«Καίνε» οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει επιστρέψει σε επίπεδα ρεκόρ, βάζοντας «φωτιά» στους λογαριασμούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές της περασμένης εβδομάδας οι τιμές στην Ελλάδα εκτινάχθηκαν πάνω από τα 400 ευρώ τη μεγαβατώρα, για να υποχωρήσουν κοντά στα 350 ευρώ, παραμένοντας σε δυσθεώρητα επίπεδα. Ωστόσο, δεν καταγράφεται η ίδια ανοδική πορεία στις τιμές του ρεύματος στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Αυτή η ανοδική πορεία μάλλον αιφνιδίασε τις περισσότερες εταιρίες προμήθειας ρεύματος της ελληνικής αγοράς, που είχαν δώσει πολύ χαμηλότερες τιμές λιανικής για τον Δεκέμβριο και βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές ζημιές, αν δεν υποχωρήσει η τιμή χονδρικής τις επόμενες εβδομάδες. Μάλιστα, για την έκρηξη των τιμών δεν οφείλεται η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, καθώς έχουν μεν σημειώσει άνοδο, αλλά όχι ανάλογη με τις τιμές χονδρικής του ρεύματος και κυμαίνονται στα 135 ευρώ τη μεγαβατώρα.
Εκτροχιασμός
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι λιανικές τιμές του Ιανουαρίου, που θα ανακοινωθούν στις 20 του μήνα, να είναι σημαντικά αυξημένες. Το «μάρμαρο» θα κληθεί να πληρώσει ακόμα μία φορά ο ελληνικός Προϋπολογισμός, ο οποίος αντιμετωπίζει κίνδυνο εκτροχιασμού το 2023, εάν διατηρηθούν υψηλές οι τιμές του ρεύματος, καθώς θα πρέπει να καλύψει ένα μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων, που σήμερα καλύπτονται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Ωστόσο, τα παραπάνω δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα φτάσουν στα τιμολόγια που πληρώνουν οι Ελληνες καταναλωτές. Παρότι αναμένεται ότι θα υπάρξει πολύ μεγάλη αύξηση των λιανικών τιμών, το σύστημα επιδότησης των τιμών από τους φόρους στα κέρδη των παραγωγών και με επιδότηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό εκτιμάται ότι θα καλύψει τις επιβαρύνσεις από τις υψηλές τιμές λιανικής.
Η νέα αύξηση των τιμών στο ρεύμα έχει χτυπήσει «καμπανάκι» στο οικονομικό επιτελείο, που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, αλλά και τις όποιες δημοσιονομικές επιπτώσεις. Πόσο μάλλον σε περίπτωση που τον Ιανουάριο χρειαστεί να βάλει πλάτη ο Κρατικός Προϋπολογισμός για να καλύψει το κόστος των επιδοτήσεων.
Στο υπουργείο Οικονομικών απεύχονται να ξαναδούν μια επανάληψη του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν για την επιδότηση των λογαριασμών στο ρεύμα είχαν βγει από τα κρατικά ταμεία τεράστια ποσά, καθώς είχαν ξεφύγει από κάθε όριο οι τιμές. Συνολικά χρειάστηκε να καταβληθούν επιδοτήσεις ύψους 1,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 800.000.000 ευρώ προήλθαν από τον Προϋπολογισμό και τα υπόλοιπα από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Τέτοιες επιβαρύνσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ δεν μπορεί να αντέξει για πολλούς μήνες ο Προϋπολογισμός του 2023, καθώς το ειδικό αποθεματικό που έχει προβλεφθεί για να τις καλύψει φτάνει το 1 δισ. ευρώ.
Εφόσον επιβεβαιωθούν τα δυσμενή σενάρια για τις τιμές στο ρεύμα και τις επιπτώσεις στον Προϋπολογισμό, θα μπει τέλος στα όποια σενάρια και στις σκέψεις της κυβέρνησης για νέα μέτρα στήριξης εντός του 2023, σε ένα προεκλογικό έτος.
Κομισιόν: Τέλος τα οριζόντια μέτρα!
Σε αυτό το ζοφερό κλίμα η Κομισιόν αλλά και το Eurogroup έχουν βάλει χέρι και στην Ελλάδα για το μείγμα των μέτρων στήριξης που είχε εφαρμόσει αναφορικά με τις επιδοτήσεις στο ρεύμα. Μάλιστα, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης προτείνουν την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου τιμολόγησης ενέργειας δύο επιπέδων, σύμφωνα με το οποίο οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα λαμβάνουν ένα βασικό πακέτο ενεργειακών υπηρεσιών σε επιδοτούμενη τιμή, ενώ για την κατανάλωση ενέργειας, που υπερβαίνει ένα προκαθορισμένο ποσοστό κατανάλωσης ενέργειας, θα ισχύουν οι τιμές της αγοράς.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι εφόσον ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση υπερβεί το εν λόγω ποσοστό κατανάλωσης, δεν θα μπορεί να λαμβάνει επιδότηση. Στην Ελλάδα το σύστημα που εφαρμόζεται προβλέπει μεν μείωση της επιδότησης όσο αυξάνεται η κατανάλωση, ωστόσο το κράτος δεν σταματά να αποδίδει την επιδότηση.
Ολα αυτά την ώρα που οι τιμές στο ρεύμα εκτοξεύονται και πάλι σε δυσθεώρητα επίπεδα, με αποτέλεσμα το «μάρμαρο» της κρίσης να το πληρώνουν ακόμα μία φορά οι καταναλωτές.
Το Eurogroup επισημαίνει στην ανακοίνωση που εξέδωσε ότι όλα τα κράτη-μέλη θα πρέπει σταδιακά να αποσύρουν τα οριζόντια, καθώς μειώνονται οι πιέσεις στις τιμές της ενέργειας. «Πολλά από τα μέτρα στήριξης που ισχύουν επί του παρόντος πρόκειται να λήξουν στις αρχές του επόμενου έτους. Θα συνεχίσουμε να συντονίζουμε την απάντηση της δημοσιονομικής μας πολιτικής σε σχέση με την ενεργειακή στήριξη στη ζώνη του ευρώ και θα συζητήσουμε περαιτέρω μια κοινή προσέγγιση για τα νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης κατάλληλων τρόπων μείωσης της στήριξης στις προσεχείς συνεδριάσεις μας» τονίζουν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης.
Μάλιστα, το Eurogroup έχει συστήσει σε κάθε κράτος-μέλος μια διαφορετική δημοσιονομική πολιτική το 2023, φέρνοντας διαφορετικές ταχύτητες σε κάθε χώρα ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση. Στην πράξη οι υπερχρεωμένες χώρες, όπως είναι η Ελλάδα και Ιταλία, θα πρέπει να ακολουθήσουν μια πιο συνετή δημοσιονομική πολιτική, περιορίζοντας τις πρωτογενείς δαπάνες.
Οπως επισημαίνουν, μάλιστα, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, το ακαθάριστο δημοσιονομικό κόστος των ενεργειακών μέτρων εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 5,5% του ΑΕΠ το 2022 και θα αυξηθεί σε 5,8% του ΑΕΠ το 2023, ενώ το καθαρό δημοσιονομικό κόστος των ενεργειακών μέτρων (δηλαδή χωρίς τους φόρους στις ενεργειακές εταιρίες) αναμένεται να ανέλθει σε 0,5% του ΑΕΠ το 2023, σημαντικά μειωμένο από 2,3% του ΑΕΠ το 2022.
