Αν επαληθευτεί η εκτίμηση ότι στο Block 2, δυτικά της Κέρκυρας, υπάρχουν αποθέματα της τάξης των 200 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου, τότε η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα για την ελληνική οικονομία και τον ενεργειακό χάρτη της Μεσογείου.
Με δεδομένο ότι η μέγιστη δυναμικότητα παραγωγής της κοινοπραξίας που έχει αναλάβει την εκμετάλλευση υπολογίζεται στα 10 bcm ετησίως, τα πιθανά έσοδα είναι εντυπωσιακά.
Με τις σημερινές τιμές φυσικού αερίου, η ετήσια αξία της παραγωγής αυτής θα μπορούσε να αγγίξει τα 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια προ φόρων. Από το ποσό αυτό, το 60% αναλογεί στην ExxonMobil, το 30% στην Energean, και το 10% στην Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ), στην οποία το ελληνικό Δημόσιο κατέχει 35%.
450 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στα δημόσια ταμεία
Έτσι, στα δημόσια ταμεία, μέσω της ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων), θα κατευθύνεται περίπου το 10% των συνολικών εσόδων, δηλαδή 350 εκατ. δολάρια ετησίως. Από αυτά, το 35% που αντιστοιχεί στη συμμετοχή του Δημοσίου στην Helleniq Energy ισοδυναμεί με 105 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Αν σε αυτά προστεθούν οι φόροι, τα τέλη διασύνδεσης και μεταφοράς, καθώς και το ετήσιο ενοίκιο από τη σύμβαση παραχώρησης, το συνολικό ποσό που θα εισέρχεται στα δημόσια ταμεία μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 450 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι αφορά μόνο ένα κοίτασμα.
Ωστόσο, η μετάβαση από τις εκτιμήσεις στην πράξη δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Για να μπορέσει να προχωρήσει η εκμετάλλευση του Block 2, πρέπει να αρθούν ή να τροποποιηθούν τρεις βασικοί περιοριστικοί παράγοντες που απορρέουν από την ευρωπαϊκή πολιτική για το περιβάλλον και την κλιματική ουδετερότητα.
Άρση περιβαλλοντικών τελών
Πρώτον, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να άρει τα περιβαλλοντικά τέλη στις πετρελαϊκές εταιρείες, τα οποία ανέρχονται στο 5% επί των ετήσιων εσόδων. Πρόκειται για μια σημαντική επιβάρυνση που μειώνει αισθητά την καθαρή απόδοση μιας επένδυσης τέτοιου μεγέθους.
Δεύτερον, η ΕΕ θα έπρεπε να ακυρώσει ή να αναμορφώσει το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών, όπου η τιμή του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) ανέρχεται σήμερα στα 81 ευρώ ανά τόνο.
Από την 1η Ιανουαρίου 2030, οι ρήτρες εκπομπών θα περιλαμβάνουν και το μεθάνιο (CH₄), γεγονός που θα αυξήσει περαιτέρω το κόστος, αφού κάθε τόνος εξορυγμένου φυσικού αερίου αντιστοιχεί σε 27 κιλά μεθανίου που διαφεύγουν στην ατμόσφαιρα. Αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τις τελικές τιμές πώλησης και, κατ’ επέκταση, την κερδοφορία του έργου.
Τρίτον, και ίσως σημαντικότερο, η ΕΕ έχει θέσει σαφή στόχο κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, με τη σταδιακή απομείωση του φυσικού αερίου ως «καύσιμο μετάβασης» να ξεκινά από το 2035. Αν δεν υπάρξει αναθεώρηση αυτής της πολιτικής, τότε η περίοδος εκμετάλλευσης του Block 2 θα είναι περιορισμένη, γεγονός που αυξάνει το ρίσκο για οποιονδήποτε επενδυτή.
Το κρίσιμο ερώτημα
Και εδώ προκύπτει το κρίσιμο ερώτημα: αν κάποιος διέθετε 10 δισεκατομμύρια ευρώ –το εκτιμώμενο ποσό που απαιτείται για την κατασκευή των πλατφορμών, των γεωτρήσεων και των υποδομών–, θα επένδυε σήμερα σε ένα έργο που στην καλύτερη περίπτωση θα αρχίσει να αποδίδει το 2030, μέσα σε ένα πλαίσιο αυστηρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και ενεργειακής μετάβασης;
Η απάντηση δεν είναι αυτονόητη. Από τη μια πλευρά, το Block 2 αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για την Ελλάδα να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια και να αποκτήσει σημαντικά δημόσια έσοδα.
Από την άλλη, το διεθνές περιβάλλον αλλάζει ραγδαία προς την απανθρακοποίηση και κάθε επένδυση σε ορυκτά καύσιμα ενέχει πλέον υψηλό ρίσκο μακροπρόθεσμης απόσβεσης.
Η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί όχι μόνο από τις τιμές της ενέργειας και τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων, αλλά και από το αν η Ευρώπη θα επιλέξει μια ρεαλιστική μετάβαση που θα συνδυάζει την πράσινη ανάπτυξη με την ενεργειακή αυτάρκεια.
Μέχρι τότε, το Block 2 παραμένει μια πολλά υποσχόμενη, αλλά ταυτόχρονα επισφαλής, «τροφή για σκέψη» για όσους πιστεύουν στο μέλλον του ελληνικού ενεργειακού τομέα.
*φωτογραφία αρχείου
