Η σημερινή απόφαση των υπουργών Ενέργειας στο Λουξεμβούργο για οριστική διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου από την 1η Ιανουαρίου 2028 σηματοδοτεί μια ιστορική αλλά και επικίνδυνα ακριβή στροφή για την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. Παρότι πρόκειται για μια αναμενόμενη πολιτικά εξέλιξη, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τη Μόσχα, οι οικονομικές της συνέπειες, ιδιαίτερα για τις χώρες του Βίζεγκραντ προμηνύονται βαριές.
Η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Τσεχία εξακολουθούν να στηρίζουν μεγάλο μέρος των ενεργειακών τους αναγκών μέσω των ρωσικών αγωγών καυσίμων, πάνω απο το 68% των ενερημγειακών τους προμηθειών.
Η υποχρεωτική απεξάρτηση θα τις οδηγήσει σε αυξημένες εισαγωγές LNG, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήδη, ωστόσο, η τιμή του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί, με τις ευρωπαϊκές αγορές να πληρώνουν έως και 40% υψηλότερα σε σχέση με το 2023. Η αύξηση αυτή δεν είναι τυχαία, οι ΗΠΑ αξιοποιούν τη συγκυρία της ευρωπαϊκής ανάγκης για να μετατρέψουν το LNG σε εργαλείο γεωοικονομικής επιρροής.
Η νέα εξάρτηση, επομένως, δεν είναι απαραίτητα πιο «ασφαλής οικονομικά». Το αμερικανικό LNG υπόκειται σε έντονες διακυμάνσεις, επηρεάζεται από τις τιμές spot και από τα ναύλα μεταφοράς, ενώ η ζήτηση από την Ασία επιτείνει διαρκώς τον ανταγωνισμό για φορτία. Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές ενέργειας στην Ευρώπη θα παραμείνουν υψηλές, ειδικά για τις κεντροευρωπαϊκές βιομηχανίες που έχουν ήδη πληγεί από το ενεργειακό κόστος της τελευταίας διετίας.
Οι χώρες του Βίζεγκραντ, που είχαν επωφεληθεί από σχετικά σταθερές και χαμηλότερες τιμές μέσω ρωσικών αγωγών, θα χρειαστεί τώρα να χρηματοδοτήσουν ακριβές υποδομές εισαγωγής LNG και να ανταγωνιστούν τη Δυτική Ευρώπη για πρόσβαση σε φορτία.
Η ενεργειακή ασφάλεια, που παρουσιάζεται ως το μεγάλο κέρδος της απόφασης, ενδέχεται τελικά να αποδειχθεί προσωρινή, καθώς η εξάρτηση από τις αγορές LNG και ειδικά τις ΗΠΑ δημιουργεί νέους οικονομικούς και πολιτικούς κινδύνους, υπό το πρίσμα των αμερικανικών δασμών.
Σύμφωνα με την ανάλυση της International Energy Agency (IEA), οι εισαγωγές κυρίως αμερικανικού LNG της Ευρώπης αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 25% (άνω των 30 δισ. m³) μέσα στο 2025 και σχεδόν στο 45% το 2026.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη ξόδεψε περίπου €225 δισ. για εισαγωγές LNG τα τελευταία τρία χρόνια — από τα οποία ~€100 δισ. αφορούν αμερικανικό LNG.
Για το 2024, οι εισαγωγές LNG της ΕΕ (≈ 82.68 εκατ. τόνους) υπολογίστηκε ότι κόστισαν ~US$51.26 δισ. (με περίπου US$12/ MMBtu κατά μέσο όρο) ως τιμή εισαγωγής.
Οι τιμές στο ευρωπαϊκό benchmark «TTF» ανέρχονταν τον Οκτώβριο 2025 στα ~€31.36/ΜWh (~US$10-11/MMBtu) για το φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο μπορεί να κοστίζει περίπου US$13.46/MMBtu το 2025 έναντι US$10.97/MMBtu το 2024.
Τι μέλλει γενέσθαι για την Ελλάδα;
Η Ελλάδα, αν και λιγότερο εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο σε σύγκριση με πολλές χώρες του Βίζεγκραντ, δεν είναι αλώβητη από τις αναταράξεις. Η απόφαση της Ε.Ε. για πλήρη διακοπή των ρωσικών εισαγωγών σταδιακά από 1η Ιανουαρίου 2026 έως και την 1η Ιανουαρίου 2028 θα ωθήσει την Ελλάδα να εντείνει τη διαφοροποίηση των πηγών της και να ενισχύσει το ρόλο της ως κόμβος εισαγωγής LNG (μέσω του λιμένα της Ρεβυθούσας) και του FSRU Αλεξανδρούπολης με νέα δρομολόγια.
Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει αυξημένο κόστος προμήθειας — τόσο σε επίπεδο τιμών εισαγωγής όσο και οριακού κόστους μεταφοράς — το οποίο ενδέχεται να αντανακλάται σε υψηλότερα τιμολόγια για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παράλληλα, η χώρα αν δεν αξιοποιήσει την ευκαιρία να επενδύσει σε υποδομές αποθήκευσης, διασύνδεσης και νέες πηγές ενέργειας, το κόστος από αυτή τη μετάβαση θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το εμπορικό ισοζύγιο λόγω των αυξημένων τιμών από τις νέες εισαγωγές του LNG.
*Φωτογραφία αρχείου
Δείτε επίσης:
- Προειδοποιεί υπουργός του Κατάρ: Η νομοθεσία της ΕΕ εμποδίζει την προμήθεια LNG στην Ευρώπη
- Μεγάλες καθυστερήσεις στις συνδέσεις του ΔΕΔΔΗΕ: Πολίτες και επιχειρήσεις σε απόγνωση
