Το γραφείο της βρίσκεται πίσω από το Ολυμπιακό Στάδιο. Και η θέα από το παράθυρο «κοιτά» μονίμως προς τούς χώρους πού διοργανώθηκαν, υπό την ηγεσία της, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Η πιο μεγάλη πλανητική διοργάνωση πού ανέλαβε ποτέ η Ελλάδα. Από τότε πέρασαν 18 ολόκληρα χρόνια.
- Συνέντευξη στον Μανώλη Κοττάκη
Και η Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, λίγο πριν εκπνεύσει η θητεία της στο δεύτερο μεγάλο της εθνικό στοίχημα, στην Προεδρία της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» για τον Εορτασμό των Διακοσίων Ετών από την Ανεξαρτησία, δέχθηκε να απαντήσει στα ερωτήματά της «Εστίας της Κυριακής». Ακόμη και για μένα, πού την γνωρίζω από το 2006 (όταν μου πρότεινε να μετάσχω στο στοίχημα του «Ελευθέρου Τύπου»), οι απαντήσεις της ήταν αληθινή έκπληξη. Ακόμη και σε ερωτήσεις ενοχλητικές. Κυρία!
«Πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσουμε ότι τόσο η λειτουργία της Επιτροπής, όσο και οι δράσεις πού η ίδια υλοποίησε, χρηματοδοτήθηκαν από το νομισματικό πρόγραμμά της και από τούς χορηγούς της. Στο νομισματικό πρόγραμμα της Επιτροπής συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες και οργανισμοί, οι οποίοι, αγοράζοντας τα συλλεκτικά νομίσματα, συνεισέφεραν παράλληλα ώστε η Επιτροπή να βρει τούς πόρους για να υλοποιήσει το έργο της».
«Πάντοτε ήμουνα και είμαι ενεργός πολίτης, βοήθησα και βοηθάω νέους ανθρώπους, ενεργός πολίτης πού απολαμβάνει να εμπλέκεται με τα κοινά, να συμμετέχει σε μεγάλες προσπάθειες και να μην ησυχάζει μέχρι να τις φέρει σε πέρας».
«Στην εκπαίδευση θα δοθεί η αποφασιστική μάχη για τον 21ο αιώνα. Το σχολείο πρέπει να αναβαθμιστεί, να ακούσει τα σύγχρονα κελεύσματα, να φύγει από τον στείρο εγκυκλοπαιδισμό, τον κατακερματισμό της γνώσης. Να ενσωματώσει τούς σύγχρονους γραμματισμούς, την καλλιέργεια των οριζοντίων δεξιοτήτων, της δημιουργικότητας, της συνεργασίας, της κριτικής σκέψης, της επικοινωνίας. Τα περιβόητα 4Cs».
«Από εκεί και πέρα η Ιστορία δεν μπορεί να είναι άλλοθι, όπως δεν μπορεί να είναι όπλο».
- Ιούνιος! Φθάνετε στο τέλος της διαδρομής της Επιτροπής 2021. Οι απολογισμοί μπορεί να είναι δύο ειδών: Ο πρώτος αφορά στα συναισθήματα πού μένουν μέσα σας από την διαρκή περιοδεία στην πατρίδα και ο δεύτερος είναι οι αριθμοί. Ο λογαριασμός πού αποδώσατε στον Πρωθυπουργό. Ας αρχίσουμε από το πρώτο. Πώς σας φάνηκαν οι Έλληνες του 2021 σε σύγκριση με τούς Έλληνες του 2004;
«Είμαι Ελληνίδα, λατρεύω την χώρα μας, οπότε δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική. Όμως, μπορώ να έχω ένα πραγματικό μέτρο σύγκρισης, γιατί έχω ζήσει και στο εξωτερικό. Θα μου επιτρέψετε, λοιπόν, να τιμήσω την ερώτηση σας και να μην σας απαντήσω με ευχάριστα ή δυσάρεστα κλισέ. Δεν θα πρέπει ούτε να αδικούμε, αλλά ούτε και να εκθειάζουμε τούς εαυτούς μας. Δεν έχει νόημα. Νόημα έχει η προσπάθεια. Και η εμπειρία μου, τόσο το 2004 όσο και το 2021, δείχνει ότι ξέρουμε να αγωνιζόμαστε. Να έχουμε εναλλακτικά σενάρια. Κάτι το εξαιρετικά σημαντικό. Όταν συνεργαζόμαστε και είμαστε αποφασισμένοι, μπορούμε να πετυχαίνουμε τούς στόχους μας. Γνώρισα ανθρώπους πού ανοίγουν δρόμους. Γνώρισα και τούς άλλους πού… Τούς σχολιάζουν. Μπορούμε να είμαστε παράδειγμα προς μίμηση, μπορούμε να είμαστε και παράδειγμα προς αποφυγή».
