Λάμβαναν δώρα, αλλά «ξέχασαν» να τα πουν!

Ξέχασε εκ νέου η κυβέρνηση να δημοσιοποιήσει τη λίστα με τα δώρα (άνω των 200 ευρώ) που έλαβαν τα 60 και πλέον μέλη της -συν τον πρωθυπουργό και τους υφυπουργούς- από ξένους πολιτικούς και επιχειρηματίες για ολόκληρο το έτος 2024. Και τελικά, όταν δημοσιοποιήθηκε η σχετική λίστα στις 9 Μαΐου 2025, δηλαδή μήνες εκπρόθεσμα, από την προεδρία της κυβέρνησης, περιελάμβανε το μάλλον κωμικό νούμερο των 18 δώρων.

• Tου Νίκου Τσακανίκα – εφημερίδα δημοκρατία

Η λίστα αυτή αφήνει εκ νέου έκθετη την κυβέρνηση τόσο για το… πενιχρό της περιεχόμενο όσο και για τον χρόνο που τη δημοσίευσε, καθώς καταπατά ξεκάθαρα τον νόμο για πολλοστή φορά. Μάλιστα, η δημοσίευση πραγματοποιήθηκε ύστερα από πιέσεις που άσκησε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Vouliwatch, η οποία προσέφυγε στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας για το θέμα.

Σύμφωνα με τον ν. 4829/2021, η δημοσίευση της σχετικής λίστας προβλέπεται τον Ιανουάριο κάθε έτους στον ιστότοπο της προεδρίας της κυβέρνησης, με όλα τα δώρα που έχουν λάβει τα μέλη της κυβέρνησης και οι υφυπουργοί κατά το προηγούμενο έτος, καθώς και τα ονόματα των δωρητών. Η ίδια πρόβλεψη ισχύει φυσικά και για την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Προχειρότητα

Η φετινή λίστα δώρων (όπως και οι προηγούμενες) μοιάζει περισσότερο με… πρόχειρη μουντζούρα σε χαρτί, καθώς ως αποδέκτες των 18 συνολικά δώρων εμφανίζονται μόνο τρεις υπουργοί και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με την πλειονότητα των δώρων να έχει δοθεί στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών. Οι υπόλοιποι, δηλαδή, τον προηγούμενο χρόνο δεν πήραν κανένα δώρο; Στις χιλιάδες συναντήσεις που έγιναν με ξένους πολιτικούς, επιχειρηματίες, συλλόγους, φορείς κ.ά., σχεδόν όλα τα 62 μέλη της κυβέρνησης με «ξερά χέρια» πήγαν και με «ξερά χέρια» έφυγαν;

Αντίστοιχα η πρώην πλέον Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου για το 2024 δημοσίευσε ότι έλαβε 23 δώρα, περισσότερα δηλαδή από τον πρωθυπουργό και ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο. Ωστόσο, κι αυτό το νούμερο φαντάζει μάλλον προβληματικό, ενώ και η Πρόεδρος έχασε την προθεσμία, καθώς η λίστα της δημοσιεύτηκε τελικά τον Φεβρουάριο, χωρίς ωστόσο να δεχτεί πιέσεις για να τη δημοσιεύσει.

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι στον ν. 4829/2021 προβλέπεται -κατά κανόνα- πως δώρα αξίας κάτω των 200 ευρώ ο εκάστοτε υπουργός όχι μόνο δεν είναι υποχρεωμένος να τα δηλώσει, αλλά μπορεί να τα αξιοποιήσει για ίδιον όφελος, εκτός αν δηλώσει ότι επιθυμεί αυτά να περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου. Βεβαίως, πόσο στοιχίζει κάθε δώρο εκτιμάται από τον γενικό γραμματέα της Προεδρίας της Δημοκρατίας και τον γενικό γραμματέα του πρωθυπουργού, της προεδρίας της κυβέρνησης. Κι επειδή οι γραμματείς δεν είναι εκτιμητές, τα συμπεράσματα που παράγονται δημιουργούν περιθώρια αμφιβολίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι για να προχωρήσει στη δημοσίευση της λίστας δώρων η προεδρία της κυβέρνησης χρειάστηκαν οι ενέργειες των ανθρώπων του Vouliwatch. Υστερα από αλλεπάλληλες αιτήσεις προς την προεδρία της κυβέρνησης για τη δημοσίευση της σχετικής λίστας και την… κώφωση της τελευταίας, το Vouliwatch κατέθεσε, στις 2 Απριλίου του 2025, προσφυγή στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) για τη χορήγηση του καταλόγου των δώρων προς τα μέλη της κυβέρνησης και τους/τις υφυπουργούς για το έτος 2024. Η ΕΑΔ έκανε δεκτή την προσφυγή και με απόφασή της στις 25 Απριλίου του 2025 υποχρέωνε την προεδρία της κυβέρνησης να αναρτήσει τον σχετικό κατάλογο εντός 7 ημερών. Ωστόσο, η προεδρία της κυβέρνησης… εδέησε να τη δημοσιοποιήσει στις 9 Μαΐου του 2025, 14 ημέρες αργότερα.

Παρατυπία

Αξίζει να σημειώσουμε ότι από την ψήφιση του σχετικού νόμου το 2021 ουδέποτε η κυβέρνηση ήταν συνεπής προς τον χρόνο δημοσίευσης της λίστας δώρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το έτος 2022 η σχετική λίστα δεν δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023, ως όφειλε, αλλά χρειάστηκαν σχεδόν δυόμισι χρόνια. Φτάσαμε, δηλαδή, τον Μάιο του 2024 για να δημοσιευτεί μαζί με τα δώρα του 2023, κάτι που είναι εντελώς παράτυπο. Μάλιστα, συνολικά για τις δύο χρονιές είχαν δηλωθεί μόνο 25 δώρα.

Διαπιστώνει κανείς ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ακόμη και για απλά ζητήματα διαφάνειας τα οποία ορίζονται επακριβώς από τον νόμο που και η ίδια ψήφισε, αρνείται να πράξει έστω και τα στοιχειώδη.

Λουκόπουλος: «Το κράτος παραβίασε τον νόμο»

Ο Στέφανος Λουκόπουλος, συνιδρυτής και διευθυντής του Vouliwatch, σε δήλωσή του στη «δημοκρατία» ανέφερε χαρακτηριστικά για το θέμα: «Βρισκόμαστε σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στο πολιτικό σύστημα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η διαφάνεια δεν είναι πολυτέλεια – είναι προϋπόθεση δημοκρατικής νομιμοποίησης. Είναι επομένως εξαιρετικά ανησυχητικό ότι για δεύτερη συνεχή χρονιά, το κράτος παραβίασε τις προβλέψεις του ίδιου του νόμου που το υποχρεώνει να δημοσιεύει εγκαίρως τη λίστα δώρων των μελών της Κυβέρνησης, και ότι το Vouliwatch αναγκάστηκε ξανά να προσφύγει στην ΕΑΔ για να επιτύχει το αυτονόητο. Η καθυστερημένη και πρόχειρη δημοσίευση ενός τόσο κρίσιμου εγγράφου δείχνει όχι απλώς αδιαφορία, αλλά και συστημική αντίσταση στη λογοδοσία. Αυτό πρέπει να αλλάξει».