Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών ο Ετιέν-Εμίλ Μπολιέ, ο πρωτοπόρος επιστήμονας, οραματιστής ερευνητής και εφευρέτης του χαπιού άμβλωσης, ένας άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην επιστήμη και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή η σύζυγός του, Σιμόν Αραρί Μπολιέ, λέγοντας πως «η έρευνά του καθοδηγήθηκε από τη δέσμευσή του στην πρόοδο που κατέστη δυνατή χάρη στην επιστήμη, τη δέσμευσή του στην ελευθερία των γυναικών και την επιθυμία του να επιτρέψει σε όλους να ζήσουν καλύτερα και περισσότερο».
Η υπουργός αρμόδια κατά των διακρίσεων, Ορόρ Μπερζέ, αποχαιρέτησε με συγκίνηση τον σπουδαίο γιατρό και διανοητή: «Ο Ετιέν-Εμίλ Μπολιέ καθοδηγούνταν σε όλη του τη ζωή από μία επιταγή: αυτή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».
Από την Αντίσταση στη φαρμακευτική επανάσταση
Γεννημένος το 1926 στο Στρασβούργο ως Ετιέν Μπλουμ, πήρε το ψευδώνυμο Εμίλ Μπολιέ όταν, μόλις 15 ετών, εντάχθηκε στην Αντίσταση κατά της ναζιστικής κατοχής. Αυτή η πρώιμη πράξη ανδρείας προδιέγραφε τον δρόμο του: μια ζωή στην υπηρεσία της ελευθερίας – της σκέψης, της επιλογής, της ύπαρξης.
Διδάκτωρ Ιατρικής και Φυσικών Επιστημών, ο Μπολιέ ίδρυσε το 1963 την Ερευνητική Μονάδα 33 στο INSERM, την οποία διηύθυνε για πάνω από τρεις δεκαετίες. Εκεί, άνοιξε νέους δρόμους στην κατανόηση των στεροειδών ορμονών και του ρόλου τους στην ανθρώπινη υγεία.
Η παγκόσμια αναγνώριση ήρθε το 1982, όταν ανέπτυξε το RU 486 – το χάπι άμβλωσης, που άλλαξε για πάντα το τοπίο της αναπαραγωγικής υγείας. Ήταν μια επιστημονική και κοινωνική επανάσταση, ένα μέσο ενδυνάμωσης για εκατομμύρια γυναίκες που μπορούσαν πλέον να επιλέξουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
Η τόλμη του δεν έμεινε αναπάντητη. Δέχθηκε επιθέσεις, απειλές, έντονη πολεμική από όσους θεωρούσαν ότι το δικαίωμα της γυναίκας στο σώμα της συνιστά απειλή. Αλλά εκείνος δεν λύγισε. Μέχρι το τέλος της ζωής του, παρέμενε αφοσιωμένος στις αρχές του.
Όταν, πριν δύο χρόνια, μια πολιτεία στις ΗΠΑ απαγόρευσε τη χρήση του χαπιού, εκείνος μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο με πίκρα: έκανε λόγο για «οπισθοδρόμηση στην ελευθερία των γυναικών», μια οπισθοδρόμηση που χαρακτήρισε «φανατισμό και άγνοια».
Το εργαστήριο και ο σκοπός του
Ακόμα και στα 90 του, ο Μπολιέ δεν εγκατέλειψε το εργαστήριο. Συνέχιζε να πηγαίνει τρεις φορές την εβδομάδα στο Inserm, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Kremlin-Bicêtre, περιτριγυρισμένος από φωτογραφίες, διακρίσεις, ντοσιέ και γλυπτά, που καταδείκνυαν μία μεγάλη έρευνα.
Εκεί, ίδρυσε το 2008 το Ινστιτούτο Baulieu για την κατανόηση και αντιμετώπιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ. Η έρευνά του επικεντρώθηκε στην πρωτεΐνη Tau και στην FKBP52 – μια πρωτεΐνη που ο ίδιος ανακάλυψε.
Ασχολήθηκε επίσης με την DHEA, την ορμόνη της μακροζωίας και της ευζωίας, αλλά και με τα νευροστεροειδή και την κατάθλιψη, αναπτύσσοντας νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα που βρίσκονται ακόμα υπό δοκιμή. Ήταν ανήσυχος, γόνιμος, ακούραστος.
«Δεν υπάρχει λόγος να μην μπορούμε να βρίσκουμε θεραπείες», δήλωσε λίγο πριν φύγει από τη ζωή. «Είναι ωραίο να βρίσκεις κάτι όταν βρίσκεσαι σε αυτόν τον κλάδο εργασίας», έλεγε, απαριθμώντας με χαμόγελο τα πάθη του: «γυναίκες, υγεία του εγκεφάλου, μακροζωία».
Ένας οραματιστής τιμημένος, αλλά κυρίως παρών
Ο Μπολιέ τιμήθηκε με τις υψηλότερες διακρίσεις: τον Μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής στη Γαλλία και το Βραβείο Lasker στις ΗΠΑ. Αλλά πέρα από τις διακρίσεις, ήταν το αποτύπωμά του στις ζωές των ανθρώπων –ιδίως των γυναικών– αυτό που τον καθιστά αθάνατο.
Ήταν δύο φορές σύζυγος – πρώτα με τη Γιολάντ Κομπανιόν, την οποία έχασε, και στη συνέχεια με τη Σιμόν Αραρί Μπολιέ. Άφησε πίσω του τρία παιδιά, οκτώ εγγόνια και εννέα δισέγγονα. Και άφησε πίσω του, επίσης, μια αδιαμφισβήτητη παρακαταθήκη: το δικαίωμα στην επιλογή, την επιστημονική αλήθεια και την πίστη ότι «η επιστήμη υπάρχει για να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο».