- Τι λέει η έκθεση του ξένου οίκου Price Water House στον οποίο ανατέθηκε η οικονομική αποτίμησή του εγχειρήματος;
«Ο έλεγχος από την Price Water House έχει ολοκληρωθεί για το διάστημα μέχρι τις 31.12.2021, χωρίς καμία απολύτως παρατήρηση, και έχει πιστοποιήσει επί πλέον πλεόνασμα 4.600.000 ευρώ. Αιτία για την παράταση μέχρι τις 31.6.2022, πού δόθηκε στην Επιτροπή, ήταν ακριβώς αυτό το πλεόνασμα, αφού υποχρέωσή μας ήταν να επιστραφεί στην κοινωνία μέσω δράσεων πού θα έχουν αναπτυξιακό πρόσημο και θα αφορούν το κοινό καλό. Με την ολοκλήρωσή της θητείας μας σε λίγες μέρες, θα ακολουθήσει και νέος απολογισμός, ο οποίος επίσης θα παραδοθεί στην Πολιτεία».
- Από την εμπειρία σας στην Επιτροπή και την συνεργασία με Υπουργεία: «Τρέχουν» στην πατρίδα μας τα πράγματα τόσο γρήγορα όσο θα θέλατε ή μήπως μας καθηλώνουν οι δυνάμεις της αδράνειας;
«Υπάρχουν προβλήματα. Ως έναν βαθμό αναμενόμενα, προβλήματα πού εμφανίζονται σε κάθε δομή, σε κάθε προσπάθεια, και ορισμένα πού συνθέτουν μια δική μας ιδιαιτερότητα. Θέλω να επαναλάβω όμως κάτι: ότι, όταν θέλουμε, μπορούμε, βρίσκουμε λύσεις και τα καταφέρνουμε. Και τα καταφέρνουμε, αντικειμενικά, καλά. Αρκεί να επιδιώκουμε και να αναλαμβάνουμε την ευθύνη. Να σπρώχνουμε τα πράγματα μπροστά. Να μην συμβιβαζόμαστε».
- Σας προξένησε εντύπωση ότι υπήρξαν δυνάμεις (πρωτοβουλίες ιδρυμάτων) πού επιχείρησαν με τρικλοποδιές να ανταγωνιστούν την Επιτροπή σας στην διοργάνωση των εκδηλώσεων και να αμφισβητήσουν τα πρωτεία της;
«Δεν ζητήσαμε μονοπώλιο. Όπως δεν ζητήσαμε ούτε και ένα ευρώ από την Πολιτεία. Από εκεί και πέρα, ο κόσμος μπορεί να κρίνει ποιος και γιατί έκανε ο, τι έκανε. Εμείς απευθυνθήκαμε στην κοινωνία και συντονίσαμε τις δράσεις πού προτάθηκαν. Άλλοι προτίμησαν να σχολιάζουν εμάς. Νομίζω ότι η δυναμική πού ανέπτυξε το κάθε εγχείρημα είναι η απάντηση σε όσους κινήθηκαν με τις δικές τους σκοπιμότητες και ιδεοληψίες. Σε αυτή την κριτική δεν συμπεριλαμβάνω ιδρύματα και πρωτοβουλίες πού είχαν ξεκινήσει την δράση τους στο πλαίσιο της θεσμικής τους εξωστρέφειας. Αυτές οι δράσεις εντάχθηκαν στο Ημερολόγιο της Επιτροπής και ήταν πολύτιμες. Ξέρετε, δεν είπαμε ότι είμαστε οι αυθεντίες. Δεν θέλαμε να καπελώσουμε την επέτειο ή να την περιορίσουμε σε κάποιο καλούπι. Οπότε κάθε βοήθεια, κάθε κίνηση προς τα μπροστά ήταν ευπρόσδεκτη».
