Το κόστος των φαρμάκων πλήττει τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, με τις περιβόητες «πατέντες» των εταιρειών και το πλαίσιο τιμολόγησης να διαμορφώνουν ιδιαίτερα υψηλές τιμές για το πολύτιμο αυτό αγαθό, σύμφωνα με νέα μελέτη των Γιατρών του Κόσμου, η οποία που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Ανοίγοντας την πρόσβαση στο Φάρμακο και την Υγεία για όλους».
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε, επίσης, στο πλαίσιο του προγράμματος Active Citizens Fund, με φορέα υλοποίησης τους Γιατρούς του Κόσμου Ελλάδας και εταίρους το GΙVMED και το The Press Project και, σύμφωνα με τους συντάκτες της, έδωσε τη δυνατότητα να γίνει αποτύπωση και ανάλυση μιας σειράς λόγων που συνιστούν εμπόδια στην υγειονομική περίθαλψη στην χώρα μας, κυρίως για τις πιο ευάλωτες και περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες.
Στη μελέτη επισημαίνεται πως σχεδόν ένας στους πέντε Έλληνες στο πεμπτημόριο χαμηλότερου εισοδήματος αναφέρει ότι δεν είχε ιατρική περίθαλψη όταν τη χρειάστηκε. Οι ανεκπλήρωτες ανάγκες αφορούν κυρίως για οικονομικούς λόγους και αναδεικνύουν ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πρόσβαση στην Υγεία, που είναι το κόστος.
Το κόστος της φροντίδας οδηγεί σε «καταστροφικές δαπάνες» Υγείας. Η επίπτωση των καταστροφικών δαπανών ποικίλλει σημαντικά στις ευρωπαϊκές χώρες, από 2% και κάτω στη Γαλλία, στη Σουηδία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιρλανδία, στην Τσεχική Δημοκρατία και στη Σλοβενία και εκτινάσσεται στο 8% σε χώρες, όπως η Ελλάδα, στην Πολωνία, στην Πορτογαλία και στην Ουγγαρία (στοιχεία ΟΟΣΑ).
Όπως αναφέρεται στην συγκεκριμένη έκθεση, η αιτία του μεγάλου κόστους που καλούνται να καταβάλουν τα νοικοκυριά, οφείλεται «στις υψηλές άμεσες ιδιωτικές δαπάνες για φάρμακα, εξωνοσοκομειακή περίθαλψη (ή ανοιχτή νοσηλεία) και νοσοκομειακές υπηρεσίες». Η Καλή Υγεία και Ευημερία είναι ο τρίτος από τους 17 παγκοσμίως συμφωνημένους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, ο οποίος δεσμεύει τη διεθνή κοινότητα προς την επίτευξη της καθολικής υγειονομικής περίθαλψης. Το ελληνικό κράτος, κομμάτι του σύγχρονου διεθνούς συστήματος, δεν εξαιρείται από την δέσμευση αυτή.
Ωστόσο, ως απόρροια της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών, η δραστική μείωση του μέσου εισοδήματος των πολιτών, καθώς και η συρρίκνωση του προϋπολογισμού του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) έχουν ως αποτέλεσμα τη δυσχερή πρόσβαση των πολιτών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μέσα στο πλαίσιο αυτής της πραγματικότητας, το να μελετά κανείς τους όρους λειτουργίας και προόδου του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αποτελεί από μόνο του ένα εργαλείο αντιμετώπισης των ίδιων των παθογενειών του.
Οι μεγαλύτερες προκλήσεις αφορούν το πραγματικό κόστος υπηρεσιών Υγείας και του φαρμάκου στην Ελλάδα, τη δυσκολία πρόσβασης διάφορων πληθυσμιακών ομάδων σε μονάδες υγείας, την ανισομερή κατανομή υγειονομικού προσωπικού ανά την Επικράτεια, την κατανόηση της λειτουργίας του συστήματος και των χαρακτηριστικών του για πολίτες τρίτων χωρών, τα ενδονοσοκομειακά κόστη, τις -δυσβάσταχτες για τα φτωχότερα νοικοκυριά- ιδιωτικές δαπάνες και, βεβαίως, τις άτυπες πληρωμές («φακελάκια»).
Παρά το γεγονός ότι το ελληνικό σύστημα υγείας είναι δομημένο στη βάση της πλήρους ένταξης και της ισότιμης περίθαλψης, η πραγματικότητα δείχνει ότι άνθρωποι από ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες εξαναγκάζονται να πληρώνουν συχνά σημαντικά κόστη για υπηρεσίες Υγείας που θα έπρεπε να είναι δωρεάν και για φάρμακα τα οποία πωλούνται με υπέρογκο κέρδος.
Η απελευθέρωση της «πατέντας» εκτίναξε τα κόστη των φαρμάκων
Ποιος είναι ο βασικός λόγος που αυξάνει το κόστος του φαρμάκου; Παράγοντες εκτός του θεσμικού πλαισίου του ΕΣΥ και των εθνικών συστημάτων, ένας εκ των οποίων και η διεθνής νομοθεσία γύρω από την ευρεσιτεχνία, παίζουν κυρίαρχο ρόλο στο θέμα των τιμών.
Η πρόσφατη πανδημία Covid-19 κατέδειξε το ζήτημα με καθαρότητα: Αν και λίγα σχετικά είδαν το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα, η συζήτηση γύρω από την απελευθέρωση της «πατέντας» των εμβολίων έλαβε μεγάλη έκταση παγκοσμίως και δημιούργησε ένα νέο πεδίο εντάσεων μεταξύ εταιριών, κρατών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών.
Η έμμεση -αλλά, μακράν, σοβαρότερη- συνέπεια αυτής της κοντόφθαλμης, εισοδηματικής πολιτικής ενός αγαθού με δημόσια χαρακτηριστικά όπως το φάρμακο, έχει προκαλέσει σε μεγάλο βαθμό την αμφισβήτηση των προθέσεων των παραγωγών με ολέθρια αποτελέσματα: η -δικαιολογημένη- αμφισβήτηση προς την φαρμακοβιομηχανία και τις προθέσεις της μετατράπηκε σε -αδικαιολόγητη- αμφισβήτηση του προϊόντος ήτοι των εμβολίων, ενισχύοντας το αντιεμβολιαστικό κίνημα, τις θεωρίες συνομωσίας και εν τέλει τους πραγματικούς κινδύνους για την δημόσια υγεία.
Έτσι, ενώ η συλλογική προσπάθεια καταπολέμησης της πανδημίας Covid-19 εξακολουθεί να πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια σκηνή της Δημόσιας Υγείας και του κράτους πρόνοιας, στο παρασκήνιο η καθολική πρόσβαση στο φάρμακο και την κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη παραμένει προβληματική και ανεφάρμοστη. Το μάθημα που μας δίδαξε η πρόσφατη κρίση δεν κεφαλαιοποιείται.
«Οι κοινωνίες μας και η Δημόσια Υγεία συνεχίζουν να είναι ανοχύρωτες μπροστά στις νέες υγειονομικές προκλήσεις», καταλήγει η ανακοίνωση των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας.
- Δείτε εδώ ολόκληρη την έκθεση
