Ανατροπή όσων γνωρίζαμε -βιωματικά έστω- σχετικά με το άγχος και τις επιπτώσεις του στην καθημερινότητα από την επιστημονική κοινότητα.
Ειδικά στην περίπτωση των μαθητών που συμμετέχουν στις πανελλαδικές για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το άγχος μπορεί να λειτουργήσει ως θετικός παράγοντας επιτυχίας. Καθώς πρόκειται για μια μυστική δύναμη της φύσης, η οποία με τη χρήση κάποιων «στρατηγικών» μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά και αποτελεσματικά από τους μαθητές αλλά και από τους ενήλικες.
«Το άγχος είναι μια κατάσταση υψηλής ψυχοσωματικής διέγερσης, στην οποία βρίσκεται ο οργανισμός όταν πρόκειται ν’ αντιμετωπίσει μια απειλή φυσική (αισθητηριακό ερέθισμα) ή συμβολική (σκέψη, νοερή εικόνα, ανάμνηση). Οι εκκρινόμενες ορμόνες του άγχους (π.χ., αδρεναλίνη) κινητοποιούν τον οργανισμό ώστε να ανταποκριθεί σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Με αυτήν την έννοια το άγχος συνιστά μια δύναμη, ένα “πολεμοφόδιο” που μας έχει δοθεί από τη φύση, ώστε να είμαστε σε εγρήγορση όταν χρειάζεται και να επιβιώνουμε των προκλήσεων ή και των απειλών» εξηγεί η κλινική – κοινωνική ψυχολόγος και επιστημονικό στέλεχος του Κέντρου Πρόληψης «Πυξίδα», Χρυσάνθη Κολύβα, με αφορμή την εισήγησή της με θέμα: «Αγχος: Η μυστική δύναμη της φύσης – Πώς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας», την οποία θα κάνει αύριο σε διαδικτυακή εκδήλωση/webinar με θέμα: «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση».
Σύμφωνα με την κυρία Κολύβα: «Το πρόβλημα (κρίσεις πανικού, αγχώδεις διαταραχές) δημιουργείται όταν το άγχος που παράγεται αποκλίνει από το “παραγωγικό” άγχος ως προς την ποσότητα, τη συχνότητα και τη χρονική διάρκεια. Η απόκλιση αυτή ανάγεται εν μέρει στην αγχώδη ιδιοσυγκρασία ενός προσώπου, εξίσου σημαντικό ρόλο όμως παίζουν οι γνωστικές διεργασίες/σκέψεις, η συναισθηματική κατάσταση, καθώς και οι υιοθετούμενοι τρόποι συμπεριφοράς. Η αγχώδης κατάσταση συνδέεται με σωματικά συμπτώματα, αρνητικές σκέψεις, συναισθηματική διέγερση και συμπεριφορές αποφυγής ή άσκοπης εκτόνωσης, π.χ. υπερκατανάλωση τροφής, διεγερτικών ή κατασταλτικών ουσιών».
Μέθοδοι ρύθμισης του άγχους:
- Ελεγχος των σκέψεων: Με την αναγνώριση των αρνητικών σκέψεων και την αναπλαισίωσή τους με θετικά γνωστικά σχήματα.
- Μείωση της ψυχοσωματικής διέγερσης. Χαλάρωση με τη χρήση διαφραγματικών αναπνοών, με απόσπαση της προσοχής από το αγχογόνο ερέθισμα (π.χ., μια δύσκολη άσκηση), με την εστίαση στο «εδώ και τώρα» διαμέσου των αισθήσεων.
- Ενεργητική – θετική στάση απέναντι στο άγχος, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι οι μαθητές που αντιλαμβάνονται το άγχος ως «σύμμαχο» έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές που θεωρούν το άγχος «εχθρό», ακόμη και όταν τα επίπεδα ορμονών του άγχους είναι ίδια στις δύο περιπτώσεις
