Εδώ και χρόνια μας βομβαρδίζουν με την ίδια υπόσχεση: «Μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050». Μας μιλούν για έναν κόσμο όπου θα φορτίζουμε τα αυτοκίνητά μας από τον ήλιο, θα θερμαινόμαστε με αιολικά πάρκα και θα ξεχάσουμε μια για πάντα το πετρέλαιο, το αέριο και τον άνθρακα.
Όμορφο όνειρο. Μόνο που τα ίδια τα στοιχεία το διαλύουν.
Το τελευταίο προσχέδιο του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) είναι αποκαλυπτικό: η χρήση πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν πρόκειται να μειωθεί – το αντίθετο, θα αυξάνεται μέχρι και το 2050. Η κατανάλωση άνθρακα, λένε, θα κορυφωθεί τη δεκαετία του 2040. Αλλά και πάλι, το 2050 θα βρίσκεται πάνω από 50% ψηλότερα σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Πού είναι λοιπόν η περίφημη «πράσινη μετάβαση»;
Η μεγάλη αυταπάτη
Οι κυβερνήσεις υπόσχονται «καθαρή ενέργεια». Όμως η αλήθεια είναι σκληρή: οι ΑΠΕ από μόνες τους δεν αρκούν. Ούτε οι ανεμογεννήτριες, ούτε τα φωτοβολταϊκά μπορούν να εξασφαλίσουν σταθερή παροχή ρεύματος σε μια σύγχρονη οικονομία. Οι μπαταρίες είναι πανάκριβες, το «καθαρό υδρογόνο» βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο και οι τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα είναι πολύ μακριά από το να γίνουν μαζικές και φθηνές.
Κι ενώ εμείς πληρώνουμε «πράσινους» λογαριασμούς ρεύματος, οι ίδιες οι κυβερνήσεις επενδύουν σε νέες μονάδες φυσικού αερίου, σε γεωτρήσεις, σε νέες ενεργειακές υποδομές που θα λειτουργούν για δεκαετίες. Μας πουλάνε οικολογικά παραμύθια και ταυτόχρονα συνεχίζουν κανονικά το drilling.
Το σύνθημα που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, «drill, baby, drill», σήμερα ακούγεται πιο επίκαιρο από ποτέ. Γιατί; Διότι ο κόσμος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ορυκτά καύσιμα.
Χωρίς αυτά δεν υπάρχει ενεργειακή ασφάλεια. Η Ευρώπη το έμαθε με τον πιο σκληρό τρόπο μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Χωρίς αυτά δεν υπάρχει φθηνή ενέργεια. Και χωρίς φθηνή ενέργεια, δεν υπάρχει βιομηχανία, δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχει ανάπτυξη.
Χωρίς αυτά δεν υπάρχει σταθερότητα. Τα δίκτυα καταρρέουν, τα εργοστάσια κλείνουν, οι κοινωνίες φτωχαίνουν.
Το «drill, baby, drill» δεν είναι άρνηση της κλιματικής αλλαγής. Είναι παραδοχή του προφανούς: ότι η ανθρωπότητα χρειάζεται πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα για να σταθεί όρθια.
Αν η πράσινη μετάβαση ήταν ρεαλιστική, γιατί η ίδια η παγκόσμια κατανάλωση ορυκτών καυσίμων παραμένει σε άνοδο; Γιατί οι πολυεθνικές πετρελαίου καταγράφουν ιστορικά κέρδη; Γιατί οι κυβερνήσεις σπεύδουν να κλείνουν νέες συμφωνίες για φυσικό αέριο;
Η απάντηση είναι απλή: επειδή δεν υπάρχει εναλλακτική. Το «net zero 2050» δεν είναι σχέδιο, είναι σύνθημα. Είναι ένα αφήγημα που βολεύει πολιτικούς, οργανισμούς και ΜΚΟ, αλλά δεν πατάει στην πραγματικότητα.
Η αλήθεια που δεν λένε
Η πράσινη μετάβαση έχει κόστος. Και το κόστος το πληρώνουμε όλοι εμείς. Με πιο ακριβό ρεύμα, με φόρους για «πράσινα έργα», με χαμένες δουλειές σε βιομηχανίες που δεν αντέχουν το ενεργειακό βάρος. Στο τέλος, οι φτωχότεροι πληρώνουν τη νύφη.
Το 2050 δεν πρόκειται να ξυπνήσουμε σε έναν κόσμο χωρίς εκπομπές. Θα ξυπνήσουμε σε έναν κόσμο που θα συνεχίσει να καίει πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα – γιατί αλλιώς δεν γίνεται. Το ερώτημα είναι αν θα το κάνουμε οργανωμένα, με στρατηγική και επαρκή επενδυτική λογική ή αν θα συνεχίσουμε να κρυβόμαστε πίσω από οικολογικά συνθήματα.
Το «drill, baby, drill» μπορεί να ακούγεται προκλητικό, αλλά είναι η μόνη φράση που αντανακλά την πραγματικότητα. Η υπόλοιπη πράσινη ρητορική δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ωραίο ψέμα με ορίζοντα το 2050.
*Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη (διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός, Ενεργειακός Αναλυτής)