- Δεδομένων των αντιδράσεων πού υπήρχαν στην αρχή για παρεμβάσεις συνεργατών σας σε θέματα Ιστορίας, σε τι συμπέρασμα καταλήξατε; Πώς πρέπει να αξιοποιούμε την Ιστορία ως Έθνος στους απαιτητικούς καιρούς μας;
«Οι αντιδράσεις, κατά την γνώμη μου, ήταν άστοχες και υπερβολικές. Η Επιτροπή δεν ήρθε για να ξαναγράψει την Ιστορία προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση και προφανώς δεν ήρθε για να διαγράψει την Ιστορία. Όλα αυτά είναι αστειότητες. Οφείλουμε να γνωρίζουμε την Ιστορία. Με επίγνωση βεβαίως ότι η Ιστορία, ευτυχώς για την κοινότητα των ιστορικών και για τον πλούτο των ιδεών, ποτέ δεν έχει μία ανάγνωση. Τουλάχιστον στις φιλελεύθερες κοινωνίες πού δεν φοβούνται τον διάλογο, την διαφωνία και την σύνθεση. Ο σοφός λαός λέει ότι το πάθημα πρέπει να γίνεται μάθημα. Η Ιστορία μας είναι πλούσια. Μας δίνει παραδείγματα πού, αν τα “διαβάσουμε”, αν διδαχθούμε από αυτά, θα αποφύγουμε πολλά λάθη στο σήμερα, λάθη πού κοστίζουν στο μέλλον. Από εκεί και πέρα η Ιστορία δεν μπορεί να είναι άλλοθι, όπως δεν μπορεί να είναι όπλο».
- Η Επιτροπή σας αφήνει πίσω της ένα ενδιαφέρον κείμενο για την Ελλάδα του 2040 με εκτενείς προτάσεις για την ανάπτυξη, το μεταναστευτικό, την θρησκεία, τον πολιτισμό, την θέση και τις συμμαχίες της Ελλάδας στον νέο κόσμο και άλλα. Πώς ονειρεύεστε την Ελλάδα του 2040; Σε τι κόσμο λέτε, δεδομένου ότι είστε πλέον και γιαγιά, ότι θα ζήσουν τα εγγόνια σας;
«Την απάντηση σε αυτή την αγωνία σας, αν μου επιτρέπετε τον χαρακτηρισμό, δεν μπορεί να σας την δώσει ένα άτομο. Μόνο η κοινωνία μπορεί. Είναι μία συλλογική πρόκληση. Εμείς κάναμε Αυτό πού έπρεπε το 2021. Συγκεντρώσαμε τις απόψεις. Για να γνωρίζουμε όλοι τούς κινδύνους, τις ευκαιρίες, τα σενάρια. Τα χρόνια πού ακολουθούν, η δράση ή η αδράνεια όλων μας θα κρίνουν το αποτέλεσμα».
- Ποιο πιστεύετε ότι είναι το βασικότερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σήμερα του οποίου η επίλυση επείγει;
«Ἡ εκπαίδευση. Στην εκπαίδευση θα δοθεί η αποφασιστική μάχη για τον 21ο αιώνα. Το σχολείο πρέπει να αναβαθμιστεί, να ακούσει τα σύγχρονα κελεύσματα, να φύγει από τον στείρο εγκυκλοπαιδισμός, τον κατακερματισμό της γνώσης. Να ενσωματώσει τούς σύγχρονους γραμματισμούς, την καλλιέργεια των οριζόντιων δεξιοτήτων, της δημιουργικότητας, της συνεργασίας, της κριτικής σκέψης, της επικοινωνίας. Τα περιβόητα 4Cs. Η οποία πρόοδος από εκεί περνάει και εκεί θα πρέπει να αναζητήσουμε τα εφόδια πού θα αποτελέσουν την προωθητική δύναμη ολόκληρης της κοινωνίας».
