάει στον Πέτρο Φυσσούν για την ταινία «Αδελφός Άννα», ενώ το βραβείο φωτογραφίας στον Δ. Σακελλαρίου για τον «Ντελικανή» του Μανώλη Σκουλούδη.
Στις Αθηναϊκές αίθουσες «της κακομοίρας» προβλήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1963. Όπως βλέπουμε και στη διαφημιστική καταχώρηση των εφημερίδων οι μεγάλες αίθουσες δεν την τίμησαν ή οι παραγωγοί δεν είχαν χρήματα για το «καραντί». Οι μεγάλες αίθουσες έβαζαν ένα πλαφόν εισιτηρίων για κάθε ταινία που θα φιλοξενούσαν. Έτσι οι μικρές, συνήθως, εταιρείες εκμετάλλευσης κινηματογραφικών ταινιών πλήρωναν ένα ποσό ως εγγύηση.
Από εκείνη την εποχή έχει διασωθεί και το κινηματογρφικό τρέιλερ που παιζόταν στους κινηματογράφους πριν ή μετά το διάλειμμα.
Ούτε η ταινία… περπάτησε. Μπορεί στις μέρες μας τα 201.008 εισιτήρια που έκοψε στην α’ προβολή να είναι πολλά, αλλά ήταν μόλις 26η στις 92 ελληνικές που προβλήθηκαν το 1963!
Κάπως καλύτερα πήγε στην περιφέρεια.
Με τον καιρό η ταινία μπήκε στα κουτιά και… χάθηκε. Η κινηματογραφική εταιρεία «Χατζηχρήτος φιλμ» κι έκλεισε.
Ουσιαστικά η ταινία έγινε επιτυχία στα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης. Οι υψηλές τηλεθεάσεις έκαναν τα κανάλια να βάζουν ξανά και ξανά στο πρόγραμμά τους. Ατάκες του τύπου «ποιος είναι αυτός ο ΙΚΑς» είναι κλασικές.
ή αυτές…
Η ειρωνεία είναι ότι ο Χατζηχρήστος δεν κέρδισε τίποτα από την τηλεοπτική επιτυχία αφού τα δικαιώματα ανήκαν πλέον σε άλλη εταιρεία.
Το 2003 κυκλοφόρησε και σε DVD, ενώ το 2017 επιχρωματίστηκε στην Αμερική για να γίνει περισσότερο σύγχρονη.
Έχει μια ακόμα… πρωτιά. Είναι η πρώτη και μόνη στην οποία τραγουδά ο πρωταγωνιστής. Τον βλέπουμε στους τίτλους της ταινίας. Κι ενώ κάνει ποδήλατο στα κοντινά πλάνα που φαίνονται μόνο τα πόδια του δεν ανήκουν σε αυτόν, αλλά στον σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη!
