Η Τουρκία αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια σε περιφερειακή βιομηχανική δύναμη, χάρη σε μια ενεργειακή στρατηγική που συνδυάζει φθηνό φυσικό αέριο κυρίως από Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν και σε λίγο έτοιμο ένα πλήρως διαφοροποιημένο ενεργειακό μείγμα με την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Η ελληνική βιομηχανία, αντίθετα, παραμένει περιορισμένη από υψηλό ενεργειακό κόστος, παλιές υποδομές και μεγάλη εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα κυρίως από το ακριβότερο αμερικανικό lng, γεγονός που μειώνει την ανταγωνιστικότητά της.
Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες που καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας. Στην Τουρκία, η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας για τις βιομηχανίες είναι περίπου 52.00 USD/MWh, σχεδόν η μισή τιμή σε σχέση με την Ελλάδα, όπου η τιμή φτάνει τα 95.00 SD/MWh. Επιπλέον, η Τουρκία δεν υπόκειται σε αυστηρές πράσινες συμφωνίες και ρήτρες εκπομπών, όπως το ευρωπαϊκό «Green Deal», γεγονός που μειώνει τις πρόσθετες δαπάνες συμμόρφωσης και προσφέρει ένα σαφές προβάδισμα στην τουρκική βιομηχανία έναντι των ελληνικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Η διαφορά αυτή επιτρέπει στις τουρκικές επιχειρήσεις να παράγουν προϊόντα με χαμηλότερο κόστος και μεγαλύτερη ευελιξία, ειδικά σε ενεργοβόρους τομείς όπως η μεταποίηση, τα χημικά και τα τρόφιμα.
Η διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα της παραγωγής. Στην Τουρκία, το ενεργειακό μείγμα περιλαμβάνει φθηνό φυσικό αέριο 22,3%, άνθρακα χωρίς ρήτρες 33,5%, ανανεώσιμες πηγές 21,00%, υδροηλεκτρικά 18%, βιοκαύσιμα-γεωθερμία 5,2% και σταδιακή ενσωμάτωση πυρηνικής ενέργειας. Η Ελλάδα, αντίθετα, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενα καύσιμα, κυρίως από το ακριβό αέριο σε ποσοστό κοντά στο 40%, ενώ έχει χαμηλότατη συμμετοχή των υδροηλεκτρικών στο ηλεκτροπαραγωγικό μείγμα, κοντά στο 7%, ενώ η μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ, κοντά στο 50% δεν αποκλιμακώνει το ενεργειακό κόστος, λόγω των γνωστών στρεβλώσεων της εφαρμογής της οριακής τιμής του συστήματος και της έλλειψης αποθηκών.
Η πυρηνική ενέργεια στην Τουρκία αναμένεται να αποτελέσει καθοριστικό μοχλό για την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών της. Με την ολοκλήρωση των πρώτων πυρηνικών αντιδραστήρων, η χώρα πολύ σύντομα θα εξασφαλίσει φθηνή, σταθερή και συνεχόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η δυνατότητα αυτή θα μειώσει την εξάρτηση της σημαντικά από το φυσικό αέριο, αλλά ακόμα και από το πετρέλαιο, αναφορικά με την ηλεκτροπαραγωγή. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ενεργειακή της εξάρτηση θα μειωθεί πάνω από 8 μονάδες, σήμερα το ποσοστό ενεργειακής της εξάρτησης είναι κοντά στο 69%, αυτό, σύντομα θα πέσει κάτω από 61%. Αντίθετα, η Ελλάδα σήμερα έχει ένα ποσοστό ενεργειακής εξάρτησης που πλησιάζει το 77% (μετά και το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων), το οποίο δυστυχώς δεν φαίνεται στα επόμενα χρόνια να αποκλιμακώνεται, αφού οι εισαγωγές σε καύσιμα βρίσκονται σε ανοδική πορεία.
Η σταθερή και φθηνή παραγωγή ενέργειας , προσφέρει ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε βιομηχανίες υψηλής κατανάλωσης ενέργειας, που απαιτούν σταθερή τροφοδοσία χωρίς διακοπές. Η συνδυαστική χρήση πυρηνικής ενέργειας με φθηνό LNG και άνθρακα χωρίς ρήτρες, δημιουργεί ένα διαφοροποιημένο, ασφαλές και αξιόπιστο ενεργειακό μείγμα, ενισχύοντας τη βιομηχανική ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Αυτό για την τουρκική πραγματικότητα, έχει άμεσες συνέπειες στην εξαγωγική ικανότητα της και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, καθώς οι επιχειρήσεις προτιμούν χώρες με χαμηλό ενεργειακό κόστος, σταθερό δίκτυο τροφοδοσίας και λιγότερους περιορισμούς στις εκπομπές. Η Ελλάδα, με παλαιό δίκτυο, υψηλό ενεργειακό κόστος, αυστηρούς κανονισμούς για εκπομπές ρύπων και έλλειψη πυρηνικών μονάδων, κινδυνεύει να χάσει μερίδιο αγοράς σε ευρωπαϊκές αγορές και να υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών της.
Η πυρηνική ενέργεια στην Τουρκία αναμένεται να καταστήσει τη χώρα ηγετική βιομηχανική δύναμη στην περιοχή, με χαμηλό κόστος, σταθερότητα και ενεργειακή αυτονομία. Η Ελλάδα, χωρίς αντίστοιχες επενδύσεις σε πυρηνική ενέργεια και με περιορισμένη διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος, κινδυνεύει να χάσει σημαντικό έδαφος σε όρους ανταγωνιστικότητας.
Η κλιματική αλλαγή πάντως, δεν αντιμετωπίζεται εντός των στενών συνόρων της Ε.Ε και μάλλον αυτό το αφήγημα της κλιματικής ουδετερότητας δεν φαίνεται να συγκινεί το 74% του πλανήτη. Η ΕΕ μάλλον πρέπει να αναθεωρήσει τους ενεργειακούς στόχους της για το κλίμα, διαφορετικά θα καταποντιστεί από το βάρος των “πράσινων” αλυσίδων της.
*Μιχάλης Χριστοδουλίδης Διπλ Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ Ενεργειακός Αναλυτής