- Λέτε, όταν σας ρωτούν τι θα κάνετε τώρα, ότι είστε «ενεργός πολίτης». Πρακτικά τι σημαίνει αυτό για το μέλλον; Ποία η επομένη ενέργειά σας;
«Ρόλος είναι η θέλησή μου για προσφορά. Μπορεί να ξενίζει κάποιους αυτό, αλλά αυτή είμαι. Δεν έχει έρθει η ώρα της σύνταξης για την Γιάννα και τούτου δοθέντος να είστε βέβαιος ότι θα τα πούμε ξανά. Η προσπάθεια συνεχίζεται».
- Έχετε βοηθήσει όσους πρωθυπουργούς ζήτησαν την βοήθειά σας. Πώς βλέπετε το πολιτικό σύστημα στην πατρίδα μας σήμερα; Απαιτούνται «συνέργειες»;
«Μιλήσαμε για την υλική κληρονομιά της επετείου. Υπάρχει και η άυλη. Η κουλτούρα συνεργασίας και συνεργιών. Μια νέα σχέση όλων μας με τον δημόσιο χώρο, πού ανήκει σε όλους μας. Από την πρώτη ήμερα λειτουργίας της Επιτροπής στόχος ήταν η συνεργασία της κοινωνίας. Απευθυνθήκαμε στους πολίτες, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συναντήσαμε ενώσεις ανθρώπων, συλλόγους, μικρές και μεγαλύτερες πρωτοβουλίες. Τούς φέραμε σε επαφή. Συνεργασία και συνέργειες πολλαπλασιάζουν την δύναμη των πολλών. Οι 400 δράσεις πού έγιναν στις 365 ημέρες του 2021 είναι μία απόδειξη. Τα έργα πού εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης”, έργα πού βελτιώνουν την ζωή σε τοπικές κοινωνίας, είναι μία απόδειξή. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Το είδαμε στην πράξη σε όλη την διάρκεια της επετειακής χρονιάς, και ελπίζω να το βλέπουμε όλο και πιο συχνά και γιατί όχι και σε επίπεδο συνολικής πολίτικης σκηνής. Όχι ως αναγκαστική λειτουργία, αλλά ως συνειδητή επιλογή».
- Εκείνος ο σπόρος πού δωρίζατε στους ψηφοφόρους των Αθηνών, όταν ασχοληθήκατε για πρώτη φορά με τα κοινά και με τον δημόσιο βίο, αναπολώντας την διαδρομή, θεωρείτε ότι κάρπισε;
«Ήταν Μία συμβολική κίνηση, πού έδειχνε την ανάγκη να φυτέψουμε νέους στόχους. Από τότε μέχρι τώρα έχουμε πετύχει μία σειρά εθνικών στόχων και αντέχαμε σε αρκετές κρίσεις. Μπήκαμε στην ΟΝΕ, κάναμε τούς Ολυμπιακούς Αγώνες, ξεπεράσαμε την οικονομική κρίση, αντιμετωπίσαμε την πανδημία, συνεχίζουμε… Η ζωή είναι αγώνας. Η ζωή είναι προσπάθεια. Κανένας καρπός δεν πάει χαμένος, πόσο μάλλον όταν δεν είναι μία στιγμιαία επιλογή, αλλά στάση ζωής».
- Τόσο στις ΗΠΑ, όπου η στενή σας φίλη Χίλαρι Κλίντον έθεσε υποψηφιότητα για την Προεδρία και δεν τα κατάφερε, όσο και στην Ελλάδα φαίνεται πώς υπάρχει ταμπού στην εκλογή γυναίκας σε υψηλό αξίωμα. Τι φταίει; Είμαστε συντηρητικοί; Πόσο κοντά ή πόσο μακριά είναι, πιστεύετε, η ήμερα πού στην Ελλάδα θα ηγηθεί γυναίκα μεγάλου κόμματος και θα εκλεγεί στην πρωθυπουργία;
«Η ζωή δεν είναι αγώνας γυναίκες εναντίον ανδρών. Το είπαμε και προηγουμένως: τα στερεότυπα θολώνουν, εμποδίζουν αυτόν πού τα κουβαλάει να αντιληφθεί την πραγματικότητα. Είχαμε γυναίκες πού ηγήθηκαν πολιτικών κομμάτων. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι γυναίκα, γυναίκες κατέχουν ηγετικές θέσεις σε πολύ σημαντικούς οργανισμούς και μεγάλες επιχειρήσεις. Πολλές κερδίζουν δικαίως τον θαυμασμό όλων μας με τα επιτεύγματά τους στην επιστήμη, τον πολιτισμό, την κοινωνική δράση. Δεν βλέπω κανέναν λόγο να μην έχουμε μια γυναίκα σε οποιοδήποτε αξίωμα, είτε στην πολιτική είτε αλλού. Όχι χάρη σε κάποια ποσόστωση, αλλά με μόνο κριτήριο την αξία της».
«Δεν ησυχάζω ποτέ! Αυτή είμαι»
- Για πολλά χρόνια, κάποιοι στην Ελλάδα καλλιεργούσαν για εσάς την εικόνα της «πλούσιας κυρίας» πού ασχολείται με τα κοινά για να κάνει δημόσιες σχέσεις. Πιστεύετε ότι μετά την Ελλάδα 2021 αλλάξατε αυτή την εικόνα στο μέτρο πού ίσχυε;
«Τα στερεότυπα πάντα συσκοτίζουν και στρεβλώνουν την πραγματικότητα. Ο καθένας μπορεί να σχηματίσει για μένα όποια εικόνα θέλει και αυτάρεσκα να την θεωρεί αληθινή. Ἡ “κανονική πραγματικότητα” όμως λέει ότι είμαι σύζυγος, μητέρα, γιαγιά, επιχειρηματίας. Έχω υπάρξει φοιτήτρια, επαγγελματίας δικηγόρος, δημοτικός σύμβουλος, βουλευτής. Επικεφαλής της ομάδας διεκδίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής. Μαζί με όλα αυτά πάντοτε ήμουνα και είμαι ενεργός πολίτης, βοήθησα και βοηθάω νέους ανθρώπους, ενεργός πολίτης πού απολαμβάνει να εμπλέκεται με τα κοινά, να συμμετέχει σε μεγάλες προσπάθειες και να μην ησυχάζει μέχρι να τις φέρει σε πέρας. Αυτή είμαι».
«Η βράβευση του Θόδωρου ήταν ένα “ελάχιστο” ευχαριστώ»
- Έκανε εντύπωσή ότι βραβεύσατε τον σύζυγό σας Θόδωρο, ο οποίος χρηματοδότησε από την τσέπη του τα έξοδα της Επιτροπής. Επειδή όλοι ξέρουμε τι έκανε τόσο ο σύζυγός σας όσο και εσείς για να κερδίσουμε τούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, πιστεύετε ότι στην πατρίδα μας δύσκολα λέμε καλή κουβέντα και ότι η αχαριστία είναι μάλλον ο κανόνας;
«Πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσουμε ότι τόσο η λειτουργία της Επιτροπής, όσο και οι δράσεις πού η ίδια υλοποίησε, χρηματοδοτήθηκαν από το νομισματικό πρόγραμμά της και από τούς χορηγούς της. Στο νομισματικό πρόγραμμα της Επιτροπής συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες και οργανισμοί, οι οποίοι, αγοράζοντας τα συλλεκτικά νομίσματα, συνεισέφεραν παράλληλα, ώστε η Επιτροπή να βρει τούς πόρους για να υλοποιήσει το έργο της. Τώρα αναφορικά με την βράβευση του Θόδωρου για την υποστήριξη και αυτής της συλλογικής προσπάθειας, θεωρώ ότι ήταν ένα “ελάχιστο” ευχαριστώ».
